...Мікола з Паўлам блізкімі знаёмцамі ніколі не былі, але і чужымі, здаецца, таксама: на адным заводзе працавалі, часам размаўлялі — адзін пра аднаго хоць нешта ды ведалі. Мікола, у прыватнасці, жыў у камунальнай кватэры, Павел — у асобным доме са сваім агародам і нават садам.
Дык вось. Надумала неяк жонка першага зварыць на зіму духмянага вішнёвага варэння, узяла Міколу пад руку — у нядзельку ўдваіх ідуць на рынак па вішні. І трэба ж — Павел насустрач! Павіталіся, сказалі, куды ідуць... Той адразу ж з пытаннем:
— Людзі, а навошта вам рынак? У мяне гэтых вішань сёлета — хоць вазамі вазі! Дразды не склююць... Пайшлі са мной — наабіраеце, колькі захочаце!
Мікола памкнуўся адмовіцца, бо чуў, што ў Паўла снегу зімой не выпрасіш, але... не паспеў, бо жонка ўжо загарэлася: згадзілася, пацягнула яго да Паўлавай сялібы.
Вішань там было шмат — старых, высокіх (метры па чатыры), але ж прыйшлі — значыць, трэба лезці... І Міколавай жонцы — хоць трохі зручней, бо па драбіне. А вось яму самому прыйшлося чапляцца па дрэве, асцерагацца, каб, не дай бог, не зламаць нейкі сук, не пакінуць ягад ды не парваць новыя порткі…
Намучыліся, карацей, абое, змарыліся, а толькі прыселі, каб даць адпачыць рукам і нагам, — гаспадар падыходзіць, пытае:
— Ну, як разлічвацца будзем?
— Ды па сумленні, — кажа Мікалай.
— Тады паслухайце: расклад такі, — пачынае даводзіць Павел. На рынку вядзерца вішань каштуе шэсць рублёў. Але ж ягады там усялякія. А ў мяне вы рвалі найлепшыя (?) — якія хацелі. То за два вядзерцы плаціце па сем і разыдземся.
Жонка Мікалая аж здрыганулася ад гэтых слоў! А вось сам Мікола, здаецца, не: падаў гаспадару пятнаццаць рублёў:
— Рэшты, — сказаў, — не трэба. Рубель — за арэнду драбіны.
...Усю дарогу дамоў жонка ледзь не плакала: казала, што не трэ было ісці да Паўла, шкадавала змарнаванага часу, заплачаных грошай, сваіх да крыві падрапаных рук, парванай сукенкі... Ёй не хацелася больш вішнёвага варэння — ні варыць, ні есці.
Але ж гэта яшчэ не канец гісторыі.
Пакуль абіралі вішні, высветлілі, што ў абедзвюх сем’ях былі сабакі адной і той жа пароды — толькі ў Паўла «дзяўчынка», а ў Міколы — «хлопчык».
— Дай на вязку свайго кабяля, — папрасіў неяк Павел. — З’явяцца шчанюкі, — аднаго табе аддам. Сам выбераш... Якога захочаш.
«З твайго двара не захачу ніякага», — так хацеў адмовіць Мікола, успомніўшы вішні. Аднак стрымаўся: уголас сказаў, што сабака трохі прыхварэў…
— Шкада, — уздыхнуў Павел. — Я думаў, што мы табой сумесны бізнес адкрыем, будзем шчанят прадаваць, сябрамі станем.
«Ты мне ўжо вішань прадаў, — успомніў Мікола. І зноў прамаўчаў.
А нехта ж, напэўна, згадзіўся? Бо не ведаў, што з некаторымі сябрамі і ворагаў не трэба.
Васіль КАБАЧЭЎСКІ
г. Орша
Студзень, дзень, бадзёры марозік, пад нагамі рыпіць сняжок. Крочу да аўтакрамы. Па дарозе да мяне далучаецца сябар маленства і таксама вялікі аматар праўдзівых звяздоўскіх гісторый.
— Апошнім часам, — кажа, — пра паляўнічых ды рыбаловаў друкавалася шмат... Можна б і пра нашага Пятровіча... Помніш, як мы яму зайца ў двор загналі?
— А як жа! Вёска з тыдзень смяялася!
...Зіма ў той год была досыць халодная, але ж нас, хлапчукоў, гэта не палохала. Не мелі мы ні камп’ютараў, ні планшэтаў, ні «мабілак», а вось лыжы ды санкі былі ці не ў кожнага. «Гайда на іх да жвіроўні!», — прапанаваў нехта, і мы ўсім кагалам рванулі з месца.
Жвіроўня (вяскоўцы там бралі пясок) была зусім недалёка, побач з полем, з маладым калгасным садам. Для зайцаў — самае тое, бо ў садку ды на полі з азімымі (на адкрытых участках снег здзімала) — для іх добрая сталоўка, у самой жвіроўні — лежні... Заяц там сёмы сон, можа, бачыў, а тут мы — на лыжах.
Касы падхапіўся, падскочыў уверх і даўся ў бок чыгункі. Мы — ну як было ўтрымацца?! — кінуліся ўслед, нават, здаецца, дагналі: заяц, добра такі адбегшы, прысеў на заднія лапы і нібыта чакаў... Потым рэзка сарваўся з месца, даў цягу — уздоўж пасадак, цераз лог — а далей — знік у вясковых гародах!
І ўжо там, мусіць, аддыхвацца хацеў, як насустрач (мы пра гэта потым даведаліся) выскачыў дзядзька Пятровіч, наш паляўнічы. Ён, аказваецца, сеў абедаць, глянуў у акно і вачам не паверыў — заяц пад яблыняй, сярод белага дня…
Дзядзька стрэльбу з цвіка і ледзь не голы — на двор. Глянуў у адзін бок, у другі, збегаў у гарод, — касы як срозь зямлю праваліўся!
Такім чынам стрэльба ў той раз прамаўчала, а вёска — ды ні ў якім разе! Бо дзіва ж: заяц — сам — да паляўнічага на абед прыходзіў, а той нават пораху пашкадаваў.
«Прыйшоў нязваны — ідзі нягнаны», — здаецца, так нашы продкі казалі пра гасцей?
І. БУКОЎСКІ
в. Шуневічы, Глыбоцкі раён
— Не святы я —
вінаваты:
Прыпаўзаў дамоў паддаты,
Па чужых кутах бадзяўся,
Вось аднойчы і папаўся.
Гэта ж лёг —
бяды не чую,
З жонкай сплю,
А сн-ю-ю —
дру-гу-ю.
Лашчу мілку сваю ў сне
Мармычу імя яе...
Жонцы
мову адняло:
Побач
зноў (?!)
такое зло!..
Помсту выдумала, выдра —
Ціхай сапай,
тонка, хітра:
Сню —
каханка абдымае,
Явай — жонка...
спавівае:
У прасціну ўкруціла,
Скотчам густа абляпіла.
Пабудзіла рана-рань,
Кажа:
«Ну, мілок, паглянь:
Добра я нагрэла прас...
Здраджваў ты
апошні раз:
Шашні строіць
больш не будзеш,
Нават думкі ўсе забудзеш!»
Мне ж і праўда —
не да гуляў,
Я — нібыта — у той кашулі,
Што ў дурдоме надзяюць:
Цяжка...
Нават уздыхнуць...
Як жа я тады ўзмаліўся,
На калені станавіўся:
— Жонка, любая, прабач!
Зажыву цяпер інакш:
Ні на яве, ні ў сне
Больш не здраджу я табе!
Слёзы лью,
клянуся Веры
Ды...
не верыць ні халеры!
Бо ў каторы ж раз «малюся»
А пасля...
Вазьму й сарвуся:
Распачну «любоў» спачатку...
Жонка —
прасам —
ляп пячатку —
На залысіне — кляймо,
Каб здалёк відаць было,
Каб урэшце помніў я,
Што ёсць жонка і сям’я.
...З меткай выгляд маю кепскі,
Як Ільіч — заўжды я ў кепцы,
Дома вечарам-уночы
Да залётак не ахвочы —
Рукі, ногі нібы ў путах...
За грахі мае пакуты.
Лавеласам жа — наказ:
Як налева сцягне вас,
Калі гулі — ваша шчасце,...
Каб у пастку не папасці,
Не пытайце ў любак згоды,
А завіце іх заўсёды
Рыбкай, зайкай,
Кіскай, ласкай
Ці яшчэ якою трасцай!
Мо прыгода і удасца.
Кара жончына міне
І не будзе так, як мне!
Любоў ЧЫГРЫНАВА
г. Мінск
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Ад яе ж напамін: усе «Вясёлыя і праўдзівыя гісторыі» на старонках «Звязды» не проста друкуюцца — яны ўдзельнічаюць у конкурсе на найлепшую.
Для таго, каб вызначыць іх, працуюць два журы — малое рэдакцыйнае і вялікае чытацкае, у склад якога можа ўвайсці кожны ахвотны, той, хто, цягам года будзе чытаць усе змешчаныя гісторыі (бібліятэкі ці сайт «Звязды» ў дапамогу!), ды нейкім чынам пазначаць, выразаць, адкладваць, запісваць тое, што спадабалася... Каб бліжэй да Каляд перачытаць, магчыма, яшчэ раз, выбраць дзясятку найлепшых і пералік даслаць у рэдакцыю. Творы, якія набяруць максімальную колькасць галасоў, выйдуць у лідары — з усімі адсюль наступствамі... Так што чытайце, пішыце! (калі ласка, з нумарам тэлефона для аператыўнай зваротнай сувязі) і, вядома ж, выпісвайце — сваю, найстарэйшую, «родную газету на роднай мове»!
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
