У савецкі час узнікла большасць навагодніх традыцый, якія мы шануем і сёння: гатаваць салату “Аліўе”, купляць мандарыны, ладзіць вялікія ёлкі для дзяцей, загадваць жаданні пад бой курантаў. Дарэчы, традыцыі адзначаць Новы год менавіта 1 студзеня звыш 300 год!
Мы пацікавіліся ў беларусаў рознага ўзросту пра іх сямейныя традыцыі святкавання Новага года і Калядаў.
Маргарыта Раманоўская, 25 гадоў:
— На першым курсе ўніверсітэта вельмі хацелася адзначыць свята з сябрамі, аддзяліцца ад бацькоў, адчуць сябе дарослай. Аднак з гадамі разумееш, што галоўны цуд менавіта ў атмасферы, якую можна адчуць толькі ў коле сям’і. Таму цяпер пачынаю святкаваць заўседы дома, а пасля курантаў працягваю ўжо з сябрамі.
Удзень перад Новым годам мы разам прыбіраем кватэру. Маці заўседы казала, што пачынаць год трэба ў чыстай хаце, з чыстымі думкамі, у самай лепшай і прыгожай вопратцы. Таму заўседы купляю сабе новую сукенку! Некалькі год таму бацька недзе прачытаў, што сустракаць Новы год трэба з грашыма ў кішэнях. Так і робім, але калі ты ў сукенцы без кішэняў, прыходзіцца падключаць фантазію!
— На стале, зразумела, аліўе, курыца з бульбай, шмат мандарынаў і цукерак. Адну традыцыю і я прынесла ў сям’ю: пакуль б’юць куранты, мы пішам на паперцы жаданне, падпальваем яе, а потым засыпаем попел у келіх з шампанскім і выпіваем. Некалькі разоў выпадкова падпальвалі абрус, цяпер стараемся быць больш акуратнымі!.
Вольга Андрэенка, 48 гадоў:
— У нашай сям’і гадавалася пяцёра дзяцей, таму падрыхтоўка да святаў была заўседы вельмі вяселай. Я нарадзілася і правяла ўсе дзяцінства ў весцы, таму Новы год для мяне — гэта шмат снегу, высокія гурбы і пякучы мароз. Галоўным падарункам былі цукеркі, старэйшыя сёстры і браты часта прывозілі замежныя шакаладкі. Для нас, малодшых, гэта было сапраўднай радасцю. Упрыгожвалі ялінку ў асноўным самаробнымі цацкамі, некаторыя захаваліся ў мяне і да гэтага часу. І мы чапляем іх на ёлку разам з сучаснымі. Так захоўваем сувязь пакаленняў.
Для мяне абавязковы атрыбут свята — менавіта жывая ёлка. Сваім дзецям таксама прывіла любоў да жывога дрэва, ім падабаецца гэты духмяны лясны водар. Абавязкова пішам лісты Дзеду Марозу! Вырашылі, што ў наступным годзе з’ездзім з дзецьмі ў яго рэзідэнцыю, што ў Белавежскай пушчы, яны нас ужо некалькі гадоў просяць.
Генадзь Дубовік, 76 гадоў:
— У гады майго дзяцінства і юнацтва мы ў вёсцы больш чакалі Калядаў. Заўседы гадалі, хто прыйдзе ў гэтым годзе, рыхтавалі прысмакі. Некалькі разоў я і сам хадзіў калядаваць. Да калядак яшчэ і касцюмы рабілі самі, былі ў нас і каза, і мядзведзь, і воўк.
Я памятаю, як маці падчас Калядаў гатавала некалькі розных відаў куцці. Спачатку посную, потым багатую — з разынкамі, і трэцюю — зноў посную. Каша гэтая заўседы рабілася ў адным гаршку і адным чалавекам, гэта значыла, што ўвесь будучы год сям’я правядзе разам. А раніцай на стале заўсёды былі бліны або аладкі з макам. Яліны былі толькі сапраўдныя, таму што іншых проста не было. Але і цяпер, хаця дзеці і прывезлі нам штучную яліну, мы ўсё роўна штогод ставім сапраўдную. Прывыклі, ужо не хочацца нічога змяняць.
Дзяўчаты заўсёды чакалі святаў, каб паваражыць. Люстэркі, хусткі, вада ў тазіках — чаго толькі не рабілі. Трэба, дарэчы, запытацца ў жонкі, каго яна там бачыла!.
У 2009 годзе беларускі абрад «Калядныя цары» вёскі Семежава Капыльскага раёна Мінскай вобласці быў унесены ў Спіс сусветнай нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЭСКА. Абрад зарадзіўся ў XVIII стагоддзі. У гэты час салдаты і афіцэры рускай арміі хадзілі па вясковых хатах і віншавалі гаспадароў са святам, паказвалі розныя прадстаўленні і прасілі падарункі. Затым традыцыі перанялі вясковыя хлопцы — яны сталі апранацца ў карнавальныя касцюмы, якія нагадваюць ваенную форму. Менавіта таму гэтыя персанажы атрымалі мянушку «цары». Працэсія «цароў» на Шчодры вечар (з 13 на 14 студзеня) наведвае дамы сялян і разыгрывае драму «Цар Максіміліян». Пасля паказу адбываецца традыцыйнае віншаванне гаспадароў дома і адорванне ўдзельнікаў абраду. З надыходам цемры «цары» запальваюць паходні, што надае абраду незвычайную відовішчнасць. Гэты ўнікальны абрад быў абноўлены ў 1997 годзе і праводзіцца дагэтуль.
Марыя ТАРНАЛІЦКАЯ
Прэв’ю: pexels.com
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
