Верыць і жыць. Невыпадковыя калядныя сустрэчы

Гэтыя навагоднія і калядныя дні заўсёды багатыя на нейкія цікавыя навіны, сустрэчы, знаёмствы. Заўсёды яны з нейкім патаемным, глыбокім падтэкстам, не выпадковыя. Нібы ў гэтыя дні сапраўды Неба становіцца бліжэй да цябе і гэткім чынам гаворыць табе тое, што мае сказаць.

Вось, напрыклад, чаму так атрымалася, што на маршрутку з Баранавіч на 7 студзеня не ўдалося ўзяць білет? Хаця і спрабавала зрабіць гэта загадзя, і машыны на выхадныя ходзяць кожныя пятнаццаць хвілін... «Няма месцаў» — і ўсё тут. Значыць, камусьці гэта трэба, — разважыла па-філасофску і пачала заказваць білет на цягнік «Брэст — Масква». Месцаў яшчэ ў некалькіх вагонах хапала. Чаму выбрала менавіта тое дваццатае (прычым, калі спачатку заказала іншае, не прайшла анлайн-аплата, давялося афармляць заказ зноў)? Значыць, так трэба было. Каб праехаць тыя паўтары гадзіны менавіта ў гэтай кампаніі.

А кампанія была, скажу я вам, незвычайная. Астатнія тры месцы ў купэ займалі жанчына гадоў пяцідзесяці і яе немаладыя бацькі. Прычым, як стала вельмі хутка заўважна, бацька быў глуханямы, а маці — амаль сляпая. Такога ўзаемнага клопату, такой пяшчоты, такой цеплыні, якая зыходзіла ад гэтай сям’і, я не бачыла ўжо даўно. Бабуля кожныя дзве хвіліны старалася дакрануцца да мужа — да пляча, да рукі, часта пытала ў дачкі: «Танечка, Танечка, спытайся ў таты, можа яму трэба што?» І Танечка без ценю раздражнення жэстамі звярталася да бацькі, потым адказвала маці: «Не, мама, не трэба, усё добра. Тата кажа, каб ты не хвалявалася...» Яны з маці ціхенька гаварылі пра дамашнія справы (я так зразумела, ехалі яны ў Смаленск, а прыязджалі ў госці да другой дачкі, якая жыве ў Брэсце), маўклівы бацька сядзеў насупраць, глядзеў на іх з непрыхаванай любоўю і нават часам згодна ківаў, пэўна, чытаючы па вуснах. Ягоная жонка праз акуляры з тоўстымі шкельцамі гэтага не бачыла і зноў цягнулася навобмацак да яго рукі, зноў звярталася да Танечкі: «Спытай у таты, ці не трэба яму што...»

А назаўтра (пэўна, каб уражанні ад той паездкі не аслабелі) да мяне ў рэдакцыю прыйшла жанчына. Прыйшла па справе, з цікавай прапановай сумеснага праекта, але нечакана пачала расказваць пра сябе. Пра тое, як у 90-я гады мела паспяховы бізнес — займалася арганізацыяй выстаў. Пра тое, як гэта ёй было цікава і які прыносіла прыбытак. Пра тое, як усё абрынулася ў адзін момант, калі зусім раптоўна яна, маладая, маці дваіх малых дзяцей, трапіла ў рэанімацыю. Пра несуцяшальны дыягназ і вельмі складаную аперацыю, якая не давала гарантый. Пра тое, як спытала ва ўрача: скажыце шчыра, колькі засталося? І ўрач шчыра адказаў: «Паўтара года — самае большае». І яна зразумела, што гэта вельмі мала і вельмі шмат адначасова, яшчэ многае можна паспець. Першае, што яна паспяшалася зрабіць, — пазбавіцца ад бізнесу, які выбіваў яе з жыцця, не даваў праводзіць час з сям’ёй, не даваў заняцца сабой. Яна пайшла вучыцца на курсы дызайну і маркетынгу, што даўно ўжо хацела зрабіць. Проста вырашыла: калі не цяпер, то — калі?.. Пакуль хадзіла на тыя курсы, пакуль займалася з дзецьмі, якім старалася аддаць кожную хвіліну, — не заўважыла, як прайшлі тыя паўтара года. А калі заўважыла, калі атрымала адказ ад урачоў, што хвароба не вярнулася... Вы думаеце, яна зноў пайшла ў свой прыбытковы бізнес (хаця магчымасць была)? Не, яна пайшла працаваць у самую складаную, самую ў нейкім сэнсе няўдзячную і зусім не высокааплатную (асабліва ў той час) сферу сацыяльнага абслугоўвання. Працавала з інвалідамі, са старымі людзьмі, з хворымі дзеткамі. Рабіла і працягвае рабіць усё, каб жыццё гэтых людзей было хоць крыху напоўнена радасцю. Стварыла валанцёрскі праект па выкананні жаданняў людзей, у якіх тэрмінальная стадыя анкалогіі. Цяпер працуе са студэнтамі — кіруе валанцёрскім рухам. Сутыкнуўшыся ў сваёй дзейнасці з былымі малалетнімі вязнямі канцлагераў, уразілася, колькі ў гэтых старых ужо людзей каштоўных успамінаў, у некаторых захаваліся нават дзённікі, якія іх бацькі пісалі, вярнуўшыся з нямецкага палону. Загарэлася ідэяй гэтыя ўспаміны захаваць, каб тыя ж студэнты ведалі, каб расказваць школьнікам, каб не паўтарылася... У яе шмат сіл, імпэту, жадання, ведаў, як зрабіць. У яе, яна ў гэта верыць, абавязкова атрымаецца…

А ўвечары ў той жа дзень (напэўна, для замацавання матэрыялу) звоніць прыяцелька і расказвае пра адну нашу агульную знаёмую. «Ты ўяўляеш, Вера зусім здурнела! У яе цётка адзінокая памерла, хату ў вёсцы пакінула. Веры гэта хата сто гадоў не трэба, дача вялікая ёсць, у дзяцей таксама і кватэры, і дачы. Але ж прадаць можна было, зусім ад горада недалёка, у іх там добра дамы купляюць. А яна прытулак для жывёл там зладзіла. Цяпер з усяго наваколля да яе катоў ды сабак звозяць, нядаўна нават малое ласяня мясцовыя прынеслі. Возіцца з усімі, нейкія маладыя дзяўчаты ў горада прыязджаюць, дапамагаюць... Я яе нядаўна сустрэла, спыталася, як яна да такога дажылася. А яна ўсміхаецца, расказвае: дзеці з унукамі яе разумеюць, дапамагаюць нават. І што ніколі такой шчаслівай яна сябе не адчувала. Я ж кажу: зусім здурнела перад пенсіяй. І сямейка яе разам з ёй»…

Добра, што жывуць на зямлі такія людзі. Добра, што хоць зрэдку, хоць раз у год, Неба, якое, кажуць, у гэты чароўны час становіцца больш блізкім, знаёміць цябе з імі. Гаворачы такім чынам тое, што мае табе сказаць: трэба верыць, любіць. І — жыць.

Алена ЛЯЎКОВІЧ