На мітынгу ў Азарычах ушанавалі памяць ахвяр лагера смерці

Мітынг-рэквіем «Памяць», прысвечаны 80-й гадавіне вызвалення вязняў Азарыцкага лагера смерці, сабраў 19 сакавіка ў мемарыяльным комплексе больш за тысячу людзей, перадае БелТА.

У журботным маўчанні каля мемарыяла схілілі галовы былыя вязні Азарыцкага лагера смерці, генеральны пракурор Андрэй Швед, міністр унутраных спраў Іван Кубракоў, кіраўніцтва вобласці і раёна, прадстаўнікі міністэрстваў, сілавых структур, парламентарыі, дэпутаты, працоўныя калектывы, грамадскія арганізацыі, моладзь. Як падкрэсліў Андрэй Швед, прайшло 80 гадоў з таго моманту, як на гэтай зямлі разгарнулася адна з тысяч трагедый Вялікай Айчыннай вайны. «Фашысты, адыходзячы, у агоніі, сагналі сюды, на гэты кавалак зямлі, у гэты лес мірных грамадзян — дзяцей, старых, жанчын», — нагадаў генпракурор.

Па задуме фашыстаў, хворыя, ні ў чым не вінаватыя людзі павінны былі стаць крыніцай заражэння для салдат, афіцэраў Чырвонай арміі. Тут пад адкрытым небам людзей трымалі ў холадзе, голадзе, без ежы і вады, выракаючы на верную смерць. «Мы не павінны гэтага забываць. Мы павінны сюды, у іншыя месцы як мага часцей прыходзіць самі, прыводзіць дзяцей, унукаў, расказваць і паказваць ім, каб яны разумелі, што такое ёсць зло, што такое ёсць фашызм, што такое ёсць нацызм», — падкрэсліў Андрэй Швед.

Старшыня Гомельскага аблвыканкама Іван Крупко прывёў успаміны генерал-лейтэнанта Паўла Батава, пад камандаваннем якога 65-я армія вызваляла вязняў Азарыцкіх лагераў, аб тым, што іх гісторыя — адно з самых гнюсных злачынстваў фашысцкіх захопнікаў на беларускай. словы кампазіцыі «Званы» дзеці, моладзь, дарослыя на сімвалічным дрэве памяці пакінулі званочкі як сімвал таго, што сумны перазвон званоў памяці не сціхае, а ўсё гэтак жа з болем адгукаецца ў сэрцах людзей. Да мемарыяла ўдзельнікі мітынгу ўсклалі кветкі і вянкі. У хвіліну маўчання ўшанавалі памяць бязвінных ахвяр, чые жыцці абарваліся ў пекле лагераў смерці «Азарычы».

Азарыцкі лагер смерці быў створаны ў сакавіку 1944 года. Часткі вермахта, якія дыслакаваліся за два кіламетры ад Азарычаў, аказаліся ў сітуацыі, калі адталымі водамі затапляла ўмацаваны раён. Камандаванне разумела, што стрымаць наступ Чырвонай арміі будзе цяжка. Таму салдат адвялі на захад, а ў балоты загналі мясцовае насельніцтва — старых, жанчын і дзяцей, каб стварыць жывы шчыт. Тут упершыню прымянілі бактэрыялагічную зброю — сыпны тыф. Па разліках фашыстаў, шчыт з заражаных людзей павінен быў забяспечыць адвод нямецкай арміі і заразіць савецкіх салдат 65-й арміі генерала Паўла Батава. Большая частка зняволеных была дзецьмі. Па ацэнках гісторыкаў, да 19 сакавіка вызвалілі 33,48 тыс. чалавек. З іх 15,96 тыс. — дзеці да 13 гадоў, прычым 517 — сіроты, 14 тыс. — жанчыны, больш як 4 тыс. — старыя. Сярэдняя працягласць жыцця ў Азарычах складала каля трох сутак. Лагер праіснаваў усяго 10 дзён, загінулі ў ім не менш як 20 тыс. чалавек. У памяць вязняў лагера смерці ў 1965 годзе створаны мемарыяльны комплекс «Азарычы». Абноўлены пасля маштабнай рэканструкцыі мемарыяльны комплекс адкрылі ў снежні 2023 года.