Для мяне ўжо шмат гадоў прыход вясны асацыюецца з магчымасцю выпіць кавы, зваранай на бярозавым соку. Даволі даўно адна нарыхтоўшчыца бярозавіку пачаставала такой, з таго часу заўсёды чакаю пару, якая дае магчымасць смакаваць асабліва духмяны чай альбо каву на соку. Чароўным атрымліваецца напой, калі сок закіпіць на кастры: кава на свежым паветры з водарам вясновага лесу. Але і дома на пліце можна згатаваць, таксама будзе смачна.
Адным словам, мы накіраваліся за бярозавікам, як толькі з’явіліся паведамленні-запрашэнні на сайтах лясгасаў. Тым больш што другі год запар сок прадаюць на гандлёвай пляцоўцы Брэсцкага лясгаса па вуліцы Кобрынскай, і вітамінны прадукт можна купіць, не выязджаючы з горада.
Як сказана на сайце, папярэдне я патэлефанавала па нумары, які быў указаны. У адказ адразу запрасілі пад’язджаць. Справа была ў мінулую пятніцу, бліжэй да абедзеннага перапынку. Пад’ехалі прыкладна ў 13.15. У чарзе за сокам стаяла каля дзясятка чалавек. І калі летась пластыкавыя ёмістасці па тоне вагой размяшчаліся проста ў кузаве магутнага МАЗа, то цяпер для іх змайстравалі адмысловы паддон-падстаўку. Апошняе вызваліла машыну, якая можа зрабіць некалькі рэйсаў за дзень. Сведчанне таму — яшчэ два аграмадныя «бідоны» збоку ў запасе.
Прыветлівы супрацоўнік лясгаса Давід Шаўшышвілі рэкламуе сваю прадукцыю: «Сок найсвяжэйшы. Толькі ранкам сабралі ад дрэў. Усяго трэці дзень гандлюем. Першы сок — самы лепшы. Калі ўжо ідзе нарыхтоўка тыдзень-два, сок становіцца крыху іншы на смак, не такі празрысты. Хоць гэта і не страшна, але ж лічыцца, што першы сок самы смачны». Чарга рухаецца хутка, бо, па-першае, некаторыя стаяць парамі, па-другое, працэс арганізаваны добра. Пакупнікі падыходзяць са сваёй тарай, прадавец адкручвае кран, устаўляе шланг у бітон ці бутлю. Пакуль запаўняецца вялікая пасудзіна, ён паспявае разлічыць пакупніка і выдаць чэк. Апошні з’яўляецца дакументам для вартаўніка, які падніме шлагбаум на выездзе. Усе заязджаюць на пляцоўку машынамі, бо купляюць па 50, 60, 80 літраў. Некаторыя, праўда, прыходзяць з пяцілітровымі пластыкавымі бутлямі, бяруць усяго некалькі літраў, каб папіць. Але асноўная маса пакупнікоў набывае сок для кансервавання, для квасу, бо летам, у спёку, бярозавік — найлепшы напой. Сок тут прадаецца па 36 капеек за літр. Такім чынам, 60 літраў абыходзіцца нам у 21,6 рубля. Прыходзім да высновы, што гэта выгадна, бо ехаць у лясніцтва, каб купіць там па 19,5 капейкі, эканоміяй не выглядае. На бензін больш патраціш.
Але ў лясніцтве ўсё ж давялося пабываць літаральна праз дзень. Наш добры знаёмы, былы сусед, папрасіў аб гэтым. Ён прадаў машыну па прычыне ўзросту і па стане здароўя. А сок прывык нарыхтоўваць сам, ад бярозы. Рабіў гэта многія дзесяцігоддзі. Ну і паехалі ў нядзелю дзеля прагулкі. Праўда, дзень выдаўся не надта лагодны, было халаднавата.
Найбліжэйшае ад Брэста лясніцтва — Мухавецкае, яно і забяспечвае сокам многіх гараджан. Асабліва зручна дабірацца такім, як мы, хто жыве ў паўднёва-ўсходняй частцы абласнога цэнтра, не трэба перасякаць увесь горад, выехаў у прыгарадную Камяніцу Журавецкую і трымай напрамак далей, у бок лесу.
На сайце пазначана некалькі тэлефонаў нарыхтоўшчыкаў з імёнамі. Я ўзялася абзвоньваць іх у суботу, каб дамовіцца. Дзяўчаты прапаноўвалі паслугі пачынаючы з пятніцы, гэта значыць, амаль праз тыдзень. Трэцім па ліку быў Павел, у яго запіс пачынаўся наогул з наступнай суботы. Але калі пачуў пра патрэбныя пенсіянерам 50 літраў, згадзіўся дабавіць у спіс без чаргі. У яго, як высветлілася, у асноўным па 100 і 200 літраў замаўляюць. Такім чынам нам пашанцавала.
Павел падрабязна патлумачыў маршрут, сказаў, што трэба праехаць вёску Забалацце і стаць на ўзбочыне. Раней мы тут не бывалі, таму прыехалі амаль за паўгадзіны, адна машына ўжо стаяла. А потым падцягнуліся яшчэ дзевяць. Строга ў прызначаны час, дакладней у дзевяць раніцы, пад’ехаў нарыхтоўшчык Павел, з тэлефона зверыў усіх па прозвішчах і заяўках на колькасць літраў і падаў знак рухацца за ім. Такім вось працяглым картэжам мы і заехалі ў лес, дзе Павел, нібы вопытны рэгуліроўшчык, хутка размеркаваў кліентаў па дзялянках вызначанага квартала лясніцтва.
У лесе пакупнікі адно аднаму не перашкаджалі, самі хадзілі паміж бярозамі, адвязвалі мяшкі з сокам і напаўнялі свае бітоны. Ноччу крыху падмарозіла, таму ў асобных мяшках зверху плавала тонкая ледзяная скарынка. Але паміж дрэў холад не адчуваўся. Мы з жонкай суседа Святланай Канстанцінаўнай крыху пагулялі па лесе, убачылі нават першыя пралескі і вельмі абрадаваліся. А сусед Міхаіл Арцёмавіч з маім сынам хутка набралі замоўленыя 50 літраў, загрузілі ў машыну і накіраваліся на «блок-пост» нарыхтоўшчыка. Там ён падлічыў суму, выпісаў квіток і ўзяў грошы.
Сок у лясніцтве прадаецца па 19,5 капейкі за літр. Дарэчы, за апошнія чатыры гады цана вырасла толькі на 2,5 капейкі, таму ахвотных набыць вітамінны напой нямала. Варта сказаць, што людзі прыязджаюць з любой тарай. Неабавязкова набываць вялікія пасудзіны, з якой прыехаў наш сусед. Адзін мужчына наліваў з дапамогай варонкі 5-літровыя бутлі. Іх стаяла дзясяткі два. Затое зручна і лёгка грузіць, можна справіцца нават аднаму.
Сезон нарыхтоўкі соку на Брэстчыне толькі набірае разгон. За якасць напою леснікі адказваюць. Штогод сок на аналіз бярэ цэнтр стандартызацыі, метралогіі і сертыфікацыі, вывяраюць каля 30 паказчыкаў. Шкодных прымесяў альбо радыяцыі ў нашым бярозавіку няма, а вось вялікая колькасць вітамінаў і мікраэлементаў прысутнічае. Таму вельмі карысна ўжываць сок свежым.
Усяго ў гэтым годзе лясгасы Брэсцкага лесагаспадарчага аб’яднання плануюць прадаць насельніцтву каля 650 тон бярозавіку. Так што соку хопіць усім.
Святлана ЯСКЕВІЧ
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
