12 лютага жлабінчане ўрачыста адзначылі 100-годдзе з дня нараджэння знакамітага земляка, ураджэнца Старой Рудні, беларускага пісьменніка, ганаровага грамадзяніна Жлобіна, удзельніка Вялікай Айчыннай вайны Аляксандра Пятровіча Капусціна (1924–1996).
З нагоды юбілею ў Гарадскім цэнтры культуры адбыліся традыцыйныя чытанні, прысвечаныя жыццю і творчасці пісьменніка «Ім ганарыцца Жлобіншчына».
— Мы, землякі Аляксандра Пятровіча Капусціна, памятаем гэтага вялікага чалавека, — адзначыла падчас адкрыцця мерапрыемства намеснік старшыні райвыканкама Валянціна Няхай. — Ганарымся ім і працягваем традыцыі, ініцыятарам якіх ён быў.
Звяном, якое звязвае пакаленні, назваў Аляксандра Капусціна начальнік аддзела культуры райвыканкама Вячаслаў Паборцаў.
Напрыканцы 1990-х гадоў была заснавана абласная літаратурная прэмія імя А. Капусціна. Многія яе лаўрэаты прынялі ўдзел у юбілейным мерапрыемстве. Так, ганаровы грамадзянін Жлобінскага раёна, дэпутат абласнога Савета дэпутатаў, галоўны рэдактар газеты «Новы дзень» Галіна Мельнікава, якая стаяла каля вытокаў традыцыі ўручэння Капусцінскай прэміі, падкрэсліла:
— Мне пашчасціла ў 1999 годзе быць адным з арганізатараў буйнога мерапрыемства, прысвечанага 75-годдзю з дня нараджэння пісьменніка. Такім чынам Аляксандр Капусцін увайшоў у маё жыццё і ў значнай ступені паўплываў на мой далейшы прафесійны і жыццёвы лёс. Галоўны ўрок, які я засвоіла, вывучаючы жыццё і творчасць пісьменніка, — сапраўдным патрыётам нельга быць без любові да малой радзімы.
Свой верш, прысвечаны пісьменніку, прачытала лаўрэат прэміі ў яго гонар паэтэса Юлія Андросава. Шмат цёплых слоў у адрас Аляксандра Капусціна сказалі таксама паэт Павел Луд і аўтар гэтых радкоў.
Нарэшце настаў кульмінацыйны момант Капусцінскіх чытанняў — быў названы новы лаўрэат літаратурнай прэміі імя А. Капусціна. Ім стала Стараруднянская сельская бібліятэка. Яе супрацоўніца Алена Войстрыкава ад хвалявання не змагла ўтрымаць слёзы. Дарэчы, і сама Стараруднянская сельская бібліятэка летась адзначыла 100-гадовы юбілей. Алена Войстрыкава працуе тут з 2018 года. За гэты час установа неаднаразова адзначалася, у тым ліку прэміяй Рэспубліканскага конкурсу «Бібліятэка — асяродак нацыянальнай культуры», Ганаровай граматай райвыканкама.
Аўтара гэтых радкоў і Аляксандра Капусціна аб’ядноўвала любоў да гістарычнай і літаратурнай спадчыны Жлобіншчыны. Наша знаёмства адбылося на пачатку 1990-х гадоў у рэдакцыі раёнкі (тады яшчэ газета «Новы дзень» называлася «Камуніст»), дзе я на той час ужо працаваў. Аднойчы рэдактар Пётр Шутаў паклікаў мяне да сябе ў кабінет. Як аказалася, ён быў не адзін. За сталом сядзеў незнаёмы чалавек, які адразу ўзняўся, уважліва паглядзеў на мяне, усміхнуўся і паціснуў маю руку. Я ўжо здагадаўся, хто са мной так шчыра прывітаўся, і ад гэтага нават крыху разгубіўся. Але на дапамогу прыйшоў Пётр Філіпавіч. Ён адрэкамендаваў нас. А потым сказаў госцю:
— Мікола стане добрым памочнікам у вашых краязнаўчых справах.
— Вельмі спадзяюся, што так і будзе, — прамовіў Аляксандр Пятровіч. — А працы ў нас шмат.
Сёння ўжо і не згадаеш, колькі было ў мяне сустрэч з Аляксандрам Капусціным: у маім рабочым кабінеце, у раённай бібліятэцы імя Н. К. Крупскай, у гісторыка-краязнаўчым музеі, адным са стваральнікаў якога быў пісьменнік. Аляксандр Пятровіч шчыра перажываў за тое, каб маладое пакаленне жлабінчан ведала і ганарылася слаўнымі справамі сваіх дзядоў і бацькоў. Давялося мне разам з пісьменнікам паездзіць і па памятных мясцінах раёна, звязаных з падзеямі Вялікай Айчыннай вайны. Але пачну з сустрэч, якія абдыліся ў адзін з апошніх дзён верасня 1995 года. Тады ў Жлобін з Мінска, дзе ўжо доўгі час жыў, Аляксандр Капусцін прыехаў разам са сваімі сябрамі — пісьменнікам Уладзімірам Ліпскім і слаўным баявым лётчыкам, удзельнікам баёў за Берлін Уладзімірам Чычовым, дарэчы, ураджэнцам Жлобіна. Суправаджаў гасцей не толькі я, але і старшыня тагачаснага Жлобінскага гарсавета дэпутатаў Віталь Байкачоў, таксама сябра Аляксандра Пятровіча. Мы пабывалі ў школе-інтэрнаце, а потым сустрэліся з дзецьмі-сіротамі, якія навучаліся ў прафтэхвучылішчы № 143 тэкстыльшчыкаў.
Падпольшчык, партызан, франтавік — усё гэта пра Аляксандра Капусціна. Але пра асабісты баявы лёс пісьменнік не любіў расказваць. Ён казаў: «Для мяне галоўнае — занатаваць на старонках сваіх кніг мужнасць маіх землякоў і тых, хто змагаўся за свабоду Жлобіншчыны». І Аляксандр Пятровіч шмат зрабіў для гэтага, асабліва для ўшанавання подзвігу воінаў 63-га стралковага корпуса пад камандаваннем генерала Леаніда Пятроўскага, які знайшоў вечны спачын у брацкай магіле ў вёсцы Старая Рудня — на малой радзіме Аляксандра Капусціна. Нагадаем, што гэтае вайсковае злучэнне летам 1941-га здзейсніла ўдалы контрудар, у выніку якога на месяц ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў былі вызвалены Жлобін і Рагачоў.
Разам з Аляксандрам Пятровічам мы пабывалі на месцы баёў корпуса каля Пірэвічаў, Старой Рудні, Скепні і, канешне, там, дзе загінуў мужны генерал, каля вёскі Рудзенка. Тут у 1979 годзе быў усталяваны памятны знак, каля якога пісьменнік затрымаўся, моўчкі пастаяў, падумаў аб нечым, вядомым толькі яму аднаму. Разам з намі ў гэтых паездках звычайна бываў і жлобінскі краязнаўца, таксама ўдзельнік Вялікай Айчыннай вайны, у мінулым — рэдактар раённай газеты Павел Кірычэнка (1927–2007). Абодва мы цярпліва чакалі, калі Аляксандр Пятровіч вызваліцца з палону сваіх думак. Як творчыя людзі добра разумелі, што сапраўдныя творы пішуцца не за сталом у кабінетах, а на месцах тых падзей, аб якіх потым пісьменнік расказвае ў сваіх кнігах. Так з’явіліся яго «Салёная раса», «Цвіў бэз, іграла скрыпка» і іншыя творы, у якіх распавядае аб мужнасці першых вызваліцеляў Жлобіншчыны, падпольшчыках.
Аляксандр Капусцін з’яўляецца аўтарам каля 30 кніг (апошняя з іх, «Усяму беламу свету», выйшла з друку ў 1997 годзе, пасля смерці пісьменніка). Аднойчы Аляксандр Пятровіч сказаў мне:
— Запомні, Мікола, калі будзеш пісаць пра мяне, абавязкова згадай, што любімай з маіх кніг была аповесць пра юнага партызана Антона Губарава — «Хлапчук з Дняпроўскіх берагоў».
Я, канешне, запоўніў гэта. Але, мяркую, аўтар на той час проста ўсімі думкамі быў разам з героем сваёй новай кнігі, якая ўбачыла свет у 1992 г. І не памылюся, калі скажу, што ўсе кнігі, напісаныя Аляксандрам Пятровічам, былі для яго дарагімі, бо ў кожнай з іх засталася частка вялікай душы пісьменніка.
Мікалай ШУКАНАЎ, лаўрэат абласной літаратурнай прэміі імя А. Капусціна
Фота даслана аўтарам
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
