Своеасаблівае «хатняе заданне на лета» — прачытаць і ацаніць мастацкую вартасць сямі дзясяткаў кніг прозы і паэзіі, выданняў для дзяцей і юнацтва, зборнікаў публіцыстыкі, драматургіі і літаратурнай крытыкі — атрымала журы Нацыянальнай літаратурнай прэміі, якое прыступіла да разгляду дасланых работ.
Кіраўнік упраўлення вытворчасці і паліграфічнай дзейнасці Міністэрства інфармацыі Алена Паўлава адзначыла, што колькасць пададзеных работ самая высокая з моманту зацвярджэння прэміі ў 2015 годзе. Для параўнання: па выніках 2014-га на прэмію прэтэндавалі 45 кніг, 2015-га — 30, праз год паступіла 41 заяўка, летась — 53, а сёлета сярод «прэтэндэнтаў» — 75 кніг, якія ўбачылі свет з 1 студзеня да 31 снежня 2018 года. Але да разгляду прафесійным журы ў сямі намінацыях будуць дапушчаны толькі тыя выданні, што адпавядаюць усім умовам конкурсу.
Традыцыйна самая вялікая канкурэнцыя — у намінацыі «Найлепшы твор для дзяцей і юнацтва», дзе на атрыманне прэміі прэтэндуюць 18 аўтараў. 15 выданняў прадстаўлены ў намінацыі «Найлепшы твор прозы», 14 — у намінацыі «Найлепшы твор публіцыстыкі», 13 кніг спаборнічаюць за званне «Найлепшы твор (зборнік) паэзіі». У намінацыі «Найлепшы твор літаратурнай крытыкі і літаратуразнаўства» арганізатары атрымалі сем заявак. Шэсць твораў разглядаюцца ў намінацыі «Дэбют», у тым ліку кніга самай юнай з сёлетніх канкурсантаў, 15-гадовай Сафіі Ворсы, а вось намінацыя «Найлепшы твор драматургіі», як і ў папярэднія гады, прадстаўлена найбольш сціпла — толькі два аўтары. Сярод усіх кніг-прэтэндэнтаў каля 60 % твораў выйшлі на беларускай мове, прыкладна 40 % — на рускай.
Зрэшты, незалежна ад колькасці заявак у асобных намінацыях, агульны ўзровень работ вельмі высокапрафесійны, у адзін голас сцвярджаюць члены журы Нацыянальнай літаратурнай прэміі. «Беларусы — гэта нацыя талентаў, нацыя інтэлектуалаў, асветнікаў, людзей, скіраваных на духоўнасць, — мяркуе старшыня журы, дырэктар Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Іван Саверчанка. — Таму не дзіўна, што колькасць удзельнікаў прэміі павялічваецца. Тым больш для гэтага створаны перадумовы: Міністэрства інфармацыі паклапацілася і пра арганізацыйны складнік, справядлівае правядзенне конкурсу, і пра фінансавы: памер грашовай узнагароды ў шасці асноўных намінацыях складае цяпер 100 базавых велічынь, у намінацыі «Дэбют» — 50. Прэмія цікавіць, за яе змагаюцца вельмі моцныя аўтары, і гэта вельмі хораша. Хоць журы, на маю думку, будзе вельмі няпроста ў гэтым годзе вызначыцца з пераможцамі».
«Што асабліва прыемна для мяне, — гаворыць дырэктар выдавецтва «Мастацкая літаратура» паэт і пісьменнік Алесь Бадак, — гэта пэўны рэнесанс жанру публіцыстыкі. Калі ў мінулыя гады ў гэтай намінацыі было прадстаўлена хіба па адной кнізе, то летась ужо восем, а сёлета — 14. Калі раней падавалася, што жанр нарысаў застаўся ў ХХ стагоддзі, то цяпер іх зноў пішуць, таксама з'яўляюцца цікавыя кнігі ў жанры інтэрв'ю».
Пазнаёміцца з гісторыяй прэміі, лаўрэатамі мінулых гадоў і сёлетнімі прэтэндэнтамі можна на афіцыйным сайце lіtрrеmіа.bу. Імёны пераможцаў будуць абвешчаны не пазней за 6 жніўня, а вось сама ўрачыстая цырымонія ўзнагароджвання ўжо традыцыйна пройдзе ў верасні ў межах святкавання Дня беларускага пісьменства ў Слоніме. Дарэчы, у гэтым годзе лаўрэаты атрымаюць у дадатак да дыпломаў і грашовых узнагарод новую прызавую статуэтку — сімвал конкурсу — над яе стварэннем зараз працуюць арганізатары з дапамогай творчых сіл Акадэміі мастацтваў.
Вікторыя ЦЕЛЯШУК
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
