Да Міжнароднага дня дзіцячай кнігі прэзентавалі новае выданне «Міхасёвых прыгод»

Прэзентацыя новага выдання кнігі Якуба Коласа «Міхасёвы прыгоды» адбылася ў Дзяржаўным літаратурна-мемарыяльным музеі Якуба Коласа ў Міжнародны дзень дзіцячай кнігі.

Народны пясняр заўжды цікавіўся дзіцячай літаратурай. І гэта невыпадкова, бо сам Якуб Колас быў настаўнікам і бацькам трох сыноў. Менавіта самаму малодшаму з іх ён і прысвяціў кнігу «Міхасёвы прыгоды», якая ўпершыню пабачыла свет у 1935 годзе. Сёлета ў Выдавецкім доме «Звязда» выйшла новае выданне гэтага твора, але з захаваннем лепшых традыцый. Так, сучасны чытач можа азнаёміцца з арыгінальнымі ілюстрацыямі мастака Анатоля Волкава, якія былі падрыхтаваны ім для першага выдання.

— Для нас усіх гэта не проста чарговая кніга нашага выдавецтва. Гэта ўзнаўленне таго першага выдання, якое была зроблена ў 1930-я гады, — звярнуўся падчас імпрэзы да юных гасцей музея старшыня Саюза пісьменнікаў Беларусі, дырэктар-галоўны рэдактар Выдавецкага дома «Звязда» Алесь Карлюкевіч. — Мне здаецца, што і «Міхасёвы прыгоды», і многія творы, з якімі вы яшчэ будзеце знаёміцца, асабліва з паэмай «Новая зямля» — гэта тыя вершаваныя запаветы Коласа, якія вялікі пісьменнік хацеў перадаць сваім нашчадкам. І ў значнай ступені ён выкарыстоўваў свой сямейны вопыт. 

Таксама Алесь Мікалаевіч расказаў, што менавіта на станцыі Талька пачаліся асноўныя прыгоды, якія адбыліся падчас летнх канікул з малодшым сынам Якуба Коласа.

— Тут вельмі рэльефна, вельмі паказальна адлюстроўваецца хараство роднай прыроды. Гэта заўсёды прыцягвае і гаворыць пра тое, што чалавек пісаў пра тое, што ён бачыў. Гэта жывое жыццё, і паэт хацеў, каб яно перадалося нам праз доўгія-доўгія дзесяцігоддзі, — дадаў Алесь Карлюкевіч.

Таксама ён адзначыў і мастацкі складнік выдання. Па яго словах, гэта ўнікальны выпадак, калі чорна-белыя ілюстрацыі вышлі выключна красамоўнымі. 

— Праз гэтыя штрыхі і мастацкія фарматы перададзена высокае пачуццё шчырасці, адкрытасці, сярдэчнасці, якім валодаў Якуб Колас і якімі безумоўна валодаў мастак Анатоль Волкаў, — падсумаваў старшыня Саюза пісьменнікаў Беларусі.

Цікава, што на прэзентацыі з маленькімі чытачамі пагутарылі таксама ўнучка Якуба Коласа, дачка галоўнага героя Марыя Міцкевіч і сын мастака Сяргей Волкаў.

— У дзяцінстве тата часта хварэў. Як пісаў Якуб Колас, «захапіла Міхася хвароб чарада...» Дактары сказалі, што трэба на свежае паветра ў вёску, каб паправіць здароўе. І вось яны паехалі ў маленькае мястэчка Талька на Пухаўшчыне, — пачала свой аповед Марыя Міцкевіч, — Чым мог захапляцца гарадскі хлопчык, які прыехаў у вёску? Гэта лес і яго жывёльны свет, рэчка, збор грыбоў і ягад, рыбалка. Гэта тыя рэчы, якія былі ў дзяцінстве майго таты Міхася. Гэтаму яго вучыў Якуб Колас, і гэта ўсё ёсць у кнізе «Міхасёвы прыгоды».

Па яе словах, дзіцячыя захапленні засталіся з яе татам на ўсё жыццё. 

— Аднойчы з маім сынам ён гуляў па лесе і сказаў: «Хочаш я табе птушак пазаву?», і пачаў штосьці па-птушынаму крычаць. І сапраўды, яны прыляцелі і селі побач, — падзялілася ўспамінам дачка галоўнага героя кнігі. — Увогуле ён казаў, што тут няма нічога выдуманага, што ўся гэта кніжка праўда, і што ўсё гэта было.

Атрымліваецца, што досвед Якуба Коласа ў зносінах са светам прыроды перадаваўся праз пакаленні, і да гэтага часу з’яўляецца важнай сямейнай традыцыяй. Напрыклад, у дзяцінстве Марыя Міцкевіч таксама разам з татам ездзіла ў вёску, спала на сене і праходзіла ўсё тое, што апісана ў «Міхасёвых прыгодах».

Цікавае дзяцінства было і ў сына мастака Анатоля Волкава. Ілюстрацыі да «Міхасёвых прыгод» былі зроблены яшчэ да яго нараджэння, аднак тым не менш Сяргей Волкаў усё жыццё назіраў за працай таты і нават дапамагаў яму ў гэтым.

— Я вельмі любіў стаяць побач, глядзець, як тата малюе. Думаю, што гэта адыграла сваю ролю ў маім выбары прафесіі. Я вельмі шмат пазнаў і запомніў, гледзячы на тое, як тата працуе. Тады я быў малым і не ўсведамляў, што я ўсё гэта ўбіраю ў сябе. Пазней, калі сам стаў мастаком, злавіў сябе на тым, што часта паўтараю тыя прыёмы, якія рабіў тата. Гэта была вельмі вялікая школа, — падзяліўся ён.
Таксама Сяргей Волкаў расказаў пра тое, як пазіраваў бацьку:

— Ён быў цудоўным, мог і без натуры намаляваць усё, што заўгодна, але заўсёды аддаваў перавагу, калі ёсць магчымасць, падмацаваць усё малюнкам з натуры. Ён ілюстраваў вельмі шмат дзіцячых кніг. Вядома, пад рукой заўсёды быў я і мая сястра Іра, якая таксама пасля стала мастачкай. Мы пазіравалі яму. Вядома, для хлапчука 7-10 гадоў гэта быў дастаткова нудны занятак. Асабліва пры маім няўседлівым характары.

Так, са свайго сына Анатоль Волкаў змаляваў ілюстрацыі для «Міколкі-паравоза» Міхася Лынькова. Асабліва хлопчыку цяжка далася сцэна, калі Міколку партызан падкінуў у паветра. Для таго, каб увасобіць героя, які лунае ў паветры, мадэлі прыйшлося ляжаць на стале з паднятымі рукамі і нагамі.

Скончылася мерапрыемства віктарынай з прызамі ад Выдавецкага дома «Звязда» і інтэрактыўным заняткам «Якуб Колас — міністр грыбной гаспадаркі» на сядзібе паэта. Маленькія госці музея былі ў захапленні.

Лізавета ГОЛАД

Фота аўтара