Як выгадаваць па-сапраўднаму шчаслівае дзіця?

Вашы ўчынкі, дзеянні, зносіны, сямейнае становішча, характар, фармуюць псіхіку вашага дзіцяці. І будзе яно шчаслівым ці не, залежыць ад таго, якімі будзеце вы. Калі вы няшчасныя, вы ніяк не зможаце выбудаваць адносіны з дзіцём, каб яно было шчаслівым.

М. Лабкоўскі: каб выгадаваць дзіця шчаслівым, трэба самому быць шчаслівым.

Калі дарослыя не любяць сябе, то ім не ўдасца выхаваць дзяцей упэўненых, самадастатковых, нават калі яны будуць вельмі намагацца. Немагчыма даць іншым тое, чаго няма ў цябе.

У першую чаргу дзеці павінны атрымліваць ад бацькоў камфорт, стабільнасць і давер. Каб дзіця вырасла псіхалагічна здаровым чалавекам і не пакутавала ад неўрозаў, у дзяцінстве яму неабходна перадаць пачуццё бяспекі. Калі дарослыя будуць пастаянна прыніжаць і крытыкаваць, то ў дзіцяці ніколі не будзе даверу да іншых людзей і жыцця ў цэлым.

Калі вы не хочаце, каб ваша дзіця атрымала псіхатраўму, не паводзьце сябе агрэсіўна, не рабіце так, каб яно вас баялася. Будзьце прадказальнымі, зрабіце ўсё, каб дзіця вам давярала, каб яно заўсёды магло падзяліцца з вамі чымсьці патаемным.

Калі дачка ці сын жадае вам сказаць нешта, не грэбуйце гэтым, уважліва слухайце. Дайце параду, але толькі, калі вас просяць.

Каб дзіця хацела ставіць мэты і іх дасягаць, яму патрэбны бацькі, якія з радасцю ідуць на працу, шчасліва спяшаюцца дадому, а адпачываюць яшчэ лепш, і ўсё ў іх добра. А калі дома маркотна, то вы можаце колькі заўгодна ставіць мэты перад дзіцем — гэта ўсё не спрацуе.

Не блытайце клопат з выхаваннем. Сачыць за тым, каб дзіця было чыстае і не галоднае — гэта клопат. На вялікі жаль, многія бацькі ўпэўненыя, што гэтага цалкам дастаткова. Пры гэтым большасць дарослых нават не ведаюць, як правільна размаўляць з дзецьмі. А потым дзеці ідуць у школу, і пагаварыць з бацькамі аб чым-небудзь, акрамя ўрокаў і адзнак яны не могуць, ды і не жадаюць.

Дзеці заўсёды ўсё вельмі тонка адчуваюць. Яны разумеюць, калі з імі гуляюць без шчырага жадання. Напрыклад, калі маці вяртаецца ўвечары пасля працы стомленая, а дзеці патрабуюць яе ўвагі, то яе пачынае мучыць сумленне. З аднаго боку дзецям трэба надаць час, а з другога боку, хто будзе іх карміць, калі яна сыдзе з працы? А хоча жанчына толькі аднаго — легчы і адпачыць. У гэтым выпадку і маці і дзецям цяжка.

Лепей распавесці дзецям, што вы таксама маеце патрэбу ў іх падтрымцы. Калі вы вельмі моцна стаміліся, проста абдыміце дзяцей і кладзіцеся спаць, пагутарыце заўтра. Лепш такі зыход падзей, чым істэрыка «на мне і так усё трымаецца, адчапіцеся ад мяне, вы нічога не разумееце».

Прасіце прабачэння ў дзяцей, калі вы вінаватыя. Калі вы будзеце загладжваць пачуццё віны шляхам пакупкі цацак, дзеці гэта зразумеюць, і пачнуць выкарыстоўваць ва ўласным жыцці: альбо самі капіраваць вашы паводзіны, альбо маніпуляваць вамі. Калі вы не правы, папрасіце прабачэння, абмяркуйце сітуацыю.

Бацькам варта запомніць, што калі ў сям’і з’яўляецца другое і наступнае дзіця, то старэйшым не варта казаць (і наогул намякаць), што яны ўжо дарослыя і самастойныя. Такія размовы старэйшыя дзеці ўспрымаюць як знак, «мы ўжо любім цябе менш». Гэтыя размовы вельмі непрыемныя і балючыя для дзяцей і могуць адбіцца на іх далейшым жыцці. Лепш казаць: мне патрэбна твая дапамога.

Дзіця трэба любіць безумоўна. Дарэчы, як і сябе. А калі вы незадаволеныя сваімі дзецьмі, значыць, у вас ёсць прычына быць незадаволенымі сабой. Калі вы злуецеся на дзіця, то не кранайце яго асобу. Кажыце аб уласных пачуццях. Замест таго каб сказаць дзіцяці, што яно дрэннае, скажыце пра тое, што лічыце дрэнным яго ўчынак. 

Не трэба ўвесь час кантраляваць дзіця. Калі бацькі ў кожны момант ведаюць пра дзіця ўсё: з кім ён гаворыць па тэлефоне, у колькі абедае, калі і як робіць урокі, ім здаецца, што сітуацыя пад кантролем. А насамрэч чым больш бацькі кантралююць дзіця, тым далей сітуацыя ад іх кантролю: яно расце, схільнае да чужога ўплыву, і хто заўгодна можа схіліць яго куды заўгодна. Чаму? Ды таму што ў дзіцяці няма сваёй думкі: яго заўсёды кантралявалі.

Пытайце меркаванне дзіцяці. З таго моманту, калі дзіця сядзіць за адным сталом з бацькамі, трэба пытацца, што яно хоча есці, а не наліваць яму ў талерку суп, таму што «ў нас так прынята». Улічваць яго меркаванне ва ўсім: «Ты гэта хочаш? Не хочаш? А што аб гэтым думаеш? А як да гэтага ставішся?» Дзіця павінна ўсведамляць значнасць свайго меркавання.

Дзіця трэба вучыць выбіраць самастойна: вопратку, ежу, секцыі і дадатковыя заняткі, сяброў. А таксама вучыць самастойна размяркоўваць рэсурсы і грошы. Кішэнныя грошы павінны быць у дзіцяці гадоў з 6. Не буйныя, але рэгулярна, якімі ён распараджаецца сам. Не трэба кантраляваць, на што дзіця іх марнуе, і ставіць суму ў залежнасць ад яго паспяховасці і паводзін.

Страх прымушае хлусіць. Дзіця, якое ніколі не баялася бацькоў і наступстваў сваіх паводзін, хлусіць не будзе. У яго нават досведу такога няма. І яшчэ, запомніце: Няма ніякага фізічнага пакарання. Ёсць фізічны гвалт. І кропка. 

Заўважце: маленькія дзеці не хлусяць, яны пачынаюць гэта рабіць з узростам, таму што вымушаны, — баючыся непрыемных наступстваў!

Дзеці павінны адчуваць, што бацькі добрыя, моцныя, што яны заўсёды абароняць і калі ў нечым адмаўляюць, то дзейнічаюць у інтарэсах дзяцей, бо вельмі любяць. Здаровай з’яўляецца сітуацыя, калі маці спяшаецца дадому з працы і думае аб тым, як ёй хочацца абняць сваіх дзяцей, як яна засумавала па іх. І моманты, калі маці шчыра абдымае дачку ці сына, размаўляе з імі па душах, па-сапраўднаму каштоўныя. Яны карысныя і для дзяцей, і для дарослых.

Псіхолаг: М. Лабкоўскі

Фота: pexels.com