«Ветразь», «Іскра». «Дружба». Наведалі лепшыя кніжныя крамы Брэста.
Кніжная крама «Ветразь» — найбліжэйшая да чыгункі, і гэта найбольш спрыяльнае месца для наведвання гасцямі горада. Турыстаў прыходзіць шмат: і па сувеніры, і па дзіцячыя кніжачкі, у тым ліку на беларускай мове. Карыстаецца папулярнасцю крама і ў моладзі. Кнігі брэсцкіх аўтараў, а таксама выданні пра Брэстчыну прадстаўлены тут на відным месцы. Шырокі асартымент і школьнай, вучэбнай літаратуры.
— Калі раптам не хапае якога-небудзь дапаможніка, мы бяжым сюды, — дзеліцца старшыня Брэсцкага аддзялення Саюза пісьменнікаў Таццяна Дземідовіч. — Хацелася б толькі, каб было больш кніг брэсцкіх аўтараў па-беларуску. Тут назіраецца дэфіцыт…
— Сярод найбольш запатрабаваных аўтараў — Уладзімір Караткевіч і Васіль Быкаў, — распавядае загадчыца крамы Ірына Стасевіч. — Запатрабаваны і выданні з букіністычнага аддзела: яны адносна недарагія, таму людзі часта набываюць нешта пачытаць у дарозе. Ёсць кола пастаянных кліентаў, якія здаюць кнігі на рэалізацыю.
Крама гэтая адна з найстарэйшых, вядзе свой адлік з 1959 года.
Кампактненькае, але ўтульнае памяшканне кніжнай крамы «Іскра» сустракае наведвальніка паліцай з выданнямі аўтараў Брэстчыны: Зінаіды Дудзюк, Наталлі Кандрашук, Анастасіі Смілінай, Настассі Нарэйкі, Любові Красеўскай. Шырока прадстаўлена і «Берасцейская скарбніца». З задавальненнем прыходзяць сюды дзеці. Так, на маштабным свяце да Дня беларускай мовы тут выступалі маладыя аўтары Ірына Макарчук і Кацярына Мізерыя, а вучні сярэдняй школы № 9 падрыхтавалі адмысловую праграму, на якой выступалі ў нацыянальных касцюмах, атрымалі ад «Белкнігі» падарункі.
— Калі мы праводзім імпрэзы, стараемся падключыць і выпадковых наведвальнікаў, асабліва калі яны з дзецьмі: каб малыя штосьці прачыталі, адказалі на пытанні, размаўлялі на роднай мове, — дзеліцца Таццяна Дземідовіч. — Пісьменнікаў тут ведаюць у твар і па імені, яны тут частыя госці. Нядаўна крама адзначыла 55-гадовы юбілей.
Крама адчынілася ў 1981 годзе. Спачатку там прадавалася ў асноўным замежная літаратура. Крама гэтая — адна з узорных, уваходзіць у дзясятку найлепшых па рэспубліцы. Часта там праводзяцца мерапрыемствы з удзелам пісьменнікаў Брэстчыны.
Пакупнік зазвычай хоча зайсці ў краму і купіць усё патрэбнае і адразу. Крама «Дружба» якраз і адпавядае гэтым патрабаванням: па асартыменце яна, бадай, у горадзе найшырэйшая, мае два паверхі.
Дарэчы, паміж паверхамі ў краме ёсць інтэрактыўная пляцоўка, дзе заўжды цікава затрымацца дзіцяці: тут знаходзяцца вялікі «ручны» каляндар і героі папулярных твораў, а таксама «дрэва знічак». Гэта адмысловая фотазона, дзе любы можа сфатаграфавацца на памяць. Праект гэты спрыяў таму, што крама заняла першае месца па ўпрыгожванні да Новага года. Усё гэта — задумы супрацоўнікаў крамы, тое, што яны робяць сваімі рукамі.
Гэтая крама таксама адна з гістарычных: нядаўна адзначалі 60-годдзе ўстановы. Калектыў складае ўсяго тры чалавекі, але якія яны крэатыўныя! Робяць цудоўныя ўпрыгожанні да святаў: і афармленне вітрын, і роспіс вокнаў, і выцінанкі!
Усё лепшае тут на першым плане. Асаблівая ўвага — прадукцыі беларускіх выдавецтваў. Ёсць у крамцы і букіністычны аддзел, і асобны закуток, дзе прадаюцца канцтавары і тое, што патрэбна школьніку. Часта сюды прыходзяць і аматары дэтэктыўнага рамана і містыкі, і тыя, хто «палюе» за рэдкай кнігай, зборамі твораў, выдадзенымі ад паўстагоддзя таму і болей, і па адмысловы сувенір са згадкай аб Брэстчыне.
— Пры ўваходзе ў кніжную краму кажуць: адчыніце дзверы, разгарніце кнігу і адкрыйце сэрца, — нагадвае Святлана Худзіцкая, дырэктар брэсцкага аддзялення «Белкнігі», — там — адказы на любое пытанне. А як часта можна назіраць карціну, калі з дарослымі прыходзіць у краму дзіця і, пакуль тыя вырашаюць свае пытанні, бярэ ўпадабаную кнігу, знаходзіць зручнае месца, а то і ледзь не на падлогу можа сесці, і гартае, чытае выданне, пра ўсё забыўшыся! Душа радуецца!
Зусім не наўмысна рэальнасць кніжнай крамы прадэманстравала сітуацыю, пра якую толькі што распавядалі. Мама з маленькімі дзяўчаткамі выбірала штосьці для старэйшай. Малодшая таксама знайшла сабе цікавы занятак: пацягнула з паліцы і разгарнула дзіцячую кніжачку...
Як і «Дружба», гэтая крама ўваходзіць у дзясятку тых устаноў, што з’яўляюцца аб’ектамі го- нару брэсцкага філіяла «Белкнігі». Святлана Худзіцкая звяртае ўвагу на тое, што ў апошнія гады асабліва моладзь цікавіцца выданнямі па псіхалогіі і філасофіі. Крама мае шырокі асартымент адпаведнай літаратуры, а таксама выданняў на самыя розныя тэмы, навуковыя і навукова-папулярныя.
Шпацыр па крамах атрымаўся цікавым, насычаным. Асабліва парадаваў пазітыўны настрой і супрацоўнікаў устаноў, і спадарожнікаў, якія зрабілі для чытачоў «ЛіМа» невялічкую экскурсію. Па дарозе жартавалі, успаміналі розныя гісторыі, звязаныя з кнігамі, — і з уласнага жыцця, і тыя, што калісьці назіралі ў краме. Так, жанчыны згадвалі, які смешны выпадак аднойчы адбыўся ў адной з рэгіянальных кніжных крам: завітаў выкшталцона, модна апрануты мужчына, падобны да бізнесмена, і папрасіў «Рашэбнік» па матэматыцы для 1-га класа, а калі ў яго спыталі, няўжо ён сам не ў стане рашыць простыя задачкі, сумеўся і не ведаў, што адказаць…
Таша ШПАКОЎСКАЯ
Фота аўтара
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
