Аглушальны грукат стрэлаў артылерыйскіх гармат, якія зліваюцца ў адно цэлае, звон гільзаў, што разлятаюцца, і мяцеліца трасіруючых снарадаў у небе — так выглядае залп батарэі самаходных гаўбіц. У гэтыя дні палігон Асіповіцкі не змаўкае ні на дзень. Ён з’яўляецца эпіцэнтрам баявой вучобы многіх артылерыйскіх воінскіх часцей і падраздзяленняў.
На мінулым тыдні тут праходзіў лагерны збор з артылерыйскімі і ракетнымі падраздзяленнямі Паўночна-Заходняга аператыўнага камандавання. Навучальныя задачы адпрацоўвалі курсанты факультэта ракетных войскаў і артылерыі і ракетна-артылерыйскага ўзбраення Ваеннай акадэміі. У рамках праверкі баявой гатоўнасці Узброеных Сіл адно з артылерыйскіх падраздзяленняў механізаванага злучэння, якое прыцягваецца да праверкі, выконвала задачы па паражэнні цэляў агнём з самаходных гаўбіц 2 С3 «Акацыя» і 2 С1 «Гваздзік» прамым навядзеннем.
Артылерыйскія падраздзяленні хутка мянялі адзін аднаго. Асаблівую цікавасць выклікала праца разлікаў, складзеных выключна з ваеннаабавязаных. Бывалыя воіны ў найкарацейшыя тэрміны аднавілі свае навыкі па ваенна-ўліковых спецыяльнасцях і паспяхова спраўляліся з пастаўленымі задачамі.
Па традыцыі «стрэльбавы» этап падрыхтоўкі пачаўся для ваеннаабавязаных з прамой наводкі. Першымі на агнявыя пазіцыі выйшлі разлікі самаходак 2 С3 «Акацыя». Гэтую старую добрую гаўбіцу не спяшаюцца спісваць у запас — яна валодае добрай праходнасцю, з’яўляецца простай і надзейнай у эксплуатацыі. Яна не патрабуе асаблівай працяглай падрыхтоўкі для прывядзення ў боегатоўнасць. Да гэтага часу «Акацыі» застаюцца смяротнай пагрозай для артылерыйскіх і мінамётных батарэй, танкаў, супрацьтанкавых, агнявых і радыёэлектронных сродкаў, бронетэхнікі, пунктаў кіравання, а таксама дэмаралізуючым фактарам для жывой сілы суперніка.
Чарговы букет «Акацый» ужо заняў сваю пазіцыю, камандзіры і наводчыкі зарыентавалі прылады. І вось з камандна-назіральнага пункта паступілі каардынаты цэлі. Афіцэры перавялі атрыманыя дадзеныя ва ўстаноўкі для гармат, наводчыкі прыпалі да прыцэльных прыстасаванняў, нумары разлікаў падрыхтавалі снарады і зарады. Неўзабаве пачуліся характэрныя пстрычкі зараджання, пасля чаго ўсё замерла ў чаканні.
Залп! Ствалы самаходак па чарзе ўспыхваюць яркім полымем, а палігон накрывае грукат. Прылады знікаюць у густым дыме, а ў бок умоўнага суперніка накіравалася порцыя 152-міліметровых снарадаў. Праз некалькі секунд з раёна, дзе знаходзіліся мэты, данесліся воплескі разрываў…
— У рамках праверкі баявой гатоўнасці артылерыйскія падраздзяленні 19-й асобнай гвардзейскай механізаванай брыгады ажыццявілі прыём ваеннаабавязаных, зняцце ўзбраення і спецыяльнай ваеннай тэхнікі з захоўвання і вылучэнне ў раён выканання вучэбна-баявых задач, — распавёў намеснік камандзіра артылерыйскай вайсковай часці падпалкоўнік Фёдар Кітуновіч. — Пасля занятку раёна ваеннаабавязаныя прайшлі працэдуру баявога зладжвання. На дадзеным этапе баявой стральбы завяршылася зладжванне разлікаў. Стральба прамым навядзеннем вельмі важная, асабліва для тых, хто нядаўна папоўніў наша падраздзяленне. Ваеннаабавязаныя ўжо могуць паказаць, што хутка аднавілі свае навыкі. А мы, камандзіры, прааналізуем вынік гэтай стральбы і занясем неабходныя карэктывы ў падрыхтоўку. Падабаецца стаўленне ваеннаабавязаных да справы: усе выкладваюцца па поўнай, бачны агеньчык у вачах.
Нарэшце на агнявую мяжу выйшлі разлікі самаходных гаўбіц 2 С1 «Гваздзікі». Крайнія ўказанні старэйшага афіцэра на батарэі камандзірам гармат. Разлікі рыхтуюць снарады да стральбы і наводзяць «Гваздзікі» на мішэні.
«Агонь!». Ва ўнісон гэтай камандзе ствалы самаходак па чарзе ўспыхваюць яркім полымем. Вясновае паветра разразае аглушальны грукат гармат. Са свістам снарады накіроўваюцца да «танкам» умоўнага суперніка. Яркі выбліск... Ёсць пападанне! Замест чарговай мэты камандзіры чуюць сігнал «Адбой!». Значыць, батарэі трэба будзе змяніць агнявую пазіцыю. Праз некалькі хвілін самаходкі ўжо імчацца па бездаражы палігона. Высокаманеўраныя дзеянні — заклад жывучасці артылерыйскага падраздзялення.
Бясспрэчна, не малаважны фактар у паспяховай працы — зладжанасць усяго разліку. У гарматным разліку ўсе (наводчыкі, зараджалыя, камандзіры гармат і механікі-вадзіцелі) павінны дзейнічаць разам як адзіны механізм.
— Я праходзіў тэрміновую службу на 2 С1 «Гваздзік», — сваімі ўражаннямі пасля паспяховай стральбы падзяліліўся радавы запасу Антон Кралін. — Выдатна было зноў адчуць моц гэтай грознай зброі. Уцягнуцца ў баявую працу было лёгка, навыкі не страціў. Як камандзір гарматы я стараўся памагаць таварышам. І мяркуючы па выніках, у нас усё атрымалася выдатна. Безумоўна, такія зборы неабходныя. Бо абарона роднай зямлі — не толькі і не столькі прафесія, колькі пакліканне кожнага мужчыны.
Радавы запасу Валерый Качанаў тэрміновую службу праходзіў у 72-м гвардзейскім Аб’яднаным навучальным цэнтры на пасадзе камандзіра гарматы 2 С1 «Гваздзік». «Хутка ўспомніў, што да чаго, — расказаў ён. — Мой разлік адпрацаваў выдатна, патрапілі ва ўсе мішэні. Наперадзе нас чакае стральба з закрытых агнявых пазіцый, настрой добры, упэўнены, што мы справімся і з гэтай задачай».
Злавіць на пазіцыях падраздзяленні рэактыўнай артылерыі БМ-21 «Град» — задача амаль не вырашальная. У той дзень у рамках праверкі баявой гатоўнасці Узброеных Сіл ваеннаабавязаным, прызваным з запасу ў рэактыўны артылерыйскі дывізіён групы артылерыі механізаванай брыгады з Заслонава, трэба было адпрацаваць пытанні кіравання агнём рэактыўнага артылерыйскага дывізіёна ў ходзе вядзення баявых дзеянняў з умоўным праціўнікам.
Камандзір рэактыўнага артылерыйскага дывізіёна падпалкоўнік Аляксандр Літаш адзначыў высокі маральны дух ваеннаабавязаных, прызваных у яго падраздзяленне. «Рухаючыся ад простага да складанага, мы навучылі падпарадкаваных усяму неабходнаму, замацавалі гэтыя веды на практычных занятках, правялі ўсе этапы зладжвання, — паведаміў ён. — У выніку дывізіён дэманструе высокія вынікі як па часавых нарматывах, так і па дакладнасці стральбы. Ваеннаабавязаныя, якія былі прызваны з запасу, выконваюць агнявыя задачы, задачы па маскіроўцы, ахоўванні агнявых пазіцый і непасрэдна баявыя стрэльбы з баявых машын “Град”. У далейшым іх чакае брыгаднае тактычнае вучэнне, у рамках якога будуць праводзіцца мерапрыемствы па маскіроўцы, занятку агнявых пазіцый, занятку раёнаў засяроджвання і выкананне агнявых задач. Маральна-псіхалагічны стан у падраздзяленні дазваляе выконваць пастаўленыя задачы з высокай якасцю».
Высокая мабільнасць рэактыўнай сістэмы залпавага агню (РСЗА) БМ-21 «Град» дазваляе ім увесь час перамяшчацца па тэрыторыі ў некалькі дзясяткаў кіламетраў. Гэта дае магчымасць наносіць удары па суперніку з самых нечаканых пазіцый і амаль імгненна сыходзіць з-пад зваротнай атакі.
Так было і на гэты раз.
...Гучыць каманда «Залп!» — і дзесятак вогненных стрэлаў у секунды накіроўваюцца ў бок цэляў. Вушы закладвае ад грукату, прызвычаіцца да якога не атрымліваецца нават пры вялікім жаданні. Праца рэактыўшчыкаў па-сапраўднаму эфектная, зладжаная і прафесійная. Дакладныя залпы з рэактыўных установак «Град» не пакінулі ад «варожага» ўмацавання каменя на
камені.
— Вось ужо чатыры гады, як я ў запасе, але гады, праведзеныя ў 103-й Віцебскай асобнай гвардзейскай паветрана-дэсантнай брыгадзе, я буду памятаць заўсёды, — дзеліцца ўражаннямі маёр запасу Андрэй Іванін. — Лічу, што зборы — гэта неабходнае мерапрыемства, каб папоўніць свой багаж ведаў. Нам дапамагалі вопытныя інструктары, яны перадалі свой вопыт, паказалі нашы памылкі. Гэта паказала і баявая работа. Усё было дакладна, без паспешлівасці.
Старэйшы сяржант запасу Цімафей Градзюшка восем гадоў таму праходзіў службу ва ўнутраных войсках МУС у Віцебску. «Для мяне гэта першыя зборы, было цікава акунуцца ўжо ў вайсковае асяроддзе, — заўважыў малады чалавек. — Паглядзеў, як працуюць падраздзяленні Узброеных Сіл. Перабудавацца было лёгка, хаця прынцыпы працы МУС і Узброеных Сіл кардынальна адрозніваюцца. Але камандзіры пастараліся зрабіць усё, каб мы сталі боегатовым падраздзяленнем. Вядома, напярэдадні страляніны адчуваў цяжар адказнасці, баяўся падвесці калектыў, але хваляванне знікла з першымі пускамі».
Алег НЯКАЛА
Фота аўтара
Летась зафіксавана зніжэнне колькасці выпадкаў гібелі на вытворчасці.
Карэспандэнты «Звязды» пабачылі, як праходзяць рэпетыцыі.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
