Як перастаць ахвяраваць сабой у адносінах? Парады псіхолага

Яшчэ ўчора, здавалася, вы кляліся ў каханні і любавалiся адзін адным. Сёння ж — сваркі, маніпуляцыі, здрады. Многія з нас жывуць у залежных адносінах ад мужчыны, называючы гэта каханнем. Нам уласціва не заўважаць, што пад маскай кахання хаваецца нездаровая прыхільнасць да чалавека. Здаецца, што жанчына з высокім інтэлектам здольная адрозніць здаровыя адносіны ад разбуральных. А што ж насамрэч адбываецца ў жаночай галаве?

«Ахвяра» прапускае магчымасці, якія змяняюць жыццё да лепшага

«Жанчына-ахвяра» баіцца застацца адна, таму гатова мірыцца з агрэсіўнымі, разбуральнымі паводзінамі партнёра. Яе ўстаноўка — «калі я не ў адносінах, то я ніхто, таму буду хоць з кімсьці» — прыводзіць толькі да знішчэння самаацэнкі.

Вельмі часта сэнс свайго жыцця жанчыны бачаць толькі ў мужчыне: «я без яго памру», «мне патрэбен толькі ён і ніхто іншы», «мне дрэнна без яго». Гэта сведчыць пра тое, што ў чалавека няма іншых крыніц радасці, якія маглі б яго падтрымаць, калі партнёр раптам сыдзе цi знікне. Гэта адназначна не каханне. Гэта эмацыйная залежнасць. Па сутнасці, жанчына робіць іншага чалавека адказным за сваё шчасце. Менавіта так з’яўляецца ахвярнасць у адносінах.

Асноўныя сімптомы ахвяры:

• жаль да сябе;
• песімістычны погляд на будучыню;
• «ахвяра» не прызнае віны, не жадае браць на сябе адказнасць за негатыўныя падзеі — хваробы, сваркі, растанні. Але заўсёды адзначае сваю заслугу ў складаных сітуацыях. Унутранае перажыванне бездапаможнасці, схільнасць шкадаваць сябе праяўляецца ў штодзённых маніпуляцыях;
• «ахвяра» заўсёды пазбягае адказнасці за сваё жыццё;
• увесь час знаходзіцца ў пошуку тых, хто адгадае і задаволіць яе жаданні;
• часта крыўдзіцца, шукае вінаватых і сама нярэдка адчувае пачуццё віны;
• «ахвяра» заўсёды нечым не задаволена. Засяроджваецца на праблемах і непрыемнасцях. Пакутай і горам прыцягвае ўвагу навакольных.

Сіндром ахвяры не дае асобе праявіць свае лепшыя якасці, рэалізаваць здольнасці і таленты. Замест шчаслiвай будучыні вымалёўваецца пустэча і невядомасць. Такі чалавек не ведае, чаго хоча, і не ўяўляе, як дасягаць мэты.

Праверце сябе

Зразумець, што гаворка ідзе не пра здаровае каханне, а пра празмерную эмацыйную прыхільнасць, дапаможа тэст. Прачытайце сцвярджэнні і адзначце тыя, што характарызуюць вас. Чым больш адказаў, на якія вы адказваеце «Так», тым мацней вы залежыце ад іншага чалавека.

• Вы не можаце сабе нават уявіць, як будзеце жыць без «каханага», не верыце, што будзеце шчаслівыя без яго. Думка пра тое, што вашыя адносіны скончацца, выклікае страх.
• Вас не адпускаюць дакучлівыя думкі — дзе ён, чым займаецца, з кім, пра магчымы разрыў з ім. Можа ўзнікаць паталагічная рэўнасць, якая прыводзіць да скандалаў, істэрык.
• Вы мяняеце свае звычкі, падладжваецеся пад жыццё партнёра, церпіце знявагу, абы дагадзіць яму. Ваша кола зносін звужаецца, мяняюцца хобі і захапленні.
• Калі «яго» няма побач, вы пакутуеце. Гэта адбіваецца на фізічным узроўні — слабасцю ў целе, дрыгаценнем рук, болямі. Усе гэтыя сімптомы знікаюць у момант кантакту з партнёрам.
• Вы імкнецеся зліцца з аб’ектам залежнасці, валодаць ім, кантраляваць яго ва ўсім, знаходзіцца побач 24 гадзіны.
• Тое, што радавала вас раней, зараз не выклікае ніякіх эмоцый. Вы здольныя цешыцца толькі ў прысутнасці свайго партнёра.
• Калі партнёр вас эксплуатуе або падманвае (змяняе, б’е, абкрадвае), вы апраўдваеце яго. Магчыма, вы нават вінаваціце ў тым, што адбываецца, сябе («гэта я нешта зрабіла не так», «мне трэба выправіцца»).

Як выйсці са становішча ахвяры?

Ахвяра здольная сама справіцца са сваімі праблемамі, але не жадае гэтага рабіць. І яна хоча жалю, які прымае за каханне. Любімая фраза «ахвяры»: «Так, але...». Напрыклад: «Так, я магу сысці ад мужа, але тады дзеці застануцца без бацькі». 

• Усвядомце сваю каштоўнасць
• Пачніце паводзіць сябе як моцная асоба. Стаўце мэты і рэалізоўвайце іх.
• Развівайце ў сабе звычкі свабодных і самастойных людзей.
• Памятайце, што толькі вы выбіраеце, якую ролю іграць у сваім жыцці.
• Адмоўцеся ад звычкі скардзіцца.

Навучыцеся давяраць сабе, любіць сябе і шанаваць. Пазбягайце тых, з кім адчуваеце сябе непаўнавартаснай і знясіленай. Не трэба нікому даказваць, што вы вартыя кахання і павагі. Лепш быць адной, чым з тымі, хто забівае веру ў вас. Не імкніцеся быць ідэальнай і ўсім дагаджаць.

Псіхолаг Алена ШАЎЧЭНКА

Фота: рexels.com