З дзяцінства мы чытаем кнігі, у якіх каханне і шлюб паміж героямі — гэта адзін раз і назаўжды. Аднак рэчаіснасць больш жорсткая і з цягам часу ў такія гісторыі верыцца ўсё менш.
Даследчыкі пішуць, што часцей за ўсё пары разводзяцца на 6–9-м годзе шлюбу, а самы «папулярны» ўзрост для разводу — 30–34 гады. Але калі прычынай разводу пасля першых пяці гадоў шлюбу можна назваць банальную «не сышліся характарамі», то чым можна «не сысціся», пражыўшы разам 20, 30 гадоў? Разабрацца ў прычынах і шляхах вырашэння крызісных сітуацый нам дапамагалі практыкуючыя сямейныя псіхолагі са шматгадовым стажам Таша і Сяргей Пятровы.
— Сярод самых частых прычын распаду шлюбаў — назапашаныя гадамі крыўды, расчараванне ў партнёры, здрады, рознае ўяўленне пра шлюб і сямейнае жыццё, розны сексуальны тэмперамент, немагчымасць дараваць.
Развод спецылістам успрымаецца як крызісная сітуацыя ў адносінах, з якой пара павінна выйсці. І выйсце гэта ва ўсіх будзе сваё. З нашай практыкі можна сказаць, што развод хутчэй залежыць не ад таго, колькі гадоў людзі жывуць разам, а ад іх здольнасці праходзіць праз гэты самы крызіс. Рызыка разрыву шлюбу ёсць заўсёды, і мы такія прыклады бачым на любых тэрмінах. У пытаннях разводаў немагчыма разважаць катэгорыямі «добра — дрэнна», «правільна — няправільна». На прафесійнай мове жаданне чалавека завяршыць адносіны азначае тое, што ў яго мала навыкаў пабудовы здаровых стасункаў; мала або зусім адсутнічае разуменне таго, што такое адносіны ў прынцыпе. Так бывае, калі няма прыкладу бацькоўскага паразумення ў сем’ях, няма на што абапірацца.
Каб не даходзіць з партнёрам да цяжкіх сітуацый, калі вырашэнне канфлікту ўжо значна ўскладняецца, трэба сачыць за адносінамі, адзначаць змены. «Званочкамі» аб праблемах паміж людзьмі могуць з’яўляцца: памяншэнне часу на зносіны, пазбяганне адно аднаго, павелічэнне дыстанцыі паміж партнёрамі, памяншэнне кропак судатыкнення, хранічная незадаволенасць аднаго з партнёраў або адразу абодвух, павелічэнне адмоўных эмоцый. Самае першае і галоўнае, што трэба рабіць, — гэта размаўляць, выказваць свае пачуцці і жаданні, не назапашваць крыўды.
— У нашых рэаліях даволі часта сустракаюцца сітуацыі, калі людзі застаюцца ў шлюбе дзеля дзяцей і доўгія гады «адыгрываюць» паўнацэнную сям’ю. Канкрэтна тут нельга сказаць, ці будзе менавіта такі спосаб больш траўматычны для дзіцяці. Для кожнай сям’і ўсё вельмі індывідуальна. Але некаторыя фактары ў любым выпадку складана будзе хаваць. У апісанай сітуацыі дзеці могуць атрымліваць шкодныя двайныя пасланні. Яны могуць адчуваць, што нешта не так, але праз свой узрост не разумець.
Часцей за ўсё дзеці ў такіх абставінах усё ж не атрымаюць досвед шчырых, цёплых сямейных адносін, любові. Аднак нашчадкі заўсёды вучацца на нашых прыкладах. Калі мы жадаем ім такога ж шлюбу ў будучыні, то можна ўсё пакінуць без змяненняў. Калі ж мы хочам навучыць іх шчасліваму сямейнаму жыццю, то ў першую чаргу трэба імкнуцца быць шчаслівымі самім.
Калі з разводам усё ўжо вырашана, то бацькі самастойна могуць паспрабаваць мінімізаваць яго наступствы для дзіцяці. І для гэтага трэба з ім размаўляць. Казаць пра тое, што адбываецца, на зразумелай для яго мове. Напрыклад, калі дзіцяці гадоў 4-5,бацькі скажуць, што яны «не сышліся характарамі», малое нічога не зразумее. Лепш, калі бацькі сфармулююць гэта інакш, напрыклад: «Мама і тата больш не хочуць жыць разам. У дарослых так бывае. Але мы заўсёды будзем тваімі бацькамі, будзем цябе любіць». Трэба падбіраць простыя словы, перадаючы змест, але не паглыбляючыся ў падрабязнасці. Бывае, што бацькі, калі дзеці становяцца крыху старэйшыя, адкрываюць ім інтымныя дэталі сваіх адносін. Рабіць гэта нельга ні ў якім выпадку! Кожнаму з партнёраў важна захаваць для дзіцяці станоўчы вобраз бацькі або маці. Трэба тлумачыць дзецям, што, нягледзячы на развод, мама і тата добрыя, яны цябе любяць, але каханне паміж імі ўжо мінула.
— Апошнім часам колькасць зваротаў да сямейных псіхолагаў павялічылася, але ўсё роўна іх не так шмат. Часцей прыходзяць пары, калі адзін з партнёраў хоча захаваць адносіны, а другі сумняваецца або хоча ўсё закончыць. Гэта адзін з самых цяжкіх сцэнарыяў для працы. Тут узнікае жаданне і аднаго падтрымаць у намеры захаваць шлюб, і іншага — яго выбар важна пачуць і не ціснуць. Спачуваеш абодвум, але любое выйсце тут кагосьці аднаго не задаволіць. Можна толькі дапамагчы партнёрам данесці адно аднаму сваю пазіцыю. Гэта хутчэй разавая сустрэча. Далей можна аднаўляць работу, калі ў партнёраў з’явіцца агульны запыт — ці на экалагічнае расстанне ці на спробу захаваць кантакты. Сустракаюцца выпадкі, калі адносіны паміж людзьмі ўжо завершаны, але яны хочуць наладзіць камунікацыю, каб спакойна мець зносіны дзеля дзяцей, і таму звяртаюцца да нас.
Спецыяліст, як ужо згадвалася раней, дапаможа выявіць прычыну крызісу шлюбу, асэнсаваць яго і ўсвядоміць. Для пары такая праца дасць магчымасць перажыць цяжкую сітуацыю максімальна спакойна і знайсці спосабы выхаду, перабудаваўшы свае адносіны.
У любым выпадку, мы раім звяртацца да спецыялістаў. Гэта павялічвае шанцы на станоўчае вырашэнне сітуацыі. У выпадку адсутнасці такой магчымасці самае першае і самае галоўнае — размаўляць. Дзяліцца пачуццямі, думкамі, чаканнямі ад адносін і тым, што не атрымліваеце ў іх. Не баяцца злосці.
Нават калі ўсё ўжо вырашана, памятайце, што развод — гэта проста яшчэ адзін этап у вашым жыцці, а не яго канец. Кожны з нас адзіны ў самога сябе, і кожны заслугоўвае жыць шчасліва.
Марыя ТАРНАЛІЦКАЯ
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
