За апошнія гады гарады ў радыусе 30 кіламетраў ад сталіцы добра і сур'ёзна папрацавалі над сабой: забудавалі пусткі, адкрылі новыя крамы, палепшылі інфраструктуру. Карэспандэнт «Звязды» наведаў Фаніпаль, які па праве лічыцца адным з самых маладых і перспектыўных гарадоў-спадарожнікаў Мінска.
Населены пункт знаходзіцца за 24 кіламетры на паўднёвы захад ад сталіцы па чыгуначнай і аўтамабільнай магістралях Брэст — Масква. Ён размешчаны на водападзеле рэк Пціч і Нёман. Яго герб уяўляе сабой падзелены перакуленым зялёным вастрыём сярэбраны іспанскі шчыт з выявай залатога яблыка ў цэнтры. Спадарожнік размешчаны на аднолькавай адлегласці як ад Мінскай кальцавой дарогі, так і ад Дзяржынска — 13 кіламетраў. Ён фактычна прымыкае да межаў Мінскага раёна, але ўваходзіць у склад Дзяржынскага. Фаніпаль займае плошчу больш як 730 гектараў. Нягледзячы на тое, што горадам ён стаў 24 гады таму, мае пяць мікрараёнаў.
Хуткі рост гэтага населенага пункта выкліканы ў першую чаргу блізкасцю да сталіцы. 80 пар цягнікоў праходзіць праз станцыю Фаніпаль за суткі. Чыгунка аддзяляе жылую зону ад прамысловай. Транспартная даступнасць зрабіла горад цэнтрам па размяшчэнні вытворчых магутнасцяў і базавай гаспадаркі, якія абслугоўваюць сталіцу і краіну ў цэлым.
Даехаць у Фаніпаль з Мінска проста. Ад станцыі метро «Інстытут культуры» на маршрутцы за 2,5 рубля шлях зойме прыкладна паўгадзіны. Па словах кіроўцы Сяргея, найбольшая загружанасць выпадае на раніцу, калі людзі едуць на работу ў сталіцу, і вечар, калі вяртаюцца дамоў. Інтэрвал паміж маршруткамі — 10—15 хвілін. Альтэрнатыва — электрычка, квіток на якую каштуе 91 капейку.
Недалёка ад маладога горада знаходзіцца зона адпачынку «Пціч», матэль, кемпінг, дачныя ўчасткі жыхароў сталіцы, самога Фаніпаля і ўсяго Дзяржынскага раёна. Вялікую тэрыторыю займаюць тут мікрараёны катэджна-сядзібнай забудовы.
Штогод у Фаніпалі адкрываюцца прадпрыемствы розных формаў уласнасці, новыя гандлёвыя пункты, культурна-забаўляльныя ўстановы, развіваецца сфера паслуг, растуць мікрараёны, мяняе аблічча старая частка горада.
У Фаніпалі працуе больш за 30 прадпрыемстваў, ёсць паліклініка, аптэка, вузел сувязі, натарыяльная кантора, юрыдычная кансультацыя, тры філіялы банкаў, дом быту, развітая гандлёвая сетка, міні-рынак, кафэ, кафетэрый, камерцыйныя шапікі. У горадзе зарэгістравалі свае абшчыны прадстаўнікі трох канфесій.
Мясцовы Дом культуры нядаўна стаў лаўрэатам раённага агляду-конкурсу, тут вельмі папулярныя цэнтр дзіцячай творчасці, музычная школа, гарадская бібліятэка. У фаніпальскіх гімназіі і сярэдняй школе навучаюцца больш за 2000 дзяцей. Дарэчы, школа славіцца лепшай ў раёне спартыўнай залай з 28 трэнажорамі. Для малых фаніпальчан працуюць чатыры дашкольныя ўстановы.
Днём тут нешматлюдна. Гэта звязана з тым, што мясцовыя жыхары, як правіла, працуюць у Мінску. Першую сваю суразмоўцу Ларысу я сустрэў недалёка ад крамы.
— Пераехала ў Фаніпаль з Мінска чатыры гады таму. Побач з маім домам — школа і дзіцячы садок. Для жыхароў нашага мікрараёна адкрыліся кафэ, ёсць бізнес-цэнтр, у якім працуе цырульня, можна зрабіць пірсінг. У старой частцы Фаніпаля не так ажыўлена. Але і там цяпер таксама будуюць новае жыллё, — расказала Ларыса.
Другога суразмоўцу я спыніў каля паліклінікі. Аляксандр — шматдзетны бацька. Яго сям'я зусім нядаўна пераехала за МКАД.
— У мяне атрымліваецца жыць у Фаніпалі і не глядзець у бок Мінска. Тут можна гуляць па лесе… У цэлым усяго хапае, — падзяліўся Аляксандр.
У жыцці за вялікім горадам ёсць нешта прыцягальнае, адзначаюць мясцовыя жыхары. Для Таццяны, напрыклад, відавочна, што ў Фаніпалі прадукты таннейшыя, ды і цэны ў сферы паслуг больш прыемныя.
— У Мінску жывуць дарослыя, а тут моладзь, з вокнаў заўсёды ахі-ўздыхі, крыкі дзяцей, народ больш лагодны, — дадае Таццяна.
Дэталёвы план забудовы паўднёвай часткі горада-спадарожніка Мінска быў нядаўна вынесены на грамадскае абмеркаванне.
— 28 красавіка распрацоўшчыкі прадставілі праект жыхарам. Плошча горада-спадарожніка значна павялічыцца, — расказаў старшыня Фаніпальскага гарвыканкама Уладзімір Караневіч.
На далучаных да Фаніпаля тэрыторыях узвядуць шматпавярховыя дамы, прадугледжаны грамадска-дзелавая, рэкрэацыйная зоны, індывідуальнае жыллё. Планы будуць рэалізаваны ў два этапы: да 2030-га і да 2035 года.
— У нас ёсць праблемны ўчастак у раёне чыгуначнага пераезду, там пастаянна па раніцах узнікаюць заторы. Па праекце тут будзе пуцеправод, пад якім пройдзе дарога. Зарэзерваваны пляцоўкі і пад будаўніцтва садка, школы. Але якія канкрэтна аб'екты і дзе размесцяцца, пакуль дакладна не вызначана. Гэта перспектыва, — адзначыў кіраўнік горада.
Агульная плошча Фаніпаля павялічыцца амаль на траціну. Новы мікрараён зойме 203,5 гектара. Ён часткова знаходзіцца ў межах існуючай гарадской рысы, часткова — на землях Дзяржынскага раёна. Таксама ўключае тэрыторыю вёскі Падсосенне.
— За апошнія пяць гадоў у горадзе пабудаваны два дзіцячыя садкі. Праводзім рамонт дваровых тэрыторый, летась адрамантавалі дзевяць вуліц. Заменена вялікая колькасць водаправодаў, зрабілі дзве свідравіны, пабудавалі рэзервуар на дзве тысячы кубічных метраў. У інвестпраграму ўключаны рэканструкцыя ачышчальных збудаванняў, рамонт пешаходнага моста праз чыгуначныя шляхі. Будуецца фізкультурна-аздараўленчы комплекс, плануем да 1 верасня ўвесці яго ў эксплуатацыю, — распавёў Уладзімір Караневіч.
Сёння ў Фаніпалі пражывае каля 20 тысяч чалавек. Горад прырастае новабудоўлямі. У прыватнасці, пабудаваны жылы дом на 340 кватэр, сем дамоў для шматдзетных сем'яў, узводзіцца жылы комплекс «Сучасны» на 800 кватэр. 120 сем'яў ужо атрымалі ключы.
— У Фаніпалі з 18 студзеня прыступілі да будаўніцтва школы на 1050 месцаў, — дадаў Уладзімір Караневіч. — Новая ўстанова адукацыі будзе адпавядаць сучасным патрабаванням: 44 навучальныя класы, 20 кабінетаў і лабараторый, цір, бібліятэка з чытальнай залай, музей, абедзенная зала на 350 месцаў, рэсурсныя цэнтры, універсальныя майстэрні, спартыўная, гімнастычная, гульнявая, актавая, канферэнц-зала, медыцынскія памяшканні і два басейны. Новую школу павінны здаць да 1 верасня 2024 года.
Цяпер праектуецца паліклініка, а на месцы старой будзе школа мастацтваў. Вуліца Зялёная пашырыцца да чатырох палос. З'явяцца сучасная веладарожка, пешаходная дарожка, асвятленне. Будуюцца паркоўкі з зарадкамі для электрамабіляў і відэаназіраннем.
— У новым мікрараёне пабудуем гандлёвы цэнтр і дамы для грамадзян, якія маюць патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў. Ужо здалі два дамы на 200 кватэр. У праекце — падземны праезд і пешаходны пераход. Плануем пабудаваць парк, акультурыць вадаём, — падагульніў Уладзімір Караневіч.
Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 22 мая 2023 года падпісаў Указ № 149, якім зацверджаны новыя рэдакцыі генеральных планаў гарадоў-спадарожнікаў Мінска — Смалявічаў, Фаніпаля і Рудзенска. У дакуменце вызначаны стратэгіі развіцця населеных пунктаў да 2035 года: з улікам сучасных тэндэнцый у горадабудаўніцтве.
— Былі перагледжаны асноўныя параметры развіцця гарадоў-спадарожнікаў, удакладнены тэрыторыі, вызначаны рост колькасці насельніцтва, які мы мяркуем, расказаў журналістам намеснік старшыні Камітэта архітэктуры і будаўніцтва Мінскага аблвыканкама Аляксей Новікаў. — У нейкіх гарадах ён быў перагледжаны з мэтай змяншэння. Гэта трэба, каб Смалявічы, Рудзенск і Фаніпаль не ператварыліся ў спальныя раёны сталіцы. А былі гарманічнымі гарадамі, зручнымі для пражывання, дзе створана і яшчэ ствараецца неабходная сацыяльная інфраструктура. Гэта бальніцы, паліклінікі, садкі, школы, спартыўныя ўстановы. Гэта і тэрыторыі для развіцця вытворчых прадпрыемстваў, стварэнне працоўных месцаў. У выпадку з Рудзенскам — стварэнне вялікай вытворчай зоны. Таксама мы пастараліся ўлічыць урбаністычныя працэсы, што асабліва актуальна для Рудзенска. Побач з пасёлкам даволі вялікія населеныя пункты, якія мы ўлічваем і ўключаем у адзіную сетку. Рассяляем людзей, задзейнічаем працоўныя рэсурсы, каб знізіць маятнікавую міграцыю. Наша мэта — зрабіць усё магчымае, каб у гарадах-спадарожніках людзям было камфортна жыць і працаваць.
Данііл ХМЯЛЬНІЦКІ
Фота аўтара
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
