Той, хто ранкам каву п'е...
Жнівень багаты на святы — не толькі для газеты «Звязда», але і для нашай сям'і.
Адно з такіх свят — гадавіна вяселля. Мы адзначаем яе 10 жніўня, бо некалі менавіта ў гэты дзень атрымалі два вельмі важныя дакументы: афіцыйнае «Пасведчанне аб шлюбе» і, вядома ж, неафіцыйную «Канстытуцыю правоў і абавязкаў сужэнцаў», якую спецыяльна для нас падрыхтавалі крэатыўныя госці.
Каюся, праз некалькі гадоў пасля вяселля гэты дакумент нейкім чынам апынуўся на антрэсолях і, мусіць, яшчэ доўга там бы ляжаў, калі б не нашы падрослыя сыны. Старэйшы з іх на той час ужо быў школьнікам і што такое Канстытуцыя, вядома ж, ведаў. З яго «падачы» і малодшыя да «асноўнага закона» аднесліся з усёй сур'ёзнасцю.
У прыватнасці, першы артыкул, у якім гаворка ішла пра тое, што муж і жонка маюць права злучыць свае лёсы, стварыць узорную сям'ю і берагчы яе як зрэнку вока, быў прыняты нашымі дзецьмі аднагалосна і ў першым чытанні (гэтак жа як і артыкулы 2, 3 і 4).
Гарачае абмеркаванне выклікала хіба першая частка артыкула 5: «Муж абавязаны кожную раніцу падаваць жонцы ў ложак каву...»
Гэтага нашы дзеці тады не назіралі, і таму, заўважыўшы парушэнне, вырашылі аднавіць вяршэнства закона. Для гэтага раніцай наступнага дня, калі дзень толькі пачынаўся, усе трое нашых малых забеглі ў спальню з крыкам: «Мама, не ўставай!.. Ты не маеш права! Тата яшчэ каву ў пасцель не падаў!»
Нам бы тут пасмяяцца ды адправіць сыноў дасыпаць, але ж з нашымі дзецьмі гэты «нумар» не пройдзе: яны прывыклі любую справу даводзіць да канца.
А таму ў наступныя хвілін 20 у доме было, можна сказаць, нечуванае: мой муж на кухні варыў мне каву, я «валялася» ў пасцелі, з хлява падавала голас галодная скаціна, а каля ложка, на варце, стаялі дзеці, бо закон ёсць закон (тым больш — асноўны!) і парушаць яго ніхто не мае права...
У выніку 10 жніўня і штогод мы з мужам (як запісана ў артыкуле 9 той самай «Канстытуцыі правоў і абавязкаў сужэнцаў») адзначаем чарговае вяселле.
Шлюбу нашаму, вядома ж, не сто гадоў, як газеце «Звязда», але ўсе яны нашы — сумесныя і дарагія... У тым ліку — успамінамі.
Дарэчы, некалі «гуляла» папулярнае двухрадкоўе:
Тот, кто кофе утром пъёт,
Целый день не устаёт!
Дык на беларускую мову яго нехта пераклаў так:
Той, хто ўранні каву п'е,
Цэлы дзень не ўстае.
Гэта, праўда, не пра мяне.
Валянціна П., Лагойскі раён
А не шкодзь!
...Атрымала бабка Дарка
Неяк раз гуманітарку:
Хустку, кофту, рукавіцы
І з кішэнямі спадніцу.
Яна рукі туды шух —
Заняло бабулі дух:
У кішэні там... кішэнька,
А ў ёй — паперак жменька.
Быццам грошы?
Баба рада...
Але ж трэба і парада.
Да сястрыцы: «Глянь хутчэй,
Што прыслаў мне багацей!»
Дзе сястрыца, там і муж,
Баксы ўбачыў — стаў нядуж:
Глянуў грошы на святло,
Палічыў: «Паперак — сто!
Ёсць што скласці ў рукавіцу
Ды засунуць за бажніцу...
Багацейкаю ты стала,
Трэба, каб пачаставала:
Не забылася, дзе крама?»
Мар'я з ёй пайшла таксама...
У гэты час яе Хвядос
За бажніцу ўсунуў нос:
Дзесяць соценных узяў,
А дзясятачак — паклаў:
Ведаў гэты абібок,
Што ў швагеркі дрэнны зрок.
А назаўтра кажа: «Мар'я,
Нешта сёння хмарыць зрання
З'езджу, мусіць, я у горад,
Вырву зуб карэнны хворы...»
Сам жа з думкай — трэба так:
Грошы здаць у добры банк.
Там працэнтаў набяжыць,
Можна жыць і не тужыць...
У тым банку ўсё прыстойна,
І трымаўся ён дастойна...
Але ж з нейкае прычыны
Твар змяніўся у дзяўчыны.
Й... закруцілася усё:
Узялі Хведзьку за крыссё,
І пад ручкі, і ў пакой
Допыт чыняць талакой:
Грошы хто надрукаваў?
І не хлусь, што ў банку ўзяў!
Няма як дзялку маўчаць:
Трэба праўду адкрываць...
Трэба ехаць да Адаркі
Па «сляды» гуманітаркі.
Тая ўсё ім расказала,
Падарункі паказала...
Але швагра ўсё ж судзілі,
Нават тэрмін уляпілі:
Не палезе за бажніцу,
Каб разжыцца на дурніцу.
Любоў Чыгрынава, г. Мінск
Без лішніх слёз
Амаль усюды я размаўляю на роднай мове і тым самым калі не даказваю, то хоць паказваю, што ў Беларусі, як і ў іншых краінах, яна ёсць — адметная, багатая, прыгожая.
А рэакцыя на яе розная. У нашай краме на рэшту, калі дробных грошай няма, мне прапануюць запалкі (а ўсім іншым спички); нехта кажа ўслед, што я бэнээфаўка, іншыя — што настаўніца беларускай мовы (як быццам, яны цяпер размаўляюць на ёй — па-за «межамі» ўрокаў)... Яшчэ адзін дзядзька сказаў, што мову не любіць. «А дзядоў сваіх ты «любіш»? — спытала ў яго я. — Яны ж па-беларуску размаўлялі...»
Неяк вясной яшчэ на базары была, блузку выбірала — да розных прыглядалася, пра нешта пыталася, мерала....
Дык прадавачка мне скідку зрабіла — з удзячнасці за маю беларускую (яна так і сказала), папрасіла прыходзіць яшчэ. Атрымалася, што выгадна ведаць мову!
І не толькі з-за зніжак. Надвор'е неяк было — добры гаспадар сабаку не выпусціць, а я зноў на той самы рынак панеслася. Бачу, дзве прадавачкі свае тавары «ахоўваюць» (нічога ніхто не купляе). Так што мерзнуць яны ды гамонку вядуць. «И когда ж это потеплеет?» — пытаецца першая. — «Я по радио слышала: «у нядзелю», — цытуе нейкага дыктара другая. — «Это что — ещё целую неделю ждать?!»
Альбо вось яшчэ эпізод. Прыяцелька мяне ў сведкі запрасіла (звычайная грамадзянская справа — аб прызнанні права на спадчыну). Я згадзілася, хоць па шчырасці і страшнавата было, бо тая ісціца казала, што суддзя ў яе — проста звер: слова не дае сказаць. (Жанчына гэта, я ведаю, ледзь што — у слёзы... Можа, ён ёй плакаць не даваў?)... Да таго ж прозвішча ў суддзі — тутэйшае, беларускае, на «чук» канчаецца. Значыць свой, думаю, з палешукоў, павінен быць чалавекам...
І вось ідзе той суд. Выклікаюць. Згодна з працэдурай — называю сябе (прозвішча, імя, імя па бацьку... Вядома ж, па-беларуску), клянуся «гаварыць праўду і толькі праўду»...
«Звер» той, бачу, адразу ж адарваўся ад сваіх папер, глядзіць на мяне пільна-пільненька і розныя пытанні задаваць пачынае (мне падалося, што асобныя з іх і не па справе былі, ён проста мову з мяне «выцягваў»).
Але ж урэшце з усёй прыязнасцю сказаў: «Дзякуй. Вы свабодная».
Ну я і пайшла.
А ўвечары тая прыяцелька ў хаце з'явілася. Расказала, што пасля нашай размовы суддзю — як падмянілі: такі ветлівы стаў, хоць да раны прыкладвай! Пра мяне распытваў: хто я такая, адкуль родам, ці заўсёды па-беларуску гавару?
Але ж галоўнае — вынік: той суд без лішніх слёз прызнаў правы на маёмасць за маёй прыяцелькай!
Я парадавалася — і за яе, і за суддзю. Яму па жыцці, відаць, таксама роднай мовы бракуе. А я не паспела сказаць, каб «Звязду» сабе выпісаў.
Соф'я Кусянкова, в. Лучын, Рагачоўскі раён
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Р.S. Калі ў вашым жыцці таксама здаралася нешта цікавае, недарэчнае, смешнае, нечаканае, павучальнае, калі ласка, пішыце!
Нагадаем, што праўдзівыя гісторыі ад сваіх чытачоў «Звязда» не проста друкуе, а праводзіць конкурс на самую лепшую. Гэта значыць, што ў канцы года журы (стаць сябрам яго можа кожны ахвотны) перачытае ўсё надрукаванае і вызначыць пераможцаў.
Магчыма, ім будзеце вы?
Сумесныя праекты ядзерных тэхналогій.
