Вы тут

Пайшоў з жыцця пісьменнік, драматург, сцэнарыст Георгій Марчук


«Ах ты, дарожка дадому! Немагчыма апісаць усю глыбіню пачуццяў, якія раптам ахопліваюць тваё сэрца. І няхай там нікога з блізкіх не засталося, і хаты даўно няма, і груша салодкая спілаваная, а ў агародзе чужая бульба... Аб усім гэтым не хочацца і думаць, таму што шчыміць-ные сэрца, напаўняючыся радасцю з кожным новым кіламетрам».


Так у біяграфічным эсэ «Ластаўкі над Гарынню» пісаў пра вяртанне ў родны Давыд-Гарадок слынны пісьменнік, сцэнарыст, драматург Георгій Марчук. Яго сэрца было аддадзена роднаму Палессю... Цяпер Палессе будзе ўспамінаць свайго сына. Бо Георгій Марчук адправіўся ўслед за тымі гарынскімі ластаўкамі, у апошні свой нябесны шлях. Ён сышоў 23 жніўня, калі сыходзіць і лета... А нарадзіўся на самым пачатку года, 1 студзеня 1947 года. Яго маці памерла, калі яму было ўсяго пяць. Выхоўвалі дзед з бабуляй... І хаця любілі ўнука, часам той ад адзіноты бег на бераг Гарыні і плакаў. Тады, мусіць, і палюбіў ластавак, што лёталі над хвалямі…

Нягледзячы на сумнае дзяцінства, на цяжкую хваробу, Георгій Марчук змог шмат чаго дасягнуць і зрабіць столькі, як мала каму ўдаецца — што ж, характар, мэтанакіраванасць, пакліканне... Як ён прызнаваўся ў адной з апошніх гутарак, «Некалі, у далёкім юнацтве, я паставіў перад сабою мэту: адлюстраваць у літаратуры стагадовую гісторыю жыцця беларусаў. І гэта мне амаль удалося. Героі маіх шасці раманаў жылі пры панскай уладзе ў Заходняй Беларусі, пры нямецка-фашысцкай акупацыі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, пры савецкай уладзе ў пасляваенныя гады. Героі маіх новых трох раманаў шукалі шчасце і сэнс жыцця пры адраджэнні капіталізму на пачатку нашага стагоддзя».

Але сярод музаў Георгія Марчука была не толькі літаратура, але музы тэатра і кіно. Яшчэ па заканчэнні сярэдняй школы пачаў працаваць у Давыд-Гарадоцкім клубе, затым у Столінскім раённым клубе на розных пасадах: ад кіраўніка драматычнага гуртка, метадыста да мастацкага кіраўніка. У 1973 г. скончыў завочнае аддзяленне па спецыяльнасці «тэатразнаўства» Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута. З 1969 г. працаваў асістэнтам кінарэжысёра кінастудыі «Беларусьфільм». У 1975-1977 гг. паступіў на Вышэйшыя курсы сцэнарыстаў і рэжысёраў у Маскве. У 1980 г. вярнуўся на «Беларусьфільм» ужо ў якасці кінарэжысёра. У 1980-1982 гг. працаваў загадчыкам літаратурнай часткі тэатра-студыі кінаакцёра кінастудыі «Беларусьфільм». Першая ж аднаактовая п’еса «Выкраданне Алёны» (1971) адзначана прэміяй на рэспубліканскім конкурсе драматургіі. А п’ес было яшчэ шмат, гэтак жа, як і сцэнарыяў. За мастацкі фільм «Кветкі правінцыі», зняты па яго сцэнарыі, а ёсць і аднайменны раман, стаў лаўрэатам Дзяржаўнай прэміі Беларусі. За сваю творчую дзейнасць быў уганараваны прэміяй Прэзідэнта «За духоўнае адраджэнне». Нацыянальную літаратурную прэмію Георгію Марчуку прынёс зборнік «Святло вышыні» ў намінацыі «Найлепшы твор драматургіі». У ім было чатыры гістарычныя п’есы, тры з якіх прысвечаны жыццю і дзейнасці славутага першадрукара і асветніка Францыска Скарыны. «Я ўжо быў і рэжысёрам, і акцёрам, і сцэнарыстам, і мастаком. Дзякую Богу, што ён скіраваў мяне да літаратуры — гэта мой лёс», — казаў Георгій Марчук. У літаратуры ён выказваўся ў розных жанрах — ад раманаў да прыпавесцяў і афарызмаў, сярод яго творчай спадчыны ёсць і кнігі для дзяцей. З 1996 па 2002 г. узначальваў выдавецтва «Мастацкая літаратура», займаў пасаду сакратара Саюза пісьменнікаў Беларусі. 

«Улетку я еду ў Давыд-Гарадок, каб сесці на ровар і пракаціцца па цэнтральнай брукаванцы... Нават калі мяне ніхто не пазнае, не сустрэне, упэўнены, што заўсёды ўбачу ластавак над Гарынню. Яны чакаюць і сустракаюць усіх» — пісаў на завяршэнне біяграфічнага эсэ Георгій Марчук. Напэўна, ластаўкі, сімвал малой радзімы, таксама праводзяць яго ў апошні шлях...

Выбар рэдакцыі

Моладзь

Аліна Чыжык: Музыка павінна выхоўваць

Аліна Чыжык: Музыка павінна выхоўваць

Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.

Калейдаскоп

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.

Грамадства

Курс маладога байца для дэпутата

Курс маладога байца для дэпутата

Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.