Каб даведацца, як у маштабах краіны рэалізоўваецца палітыка дзяржавы, лепш за ўсё заглянуць у глыбінку. Так лягчэй прааналізаваць, якія існуюць праблемы і што з імі варта рабіць, а заадно азнаёміцца з цікавымі формамі работы на месцах і, магчыма, узяць іх на ўзбраенне. У рабоце выязной сесіі Магілёўскага аблсавета ўзялі ўдзел дэпутаты ўсіх узроўняў, уключаючы Палату прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, а таксама парламентарыі ад Савета Рэспублікі і прадстаўнікі абласной, раённай выканаўчай улады. Асноўнымі пытаннямі, якія стаялі на парадку дня выязной сесіі ў Быхаўскі раён, было азнаямленне з ходам рэалізацыі дзяржпраграмы па будаўніцтве жылля на 2021—2025 гады і практыкай работы з насельніцтвам райсавета і органаў мясцовага самакіравання.
У Быхаве на сённяшні дзень пражывае больш чым 17 тысяч чалавек, яшчэ больш як 13 тысяч — у аграгарадках і вёсках. Гэта адзін з буйных сельскіх раёнаў Магілёўшчыны і наогул краіны. І будаўніцтва тут ідзе дастаткова хуткімі тэмпамі. За апошнія 10 гадоў у горадзе пабудавана 79 тысяч квадратных метраў жылля, жыллёвыя ўмовы палепшылі 2305 грамадзян — або 641 сям'я.
Каб уявіць маштабы будаўніцтва, удзельнікі сесіі наведалі маладзёжны мікрараён «Колас». У трох апошніх дамах, якія пабудаваныя тут з 2019 года, прапісалася 128 сямей, 125 з якіх — шматдзетныя. Сёння ў краіне робіцца акцэнт на павышэнне якасці жылля. І апошні дом, які тут быў узведзены, — электрычны.
— Больш увагі аддаецца стварэнню безбар'ернага асяроддзя, — расказаў намеснік старшыні Быхаўскага райвыканкама Аляксандр Жэлабкевіч. — Прадугледжваецца аўтастаянка ўжо і для фізічна аслабленых асоб, а на ўваходах у дом кладзецца тактыльная плітка.
На суседняй пляцоўцы відаць пад'ёмны кран — тут ідзе будаўніцтва яшчэ аднаго пяціпавярховіка.
— Гэта будзе 40-кватэрны дом з ліфтам, — тлумачыць Аляксандр Жэлабкевіч. — Сёння ўсё, што вышэй за чатыры паверхі, абсталёўваецца ліфтам, каб палепшыць сацыяльныя стандарты і жыццё тых людзей, якія будуць пражываць у такіх дамах.
Дарэчы, новая аднапакаёўка ў Быхаве каштуе сёння 64 тысячы беларускіх рублёў, двухпакаёўка — каля 98, трохпакаёўка — каля 135 тысяч. І попыт ёсць. Сёння ў чарзе на будаўніцтва жылля стаіць 1323 чалавекі. У якасці альтэрнатывы кватэры ў шматпавярховіку прапануецца і індывідуальнае жыллё.
— У адпаведнасці з Дырэктывай № 8 Прэзідэнта, яго аб'ём складае 40 % ад агульнай колькасці тых метраў, якія мы будуем, — удакладніў намеснік старшыні. — Адзінае, што непасрэдна ў горадзе зямельных участкаў няшмат, усяго тры. І каля 125 знаходзіцца на тэрыторыі сельскіх выканкамаў. Больш запатрабаваныя пляцоўкі ў аграгарадках і вёсках, што побач з імі.
Раённыя ўлады спадзяюцца, што колькасць участкаў пад індывідуальнае жыллё ў Быхаве хутка павялічыцца. Такую магчымасць дае Указ № 116. І работа ў гэтым кірунку вядзецца, запэўніў Аляксандр Жэлабкевіч.
— Плошча адведзеных пад забудову індывідуальнага жылля складае 32 гектары. Тут будзе 121 зямельны ўчастак, — паведаміў ён.
Дэпутатаў цікавіла, ці ўсе нормы Указа № 116 урэгуляваныя, мо яшчэ засталіся няўлічаныя пытанні.
Намеснік старшыні запэўніў, што пасля ўступлення ў дзеянне Указа ўсе яны былі знятыя.
Пабывалі ўдзельнікі выязной сесіі і ў мясцовым лясгасе. Першае, што звяртае на сябе ўвагу, гэта сам будынак. Ён датуецца аж XVІІ стагоддзем. І, як паведаміў дэпутат райсавета, дырэктар Быхаўскага раённага гісторыка-краязнаўчага музея Сяргей Жыжыян, пабудова захавалася толькі дзякуючы лясгасу, які ўзяў на сябе дарагі рамонт. Гэта былыя памяшканні каталіцкага манастыра, якія ўваходзілі ў сістэму гарадскіх умацаванняў. З яго вокнаў быхаўчане бачылі гетмана Івана Залатарэнку, які ў XVІІ стагоддзі на чале запарожскіх казакоў асаджваў Быхаў. Гэты будынак ведаюць яшчэ і па 1917 годзе, калі сюды перавезлі з Магілёва «быхаўскіх вязняў» — генералаў Карнілава, Дзянікіна, Лукомскага і іншых, якія потым сталі героямі белага руху. Сёння ў Быхаве спрабуюць зрабіць з гэтага гістарычнага факта брэнд і прывабіць у горад турыстаў.
— Ужо цяпер да нас прыязджаюць рэканструктары «белай справы», прыходзяць у музей, а потым сюды, каб пакланіцца дошцы, якая знаходзіцца на сцяне будынка, — кажа Сяргей Жыжыян. — У будучым гэтае месца будзе цікавым турыстычным пунктам Быхава.
Лясгас справіў наваселле ў гістарычным будынку ў снежні 2015 года. Каб уявіць, у якім стане была пабудова, дастаткова згадаць — у аднаўленне будынка ўкладзены мільён долараў. Дырэктар лясгаса, а таксама дэпутат раённага і абласнога Саветаў дэпутатаў Віктар Кузняцоў, успамінае: будынак быў у такім стане, што пытанне стаяла, захаваць яго або разбурыць. І на карысць апошняга нават было больш аргументаў. Але будынак захавалі, і сёння гэта адзін з найцікавейшых аб'ектаў не толькі горада, але і краіны. Ну, а сам лясгас — адно з паспяховых прадпрыемстваў у раёне.
Віктар Кузняцоў падрабязна расказаў пра гаспадарчую і сацыяльную дзейнасць прадпрыемства. Тут устаноўлена высокатэхналагічнае абсталяванне, якое дазваляе рабіць глыбокую перапрацоўку драўніны і ствараць высакаякасную прадукцыю. Гэта, у сваю чаргу, дазваляе развівацца і ствараць новыя рабочыя месцы.
— Асаблівая ўвага аддаецца маладым спецыялістам, — адзначыў кіраўнік. — І тое, што 60 % з іх застаецца пасля адпрацоўкі, добры вынік. Дзейсным стымулам з'яўляецца зарплата, якая ў маладога спецыяліста складае ў сярэднім больш чым 1300 рублёў. Прадугледжана кампенсацыя па найме жылля, існуе шэраг розных ільгот. За апошнія пяць гадоў на прадпрыемстве ўтварыліся чатыры маладыя сям'і.
У Быхаве шмат актыўных і ініцыятыўных жыхароў. Дарэчы, горад падзелены на 16 мікразон, кіраўнікамі іх з'яўляюцца дзеючыя дэпутаты.
— Мне пашчасціла, што я працую і жыву ў сваёй мікразоне, — адзначыў старшыня мікразоны «Ленінская» Сяргей Жыжыян. — Мяне ўсе ведаюць як дырэктара музея і ведаюць, дзе шукаць. Ёсць і вызначаны час прыёму грамадзян, але людзі прыходзяць з пытаннямі і прапановамі, калі ім зручна.
У раённым Цэнтры культуры, дзе адбылося адкрыццё сесіі, уразіла вялікая выстава макетаў, прысвечаных спаленым вёскам. За тры гады нямецкай акупацыі на Быхаўшчыне было знішчана 86 вёсак, забіта, закатавана, спалена каля 9 тысяч чалавек з мірнага насельніцтва. Макеты гэтых вёсак, зробленыя дзіцячымі рукамі з дапамогай іх настаўнікаў, уражваюць сваімі маштабамі і грунтоўнасцю. Школьнікі рабілі даследчыя работы, выязджалі ў вёскі, гутарылі са старажыламі. З гэтымі работамі юныя даследчыкі ўдзельнічалі ў міжнародных канферэнцыях... Таксама была магчымасць азнаёміцца з дзвюма ініцыятывамі ад насельніцтва, якія мелі працяг і дагэтуль функцыянуюць у раёне. Гэта Мабільная школа аўтарскага рамяства, якая была рэалізавана ў суаўтарстве з Слаўгарадскім і Клічаўскім раёнамі, і «Кола жыцця — развіццё ганчарства, керамікі і саломапляцення». Гэтыя ініцыятывы дапамаглі шмат каму рэалізавацца.
На адкрыцці сесіі старшыня Быхаўскага райвыканкама Дзмітрый Марціновіч звярнуў увагу на тое, што ў раёне робіцца ўсё, для таго каб зацікавіць і прывабіць сюды моладзь, каб прывіць ёй любоў да роднага краю. Ён таксама даў невялічкую характарыстыку сацыяльна-эканамічнага развіцця раёна і абазначыў прыярытэтныя кірункі. Сярод іх вялікая ўвага аддаецца будаўніцтву жылля і рабоце з насельніцтвам. Як тое робіцца, можна было прасачыць падчас наведвання абазначаных у праграме выязной сесіі аб'ектаў.
На пленарным пасяджэнні старшыня Быхаўскага райсавета Вячаслаў Сідарэнка звярнуў увагу на тыя кірункі, дзе трэба ўзмацніць работу. Гэта, у прыватнасці, актывізацыя дзейнасці дэпутатаў у сацыяльных сетках і больш грунтоўнае навядзенне парадку на сельскіх могілках. У раёне таксама праводзіцца вялікая работа па прыцягненні сюды турыстаў. Дырэктар цэнтра «Чыгірынскі кластар: партнёрства для эканамічнага росту» Раман Мельнікаў расказаў, як гэты перспектыўны праект набірае абароты. Усяго ў Чыгірынскі кластар, які быў створаны ў снежні 2021 года, сёння ўваходзіць больш за 20 аграсядзіб і баз адпачынку дзяржаўнай і прыватнай формаў уласнасці, з якіх 14 працуе на поўную магутнасць.
Алег Дзячэнка, намеснік старшыні Пастаяннай камісіі па адукацыі, навуцы, культуры і сацыяльным развіцці Савета Рэспублікі, рэктар Акадэміі паслядыпломнай адукацыі:
— Выязная сесія ў Быхаўскі раён стала вельмі плённай вучобай для ўсяго дэпутацкага корпуса. Ды і мне як сенатару вельмі важна было дадаткова вывучыць на месцы спецыфіку эканамічнай і сацыяльна-палітычнай сітуацыі ў раёне, які знаходзіцца па-за межамі маіх выбарчых акруг, але ў той жа самы час мяжуе з імі.
Параўнальны аналіз дасягненняў раёна, у тым ліку работы мясцовых дэпутатаў з выбаршчыкамі, дазваляе скарэкціраваць асобныя напрамкі ўзаемадзеяння з насельніцтвам у цэлым, удасканаліць механізм зваротнай сувязі, палепшыць якасць прыняцця рашэнняў па пытаннях, якія хвалююць сёння простых людзей. Вельмі імпануе станоўчы досвед работы з грамадзянамі ў сельскіх саветах і ў мікразонах Быхава, калі людзі могуць у любы час, а не толькі ў прыёмныя дні, данесці да дэпутатаў свае праблемы і спадзяванні. Гэта і ёсць прыклад сапраўднага народлаўладдзя.
Нэлі ЗІГУЛЯ
Фота аўтара
г. Быхаў
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
