Дасведчаныя агароднікі ведаюць, што аснова здаровых і моцных раслін — добрая глеба. Каб скласці ідэальную глебасумесь, садоўнікі выкарыстоўваюць розныя складнікі. Дыятаміт у садоўніцтве адносна новы прадукт — экалагічны, даступны і карысны.
Дыятаміт (дыятамітавая зямля, горная мука, кізельгур) — гэта асадачная горная парода, якая складаецца з закамянелых астанкаў дыятомавага багавіння. Здабываюць яго як карысны выкапень.
Састаў дыятаміту вар’іруецца ў залежнасці ад месца яго ўтварэння, аднак звычайна ён змяшчае 75–85% крэменязёму (дыяксіду крэмнію).
Дыятаміт хімічна практычна інертны. Не раствараецца ў вадзе і арганічных растваральніках. Яго адрозніваюць гіграскапічнасць (лёгка ўбірае вільгаць у 20-40 разоў больш сваёй вагі), здольнасць адсарбоўваць і ўтрымліваць пахі, нізкая цеплаправоднасць, абразіўныя ўласцівасці.
Шматлікія даследаванні пацвярджаюць, што ўжыванне дыятаміту дабратворна адбіваецца на глебе — яна становіцца порыстай і водапранікальнай. Часцінкі кізельгуру ўбіраюць ваду і раствораныя ў ёй рэчывы, а пасля паступова аддаюць раслінам. Гэта дазваляе паліваць радзей, пры гэтым лягчэй пазбегнуць рэзкіх перападаў вільготнасці. Валодаючы цеплаізаляцыйнымі ўласцівасцямі, дыятаміт абараняе каранёвую сістэму раслін ад рэзкіх перападаў тэмпературы.
Дыятаміт можна разглядаць у якасці бездакорнай крыніцы крэмнію. Расліны, якія атрымлівалі крэмній у неабходных колькасцях, станавіліся больш стрэсаўстойлівымі. Яны актыўна супраціўляліся хваробам, нападам шкоднікаў, неспрыяльным кліматычным умовам і нават прысутнасці цяжкіх металаў у паветры і глебе.
Па меркаванні некаторых навукоўцаў, дыятамітам можна часткова ці цалкам замяніць пестыцыды, бо ён натуральным чынам будзе стымуляваць прыродныя ахоўныя рэакцыі раслін на любы стрэс.
Дыятаміт выкарыстоўваюць для паляпшэння ўласцівасцяў глебы, а таксама з мэтай прадухіліць з’яўленне цвілі ў міні-парнічках або на паверхні глебы ў чыгунах. Глеба, узбагачаная дыятамітам, перашкаджае развіццю патагенаў грыбной прыроды, напрыклад тых, што выклікаюць чорную ножку. Пры падрыхтоўцы глебасумесі для расады на 4-5 частак грунту бяруць 1 частку дыятаміту.
Дыятаміт ужываюць у якасці глебапаляпшальніка і для вырошчвання пакаёвых раслін. Пры складанні глебасумесяў дадаюць 15-20% гэтага матэрыялу.
Вядома, што форма і ўласцівасці дыятаміту захоўваюцца нават праз мноства цыклаў замарожвання-размарожвання. Таму яго можна выкарыстоўваць у адкрытым грунце, разлічваючы на шматгадовую эфектыўнасць. Дапускаецца ўносіць яго ў глебу на працягу ўсяго перыяду вегетацыі, для гэтага бяруць сярэднюю і буйную фракцыі.
Увесну, да пасадкі раслін, ці пасля ўборкі ўраджаю падчас восеньскай апрацоўкі глебы дыятаміт раўнамерна рассыпаюць па паверхні глебы з разліку 150–250 г/м2 і перакопваюць на штык рыдлёўкі. Падчас вегетацыі раслін яго раўнамерна рассыпаюць па паверхні глебы з разліку 150-200 г/м2 і неглыбока рыхляць.
Ужыванне парашку (з памерам часціц не больш за 50 мкм) дыятаміту ў якасці інсектыцыду заснавана на яго абразіўных і сарбцыйных уласцівасцях. З дапамогай парашковага дыятаміту (яго яшчэ называюць харчовым) у хаце можна змагацца з блохамі і прусамі, у садзе — з мурашкамі, каларадскімі жукамі і г. д., прычым як з дарослымі асобінамі, так і з лічынкамі. У продажы існуюць спецыялізаваныя і ўніверсальныя сродкі на базе гэтага рэчыва.
Найбольшы эфект мае апудрыванне парашковым дыятамітам надземнай часткі раслін. Такім чынам змагаюцца, напрыклад, з крыжакветнымі блошкамі і каларадскімі жукамі. Другі варыянт прымянення — апудрыванне глебы міжраддзяў: так пазбаўляюцца ад мурашак і смаўжоў. У сярэднім норма прымянення складае 150 мл на 10 м2.
У пакаёвым кветкаводстве з дапамогай дыятаміту дробнай і сярэдняй фракцый можна паспяхова змагацца са шкоднікамі, у прыватнасці, з глебавымі мошкамі і камарыкамі. Для гэтага здымаюць верхнюю частку грунту (3–5 см) і змешваюць яе з дыятамітам, не шкадуючы апошняга (дадаючы да 80–90%). Затым грунт вяртаюць у чыгун і засыпаюць паверхню чыстым дыятамітам. Эфект будзе заўважны не адразу: прысутнасць дыятаміту ў верхнім пласце глебы парушыць жыццёвы цыкл насякомых, і паступова яны сыдуць на нішто. Гэты спосаб можна лічыць экалагічнай альтэрнатывай барацьбы са шкоднікамі без ужывання хімікатаў.
Ірына ТАМКОВІЧ
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
