Лета стаяла гарачае і сухое. Знаёмыя грыбнікі ўжо страцілі апошнюю надзею на тое, што лес хоць нечым ды парадуе, як неба ўзяло і... пачула — пралілося спорнымі дажджамі. А пасля іх — як паперлі падасінавікі, падбярозавікі, баравікі... За імі — махавікі, казлякі, грузды ды зялёнкі!.. Людзей у прыгарадных лясах — не раўнуючы — як на фэстах! І ўсе яны, што цікава, напаўнялі свае кашы ды вёдры, бо нездарма ж, мусіць, кажуць, што кожнаму свой грыб.
Сужэнцы Ірына і Анатоль нанасілі іх столькі, што за год не з’есці! Намарынавалі, насушылі, намарозілі, але ж пачулі, што пайшлі апенькі. І як тут было ўтрымацца — зноў не падацца ў лес.
...На гэты раз падфарціла ім не адразу: даўгавата блукалі знаёмымі сцежкамі, пакуль каля адной з іх на вочы Ірыне не трапіў... Не, зусім не пень, а таўшчэзны ствол старадрэвіны, густа аблеплены маладзенькімі апенькамі, прычым на некалькі метраў уверх.
— Толя! Сюды! — пагукала жанчына мужа. І спачатку адна, а потым удваіх яны сталі зразаць грыбы: абчысцілі ствол знізу, потым — на ўзроўні вачэй... Узнятых рук... Некалькі разоў падскочылі, каб дацягнуцца вышэй, але ўсіх грыбоў не дасталі.
І пакінуць шкада.
— Я прыдумала, як сабраць! — усклікнула прадпрымальная жонка. — Ты ж у мяне худзенькі, лёгкі, а я дзеўка моцная — паслужу падстаўкай... Толькі ты ўжо хуценька, бо доўга я не пратрымаюся.
Пасля гэтых слоў жонка, як акрабатка, рашуча апусцілася на чатыры кропкі. Муж пеўнікам ускочыў на яе спіну, спехам стаў зразаць грыбы. І дастаў іх шмат, але ж... не ўсе.
— Толічак, а калі ты мне станеш на плечы, да астатніх дацягнешся? — не сунімалася Іра.
Муж паспрабаваў. Праўда, няўдала: зваліўся пад дрэва... Добра, што мох мяккі — не пабіўся.
Паспрабаваў яшчэ раз.
...Праўду кажуць, што поле бачыць, а лес чуе. У той самы час, у тым самым месцы на апенькі «паляваў» кум сужэнцаў-грыбнікоў. Пачуўшы знаёмыя галасы (а Іра — кабета гучная), ціха падышоў бліжэй.
Карціна, якую ўбачыў, насмяшыла да слёз! Натуральна: не вытрымаў — зняў на відэа.
...Калі ў панядзелак Ірына прыйшла на работу, на ранішнюю планёрку, прысутныя сустрэлі яе дружным рогатам, бо кум (ён працуе ў тым жа калектыве) з’явіўся раней і ўсім паказаў тое відэа.
Ірына не пакрыўдзілася. З чаго б?
Што было — было: такой бяды, што з цябе смяюцца... Абы не плакалі.
Фаіна КАСАТКІНА
г. Паставы
Да пары, кажуць, сіцечка сее…
І здароўе таксама да пары нам служыць.
Мне вось некалі давялося ў бальніцу трапіць на суседні ложак з Карпаўнай — вясковай жанчынай гадоў 80.
Любіла яна паскардзіцца на здароўе, на дактароў, казала, што не хочуць лячыць старых…
Аж тут вяртаецца неяк з працэдур і... рагоча:
— Ой, бабачкі, — кажа скрозь смех, — не паразумеліся мы з доктарам.
— ?!
— Зайшла я, значыць, да яго ў кабінет. Ён да стала запрасіў, пасадзіў. Кажа: «Пей, бабуля!»... Сам да медсястрычкі адвярнуўся, нешта гаворыць ёй і не бачыць, што я разгубілася: ну ніводнай песні ўспомніць не магу!.. А трэба ж, калі доктар сказаў!.. Ага, нейкую прыгадала і адразу як загалёкаю: «Ой вы, коні, вы коні стальныя!..» Доктар, бачу, здрыгануўся, павярнуўся, вочы вытарашчыў — глядзіць на мяне (я — з перапуду — аж змоўкла), потым пытаецца: «Што ў вас за песні такія?» — «Доктар, міленькі! Іншых, — кажу, — не ўспомню! Усе да адной з галавы павыскаквалі... А якую трэба было заспяваць?» — «Ды ніякай: я сказаў, каб вы раствор вось гэты выпілі» (на шклянку з нечым белым паказвае). — «А дзіцятка маё! Дык ты ж бы так і сказаў: „Карпаўна, выпі!..“, а то — „Бабуля, пей!“ Я падумала яшчэ, навошта? Што ж гэта за лячэнне такое? Мусіць, нейкае новае? Трэба паспытаць, калі доктар кажа...»
Ну і смеху ж тады было! Прычым не толькі ў нашай палаце — ва ўсёй бальніцы.
Марыя ЦІМІНСКАЯ
в. Дзераўцы, Асіповіцкі раён
Нехта са мной, можа, не пагодзіцца, але мужчына — гэта найперш чалавек з галавой, з рукамі, гэта гаспадар.
Па-рознаму імі становяцца. Адны з маленства нешта кумекаюць, майструюць, спрабуюць, другія быццам непуцёвыя, а як ажэняцца, адкуль што возьмецца?! Трэція хіба ў гадах за розум бяруцца.
Наш Васян з такіх. «Пашчасціла» чалавеку: да 40 гадоў пры бацьках дзіцяткам пражыў. Не, ён працаваў, зарабляў — на сябе ў асноўным, гарэлачку яшчэ папіваў, пакурваў. А каб у хаце ды па гаспадарцы нешта зрабіць — дык яно ж у парадку ўсё, бо той работы, што нехта зробіць, як быццам бы няма і нават не было ніколі... На валаску сядзіба трымалася — клопатам нядужых бацькоў.
Але ж вось іх не стала — аднаго за другім, Васян адзін застаўся і, можна сказаць, галодны (да кухарства зусім не прывучаны), халодны (бо дроў накалоць лянота), а ўжо ж бесталковы... Неяк у мароз куратнік не зачыніў — куры памерзлі, так, радком, пад седала і пападалі.
А потым, па вясне, яшчэ і «пастамент» захістаўся ў так званай «шпакоўні».
З ёй наогул дурныя жарты. Вунь колькі гісторый у «Провадзе» было. То хтосьці крадзеныя дрожджы «ўтапіў» і ўсё «дабро» з «берагоў», то ў прысыпаную «ямку» ступіў і ледзьве адмыўся, то дзеці бензіну плюхнулі, а бацька, прысеўшы, закурыў і запалку назад сабе кінуў, ад чаго і выбух, і пажар, і бальніца... Пацярпелы там на жываце ляжаў, пятую кропку лячыў. Казаў, што яму пашчасціла: калі б зашчапіўся, — то яшчэ і галаву разбіў бы…
Васяну б таксама падумаць, чым гэта можа скончыцца. Але ж ён не прывучаны. І не гаспадар.
Прымасціўся неяк, каб «справу зрабіць», а «пастамент» вазьмі і... рухні. Васян — у дзверы... Ілбом... І такое сальта-мартале крутнуў — акрабатам не снілася!
Доўга пасля ўставаў, мацюкаўся, але ж потым (нідзе не дзенешся) выцягнуў з кладоўкі бацькаў рыштунак, дастаў назапашаных дошак — замацаваў тое «седала», прычым, як выглядала, намертва! Сам ад сябе такога не чакаў!
Здавалася б, на гэтым і ўсё? Будзе жыць як жыў? Аж не: штосьці перамкнула ў чалавеку не тое ад «палёту» і страху, не тое ад поспеху. Ледзь не назаўтра новую «шпакоўню» задумаў зрабіць. Чарцёж намаляваў, усё разлічыў — прыбіральня ў Васяна — як лялечка. Ён сябе сапраўдным цесляром адчуў! Нават падумаў, што цяпер і жанчыну можна ў дом прывесці, каб пагутарыць пад настрой, каб яна зварыла чаго ды на стол прынесла, каб адзежу памыла, курэй завяла…
А прывёў, — і ўсе думкі далей пайшлі. Ну сапраўды: новая ў яго «шпакоўня», прасторная але ж на дварэ. І далекавата да яе, і зімою холадна... «Я што падумаў, — кажа Васян сваёй сужыцельцы, — хата вялікая, месца хапае. У прыбудову можна ваду падвесці, ванну паставіць, прыбіральню там зрабіць».
Жанчына, вядома ж, згадзілася.
Васян, як ні дзіўна, усё зрабіў.
А далей — болей, як той казаў: электрычнае ацяпленне ў хату правёў (дроў не трэба)... І наогул то з малатком цяпер, то з пілой, то ўсё лета з рыдлёўкай і трымерам, то…
Даўно не выпівае. І не курыць.
І тым часам не Васян ужо, а Васіль. І Галя яго — Васілёва жонка.
...Тут цікавая выснова просіцца. Кажуць, шлях да сэрца мужчыны ляжыць праз страўнік. А шлях мужчыны — таго ж Васіля — да самога сябе, да чалавека, да гаспадара — праз што?
Пытанні.
С. ВАРОНІНА
Быхаўскі раён
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
АД ЯЕ Ж.
Сярод згаданых (у апошняй...) вясёлых і праўдзівых гісторый пра «шпакоўні» была яшчэ адна: здаецца з Мядзельшчыны? Мінчанін расказваў, як купіў там пад лецішча старэнькую хатку, як узяўся да ладу даводзіць ды першы «аб’ект» будаваць. Людзей наняў. А каб лішняга ім не плаціць, — яму сам падрадзіўся выкапаць.
Надвор’е тым ранкам добрае было, сілы — не пазычаць! Размахаўся, разагнаўся — у яме ледзь не па плечы ўжо... Але ж бачыць адтуль, што суседка прыйшла: павіталася, пастаяла крыху на «беразе», абапёршыся на кіёк, сказала: «Гэта ж колькі дабра трэба перавесці, каб гэту яму напоўніць?!»
...Агу, спадарства? Дзе той мінчанін? Ці жывая тая жанчынка?
Пішыце!
Карэспандэнты «Звязды» пабачылі, як праходзяцб рэпетыцыі.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
