Пятнаццаць гадоў таму Шаміль Равільевіч Вакар і Надзея Ільінічна Шаманская пайшлі на пенсію і пераехалі жыць з Магілёва ў вёску Концы Вендаражскага сельсавета. З тых часоў яны першыя памочнікі і анёлы-ахоўнікі старэнькай Марыі Яфімаўны Дамянковай. У жанчыны ёсць пляменнікі, але жывуць яны далёка і прыязджаюць да цёткі, як той казаў, раз у год. Увесь астатні час яна жыве пад наглядам сваіх дабрадзеяў.
— Я нарадзілася і вырасла ў гэтай вёсцы і Марыю Яфімаўну ведаю, лічы, з дзяцінства, — расказвае Надзея Ільінічна. — Калі маці мая была яшчэ жывая, суседка прыходзіла да яе ў госці. Мы і раней, калі трэба, заўсёды ёй дапамагалі, а як пераехалі сюды, клопат пра яе цалкам лёг на нашы плечы.
Па дакументах Марыі Яфімаўне хутка споўніцца 85 гадоў, але «метрыкі» яе падчас вайны згарэлі і колькі ёй гадоў дакладна не ведае нават яна сама. Некалькі гадоў таму яна яшчэ невялічкую гаспадарку трымала. Прыходзіла да суседзяў прасіць, каб дапамаглі агарод засеяць, потым прыбраць. І яны ёй не адказвалі. Зараз агарода няма, але старой жанчыне патрэбна ўвага. Яна ўжо не можа сабе есці прыгатаваць, адзенне памыць, у доме прыбрацца. І калі б не добраахвотнікі, было б вельмі цяжка спраўляцца з хатнімі справамі. А летась, калі жанчына захварэла і з высокай тэмпературай ляжала, не падымаючыся, у ложку, Надзея Шаманская яе нават з лыжкі месяц карміла.
— У самой са здароўем не ўсё добра, але ж як кінуць без нагляду жывога чалавека, — кажа суразмоўніца. — Яна хоць і капрызная, і характар складаны, але ж трэба неяк мірыцца, шукаць кампраміс.
Частку абавязкаў па дагляду за старой жанчынай узяў на сябе Шаміль Равільевіч. Ён і дроў паколе, і вады прынясе, і траву пакосіць, і лазню пратопіць. Бабуля вельмі любіць у лазні мыцца, спецыяльна звяртаецца, каб пратапілі. Сужэнцы ёй і прадукты з горада прывозяць выключна па спісу, які яна складзе. Летась сацработнікі прапанавалі бабульцы на сацыяльны ложак у бальніцу перасяліцца або ў дом-інтэрнат. Яна адмовілася: навошта, калі ў мяне памочнікі тут ёсць.
Надзея Шаманская не супраць даглядаць старую жанчыну, але, прызнаецца, што з кожным годам гэта рабіць усё цяжэй і цяжэй. Муж — былы афганец, а людзі, якія прайшлі праз той жах, рэдка бываюць са здаровым сэрцам. Яму дагляд патрэбны. Да і самой ужо крыху за 70. Сілы ўжо не тыя. А на вёсцы жыццё не тое, што ў горадзе. Шмат работы па гаспадарцы. А ў суседкі дом яшчэ і без выгод, нават грубкі няма. Адна толькі печка. Зімой яе трэба кожны дзень паліць, каб у хаце было цёпла. А потым яшчэ глядзець, каб пажару не здарылася. Лічы, цэлы дзень паміж дамамі прыходзіцца курсіраваць. Летам прасцей стасавацца. Калі Марыі Яфімаўне нешта спатрэбіцца, яны выходзіць на вуліцу і гукае: "Надзя! Шаміль!"
— Мы ўсе будзем у такім узросце, усім нам патрэбна будзе дапамога, — разважае суразмоўніца. — У мяне двое дзяцей, яны нам з мужам таксама дапамагаюць. У нашай падапечнай асабістае жыццё не склалася. Яна і замужам не была. Але таксама сваю маці даглядала. У нас у вёсцы амаль усе такія. Вядома, прасцей ад чалавека адмовіцца, махнуць на яго рукой, маўляў, хай век ў інтэрнаце дажывае. Але ўсе ведаюць, што там людзей шмат і ніхто пра кагосьці аднаго асабліва клапаціцца не будзе. А калі чалавек бездапаможны і не можа сабе нават вады ў шклянку наліць, для яго гэта – пакаранне. Ляжаць і чакаць пакуль нехта пра цябе ўспомніць, сапраўдная пакута. А Марыя Яфімаўна мне хоць і не радня, але ж знаёмы чалавек. І для мяне сапраўды вельмі важна ведаць, што ў яе ўсё ў парадку. Не ведаю толькі, змагу я яе гэтай зімой даглядаць, або не. Яна патрабуе шмат да сябе ўвагі. І дапамагаць прыходзіцца на шкоду сабе.
У аддзяленні Магілёўскага раённага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва лічаць, што такія людзі, як Шаміль Равільевіч і Надзея Ільінічна – сапраўдныя героі. Асабліва на фоне тых, хто адмаўляе ва ўвазе нават самым родным людзям. Вядома, што старыя капрызныя, дзесьці нават жорсткія. Але ім таксама патрэба ўвага. І не толькі з боку службы сацабслугоўвання. І такі рух, як валанцёры «срэбнага» ўзросту вельмі важны і неабходны. Людзі самі ўжо пенсіянеры, са сваімі балячкамі і праблемамі, але, калі яны бяруць на сябе клопат аб іншых, сваімі паводзінамі падаюць вельмі добры прыклад маладым. Менавіта дзякуючы ім мір напаўняецца пазітыўнымі эмоцыямі, а нечая старасць набывае сэнс і значэнне.
— Усё пачынаецца з унутранага жадання дапамагаць людзям або нейкаму канкрэтнаму чалавеку, — кажа загадчык аддзялення Магілёўскага раённага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва Вольга Ермакова. — І сям’я з вёскі Концы стала добрым прыкладам валанцёраў «сярэбранага» ўзросту. Надзея Ільінічна і Шаміль Равільевіч дораць адзінокаму чалавеку душэўную цеплыню, дапамагаюць у рашэнні бытавых пытанняў. Дзякуючы іх неабыякавасці Марыя Яфімаўна працягвае жыць у звыклай хатняй абстаноўцы, а не ў доме-інтэрнаце або на медыка-сацыяльным ложку. Даўно заўважана, што чалавек, які атрымлівае індывідуальную дапамогу ў хатніх умовах, радзей звяртаецца да ўрачоў. Яго псіхафізіялагічны стан таксама лепшы. Дзякуй усім неабыякавым людзям, якія ўдзельнічаюць у валанцёрскім руху па аказанні дапамогі адзінокім грамадзянам пажылога ўзросту.
Нэлі ЗІГУЛЯ
Фота з архіва Магілёўскага раённага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
