«Палёт прадстаўніцы Беларусі на арбіту — важная падзея ў саюзнай касманаўтыцы»

Палёт прадстаўніцы Беларусі на арбіту — важная падзея ў саюзнай пілатуемай касманаўтыцы. Пра гэта гаворыцца ў каментары Надзвычайнага і Паўнамоцнага Пасла Расійскай Федэрацыі ў Рэспубліцы Беларусь Барыса Грызлова, паведамляе БелТА.

«Расія і Беларусь дабіліся вялікіх поспехаў у сумеснай распрацоўцы і эксплуатацыі касмічных апаратаў. Цяпер наша супрацоўніцтва ў асваенні космасу выходзіць на новы ўзровень. Палёт прадстаўніцы Беларусі на арбіту — гэта важная падзея ў саюзнай пілатуемай касманаўтыцы. Ад усёй душы віншую Марыну Васілеўскую з першым космасам. і паспяховым выкананнем усёй намечанай праграмы даследаванняў», — адзначыў дыпламат.

Як паведамлялася, расійскі пілатуемы касмічны карабель «Саюз МС-24» адстыкаваўся ад Міжнароднай касмічнай станцыі. Экіпаж, у складзе якога была ў тым ліку Марына Васілеўская, паспяхова вярнуўся на зямлю. Разам з Марынай Васілеўскай на Зямлю вярнуліся Герой Расіі ўраджэнец Беларусі Алег Навіцкі і астранаўт НАСА Лорал О’Хара.

«Увесь гэты час — упершыню ў гісторыі — на Міжнароднай касмічнай станцыі разам з калегамі з НАСА працаваў экіпаж з Саюзнай дзяржавы. У цяперашняй сітуацыі гэты факт, вядома, мае вялікае сімвалічнае значэнне. Але палёт Марыны Васілеўскай — гэта не касмічны турызм. На борце МКС яна правяла шэраг даследаванняў у розных галінах — ад спектральнай фотаздымкі да біямедыцыны. Навуковая праграма распрацоўвалася некалькі месяцаў, і кожную гадзіну на арбіце выкарыстоўваўся па максімуме», — падкрэсліў Барыс Грызлоў.

Ён назваў паказальным тое, наколькі хутка Расія і Беларусь прайшлі шлях ад абмеркавання магчымасці такога палёту да практычнай рэалізацыі. У красавіку 2022 года Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін па выніках наведвання з Прэзідэнтам Беларусі Аляксандрам Лукашэнкам касмадрома Усходні паставіў перад «Раскосмасам» задачу па арганізацыі палёту. У сакавіку 2023 года з візітам у Мінск прыязджаў кіраўнік Дзяржкарпарацыі «Раскосмас» Юрый Барысаў, і падчас размоў з беларускімі калегамі ўжо ішло дэталёвае абмеркаванне ўсіх параметраў экспедыцыі. У выніку ад ідэі да пуску прайшло менш за два гады, уключаючы час на адбор прэтэндэнтаў і навучанне асноўнага і дублюючага экіпажаў у Цэнтры падрыхтоўкі касманаўтаў. «Па мерках космасу — гэта рэкордна кароткія тэрміны. Але менавіта такімі тэмпамі сёння рэалізуюцца расійска-беларускія саюзныя праекты», — падкрэсліў дыпламат.

Барыс Грызлоў адзначыў, што ў гэтай галіне ў бакоў назапашаны вялікі вопыт. Беларуская ССР заўсёды была сярод лідараў па распрацоўцы касмічных тэхналогій. Для савецкай касмічнай праграмы беларускія інжынеры стваралі аптычныя прыборы, сістэмы кіравання пускамі ракет, праграмныя комплексы для апрацоўкі выяў, сістэмы дыстанцыйнага зандавання Зямлі. Дастаткова сказаць, што канструктарам рухавіка трэцяй ступені «Усходу», якая вывела карабель Юрыя Гагарына на арбіту, быў ураджэнец беларускага горада Слуцк Сямён Косберг.

Сумесная работа па асваенні космасу прадоўжылася ўжо ў рамках Саюзнай дзяржавы. Была створана сумесная наземная сістэма кіравання касмічнымі апаратамі, інфраструктура прыёму і апрацоўкі інфармацыі. У дзеючую групоўку спадарожнікаў Саюзнай дзяржавы ўваходзяць шэсць апаратаў: беларускі спадарожнік дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі БКА і пяць аналагічных расійскіх апаратаў серыі «Канопус».

«Іх выкарыстанне прыносіць нам прамыя і эканамічна адчувальныя вынікі, у прыватнасці ў сельскай гаспадарцы. Вядзецца падрыхтоўка рабочага праекта новага расійска-беларускага касмічнага апарата для здымкі Зямлі з высокім распазнаваннем 0,35 м — гэта значыць фактычна з космасу можна будзе разглядзець ліст паперы фармату А4. Гэты спадарожнік плануецца запусціць у 2029 годзе, а затым перайсці да стварэння цэлай групоўкі апаратаў на адзінай тэхналагічнай платформе. У нас ёсць для гэтага ўся неабходная навуковая і вытворчая база», — заявіў Барыс Грызлоў.

Паводле яго слоў, вялікіх поспехаў у апошнія гады дасягнула беларускае прадпрыемства «Пеленг», якое спецыялізуецца на вытворчасці оптыка-электроннага абсталявання. Але гэта толькі адзін прыклад. Не менш важныя саюзныя праграмы па развіцці вытворчасці паўправаднікоў, працэсараў і іншай мікраэлектронікі, якая адпавядае сучасным тэхпрацэсам. «Фінансаванне, рэсурсы і спецыялісты ў нас ёсць. Новыя саюзныя тэхналогіі будуць прымяняцца і пры стварэнні Расійскай арбітальнай станцыі. Яна стане пераемніцай нашага сегмента МКС, якая набліжаецца да канца з рока сваёй службы. Такая стратэгія дазволіць нам сфакусавацца на дасягненні канкрэтных мэт, важных менавіта для Расіі і Беларусі», — заявіў пасол.

У гэтым плане ён прывёў прыклад: вугал наклону Міжнароднай касмічнай станцыі дазваляе касманаўтам бачыць прыкладна 15-20% тэрыторыі Расіі — такая асаблівасць яе арбіты. Для новай жа расійскай станцыі абрана прынцыпова іншая траекторыя руху, якая забяспечыць поўны агляд зямной паверхні, уключаючы найважную па шматлікіх параметрах арктычную зону.