Як айчынная фармвытворчасць адаптавалася да санкцый

Экспарт беларускай фармацэўтычнай прадукцыі штогод складае каля 200 мільёнаў долараў. Больш за 70 % паставак ажыццяўляецца на расійскі рынак, актыўна беларускія прэпараты прадаюцца ў Кітай, краіны СНД і на Афрыканскі кантынент. Увогуле, геаграфія экспарту беларускіх лекаў — гэта 30 краін свету.

Пераарыентаваліся на іншыя рынкі

Як расказаў першы намеснік генеральнага дырэктара РУП «Кіруючая кампанія холдынга «Белфармпрам» Пётр ВАРАБ'ЁЎ, у апошнія пяць гадоў у Беларусі фармвытворчасцю займаецца каля 40 прадпрыемстваў. З 870 міжнародных запатэнтаваных найменняў, зарэгістраваных у Беларусі, імі асвоена больш за палову. Дзякуючы гэтаму з 2015 года доля прадаваных айчынных прэпаратаў у вартасным выражэнні складае каля 50 %.

— Дынамічнае развіццё і ўтрыманне долі рынку накладвае і пэўную адказнасць. Калі ўсе павышаюць цэны, айчынная фармпрамысловасць застаецца сацыяльна арыентаванай, — адзначае Пётр Вараб'ёў.

За апошнія пяць гадоў на рынак выведзена больш за 500 новых лекавых сродкаў. Усе вытворчыя ўчасткі на фармпрадпрыемствах сертыфікаваны згодна са стандартамі GMP, больш за 70 % сертыфікавана ў адпаведнасці з патрабаваннямі ЕўрАзЭС.

Няпроста было адаптавацца айчынным вытворцам лекаў да работы ва ўмовах санкцый.

— Прыйшлося пераарыентавацца на іншыя рынкі ў пастаўках і сыравіны, і субстанцый, і дапаможных матэрыялаў. Варта адзначыць, што ў вытворчасці лекаў гэта заўсёды складана. Каб замяніць ампулу ці пластык, варта правесці шэраг выпрабаванняў, у тым ліку на стабільнасць, а гэта нават па скарочаных тэрмінах не менш за 3—6 месяцаў. Аднак нашы прадпрыемствы не проста выстаялі, а прадэманстравалі, што могуць вельмі многае, — адзначыў суразмоўнік.

За 2021—2022 гады ў сувязі з гэтым у вытворчасць каля 300 найменняў унесены змены ў частцы ўпакоўкі, дапаможных матэрыялаў, сыравіны. Але цяпер усе прадпрыемствы выйшлі на стабільны ўзровень вытворчасці.

— У найбліжэйшыя пяць гадоў мы плануем асвоіць не менш як 400 новых лекавых сродкаў, рэалізаваць больш за 20 праектаў, у тым ліку маштабных, актыўна развівацца ў кааперацыі — як унутры краіны, так і з суседнімі краінамі, — падзяліўся Пётр Вараб'ёў.

Шматузроўневы кантроль якасці

Як расказаў генеральны дырэктар РУП «Белмедпрэпараты» Сяргей Казакевіч, на прадпрыемстве рэалізоўваецца шэраг інвестыцыйных праектаў. Адзін з самых значных — стварэнне новай вытворчасці прэпаратаў для анкахворых у форме ліяфільна высушаных парашкоў.

— Мяркуем, што да канца наступнага года аб'ект будзе ўведзены ў строй, і краіна атрымае шэраг новых анкалагічных пазіцый, вырабленых у Беларусі, — адзначыў Сяргей Казакевіч.

Таксама прадпрыемства актыўна працуе над выпускам новых відаў інсуліну. Наменклатурны рад плануецца пашырыць не толькі за кошт вытворчасці генна-інжынернага інсуліну, але і дзякуючы вываду на рынак аналагавых інсулінаў чалавека.

Не сакрэт, што некаторыя спажыўцы дагэтуль з недаверам ставяцца да пэўных айчынных прэпаратаў, аддаючы перавагу імпартнаму. Айчынным фармвытворцам ёсць што адказаць на гэта. На ўсіх прадпрыемствах дзейнічаюць сур'ёзныя сістэмы кантролю якасці. Напрыклад, у штаце службы кантролю якасці «Барысаўскага завода медыцынскіх прэпаратаў» працуюць тры сотні спецыялістаў.

Адзін з запатрабаваных сёння кірункаў як унутры краіны, так і экспартны — вытворчасць супрацьпухлінных прэпаратаў. Адно з прадпрыемстваў у Беларусі, якое вырабляе пераважна гэтыя лекавыя сродкі, — НПЦ «ХімФармСінтэз» ДНУ «Інстытут біяарганічнай хіміі НАН Беларусі». Яшчэ ў савецкія часы інстытут займаўся распрацоўкай супрацьпухлінных прэпаратаў, адзін з іх вырабляўся ў Латвіі, тры — на «Белмедпрэпаратах», прычым два з іх выпускаюцца дагэтуль. Аднак пасля было вырашана стварыць уласную вытворчасць. Прадпрыемства вырабляе і субстанцыі, і лекавыя сродкі з іх. Каля 50 % прадукцыі пастаўляецца на экспарт.

Алена КРАВЕЦ