Любоў да роднага, памножаная на гады

У Вялікай канцэртнай зале Белдзяржфілармоніі 29 лютага выступіць Нацыянальны акадэмічны народны хор Рэспублікі Беларусь імя Г. І. Цітовіча з праграмай «Паклон табе, бацькоўскі край». На сцэне публіка ўбачыць са- праўдную феерыю фарбаў музычнага і танцавальнага мастацтва, што дазволіць кожнаму адчуць непаўторнасць беларускай культуры і майстэрства вядомага творчага калектыву.​

— Дата 29 лютага — унікальная для гісторыі нашага калектыву, таму што менавіта ў гэты дзень у 1952 годзе была падпісана Пастанова аб стварэнні, як тады ён называўся, Дзяржаўнага народнага хору БССР. А ўлічваючы, што такі дзень здараецца раз на чатыры гады, мы стараемся традыцыйна адзначаць яго канцэртам у Мінску, каб нагадаць пра з’яўленне калектыву і парадаваць нашага гледача яркімі творчымі нумарамі, — дзеліцца дырэктар хору Марат Лагутка. — Зараз у нас працягваецца насычаная падрыхтоўка да канцэрта, таму што дастаткова даўно не было вялікіх выступленняў калектыву ў сталіцы. І мінская публіка паспела ўжо нават засумаваць па нашых артыстах, пра што сведчыць актыўны продаж білетаў. Праграма, якую пакажам у Белдзяржфілармоніі 29 лютага, была створана ў мінулым годзе, і гэтым канцэртам мы заканчваем яе пракат. Мяркую, што мінскі глядач будзе прыемна здзіўлены яе зместам і якасцю. Праграма вельмі разнастайная. Яе агульная канцэпцыя — гэта любоў да роднага краю. Суседнічаюць абсалютна розныя жанры: як сольнае, так і ансамблевае выкананне і агульнахаравыя нумары. Пачуем спевы а капэла і з аркестрам, плануецца ў нас і чыста аркестровы нумар, таму паглядзець будзе на што.

Нацыянальны акадэмічны народны хор Рэспублікі Беларусь імя Г. І. Цітовіча мае не толькі багаты рэпертуар, але і сваю адметную гісторыю. Заснаваў яго як Дзяржаўны народны хор БССР (толькі ў 2002 годзе яму прысвояць званне «нацыянальны») у 1952 годзе фалькларыст, этнограф, народны артыст СССР, вядомы дзеяч нацыянальнай музычнай культуры Генадзь Іванавіч Цітовіч. З Нацыянальным акадэмічным народным хорам імя Г. І. Цітовіча звязаны лёсы многіх знакамітых артыстаў, у ліку якіх, напрыклад, імёны заслужаных артыстаў Рэспублікі Беларусь Марыі Маршак, Васіля Браіма, Пятра Глушчука, Ніны Чараднічэнкі, Юрыя Паўлішына, народнай артысткі Валянціны Крыловіч і іншых. Дзякуючы таленту кіраўнікоў калектыву, хормайстраў, балетмайстраў, рэжысёраў, аранжыроўшчыкаў, паэтаў, кампазітараў за 72 гады існавання калектыву былі створаны канцэртныя нумары і праграмы, якія з’яўляюцца сапраўдным скарбам беларускай народнай творчасці.

— Праграма наша называецца «Паклон табе, бацькоўскі край». І гэта наша прызнанне ў любові роднай зямлі, малой радзіме, якая ў кожнага свая. Адпаведна і песні ў нас сабраныя ў праграме пра родны край, пра бацькоўскую хату, пра бацькоў. Пра нашы нацыянальныя традыцыі расказваем у абрадавых песнях, як, напрыклад, «Сядзіць галубок» і «Вясельная сюіта», — распавядае асістэнт хормайстра, салістка, вядучая канцэртных праграм Вікторыя Мачаліна. — Суправаджацца песні будуць прыгожым відэакантэнтам, які мы здымалі нядаўна ў Строчыцах з нашымі артыстамі. У канцэрце будзем згадваць Генадзя Іванавіча Цітовіча, Міхаіла Паўлавіча Дрынеўскага, бо не часта ў нас канцэрты выпадаюць на 29 лютага. Прагучаць у нас і залатыя хіты, аднак не абыдзецца і без прэм’ер, сярод якіх «Беларуская гасціннасць» і «Полька-весялуха». Мы супрацоўнічаем з беларускімі кампазітарамі, таму таксама аўдыторыя пачуе творы, напрыклад, Уладзіміра Гінько, Алега Чыркуна і г. д. Песні пра бацькоў і родны дом нагадаюць кожнаму пра тыя мясціны, адкуль выйшлі ў свет і сталі тымі, кім ёсць. Таксама ў праграме будуць песні на вершы такіх беларускіх паэтаў, як Уладзімір Караткевіч і Анатоль Грачанікаў у сольным выкананні нашых ар- тыстаў. Пачуем, вядома, і беларускія народныя песні ў сучаснай апрацоўцы, бо работа нашага калектыву накіравана на тое, каб абуджаць у маладога пакалення любоў да народнай музыкі.

На сайце Нацыянальнага акадэмічна- га народнага хору імя Г. І. Цітовіча нельга не заўважыць словы Міхася Дрынеўскага (мастацкі кіраўнік калектыву з 1975-га да 2020 года): «Народная песня — наша духоўная гісторыя, аша святыня. Наш корань. З вуснаў у вусны, ад сэрца да сэрца, праз многія сотні гадоў прыйшоў у сённяшні дзень гэты цуд. Наша мэта — збіраць разам усё найлепшае, што ёсць у скарбніцы беларускай нацыянальнай музычнай культуры, і даць яму новае сцэніч- нае жыццё. Бо музычнае мастацтва вало- дае вялікай сілай уздзеяння. Яно прыносіць людзям радасць, абуджае ў іх пачуццё прыгожага. Любіце добрую песню, добрую музыку — яна сапраўдны сябар чалавека. Яна робіць яго добрым душой, найчысцейшым, больш справядлівым...» Менавіта Міхась Паўлавіч, працягваючы справу свайго настаўніка Генадзя Цітовіча, здолеў абагаціць і папулярызаваць усё тое, што было зроблена папярэднікамі... Важна адзначыць, што сёлета калектыў папоўніўся маладымі кадрамі. І гэта наўпрост сведчыць пра жаданне новага пакалення спрычыніцца да папулярызацыі народнай творчасці і быць часткай легендарнага калектыву.

І ў канцэртнай праграме «Паклон табе, бацькоўскі край» сабрана суквецце разнастайных народных касцюмаў, чароўных галасоў і запальных танцаў. Менавіта ў свой дзень нараджэння Нацыянальны акадэмічны народны хор імя Г. І. Цітовіча падорыць аўдыторыі лепшыя нумары з багатага рэпертуару, які налічвае некалькі соцень твораў.

А вось у першы дзень вясны, 1 сакавіка, ў Вялікай зале Белдзяржфілармоніі адбудзецца «Вечар беларускіх прэм’ер» — знакавая падзея для сучаснага беларускага харавога мастацтва. У гэты вечар на сцэне ў Вялікай зале прагучаць сусветныя прэм’еры новых сачыненняў Алены Атрашкевіч і Алега Хадоскі. І публіцы іх прадставіць Дзяржаўная акадэмічная харавая капэла імя Р. Шырмы — адзін са старэйшых калектываў краіны, які з’яўляецца захавальнікам каштоўнасцяў народнай музыкі, шэдэўраў сусветнай класікі і твораў сучасных беларускіх кампазітараў. За дырыжорскім пультам — Вольга Янум. Што датычыцца праграмы, то аўдыторыі прадставяць, напрыклад, у першым аддзяленні паэторыю «Таямніцы быцця. Ісціны ад Амара Хаяма». Менавіта галоўны дырыжор капэлы стала натхняльніцай гэтага 12-частковага хара- вога сачынення. Вользе Янум прысвечана і Сімфонія № 2 для змешанага хору a capella «Поры года» Алега Хадоскі, якую ўжо пачуем у другім аддзяленні канцэрта. Твор таксама складаецца з 12 частак, ствараючы якія, кампазітар натхняўся святамі бела- рускага каляндарна-абрадавага цыкла. А ў дадатак у гэты вечар у фае Вялікай залы Белдзяржфілармоніі будзе прадстаўлены экспазіцыйны праект мастака сучаснай Беларусі, лаўрэата Нацыянальнай прэміі ў галіне выяўленчага мастацтва Усевалада Швайбы.

Алена ДРАПКО

Фота з архіва калектываў