Днямі ў беларускі і расійскі пракат выйшаў прыгодніцкі дэтэктыў рэжысёра Карэна Шахназарава — «Хітроўка. Знак чатырох». За тыдзень да гэтага шматгадовы генеральны дырэктар кінаканцэрна «Масфільм» і масціты пастаноўшчык, які назаўсёды ўпісаў сваё імя ў гісторыю кінематографа такімі глядацкімі хітамі, як «Мы з джаза» (1983), «Зімовы вечар у Гаграх» (1985), «Кур’ер» (1986), «Горад Зеро» (1988), а ў XXI стагоддзі нагадаў пра сябе фільмамі «Палата № 6» (2009), «Белы тыгр» (2012) і «Ганна Карэніна. Гісторыя Вронскага» (2017), прадставіў новую работу эксклюзіўна ў нашай краіне — спачатку ў Брэсце ў кінатэатры «Беларусь», а затым — у сталічным ілюзіёне «Масква».
Стужка стала для знакамітага пастаноўшчыка першай рэжысёрскай работай за шэсць гадоў, цягам якіх ён актыўна займаўся іншым сваім дзецішчам — кінастудыяй «Масфільм». Вось ужо чвэрць стагоддзя Карэн Георгіевіч загадвае фабрыкай мрой, і менавіта ў апошнія гады прадпрыемства дамаглося найбольшых поспехаў на ніве тэхналагічнага і камерцыйнага прагрэсу, аб чым, у прыватнасці, сведчыць кароткі прэзентацыйны ролік для прадзюсараў, паказаны перад прэм’ерай у Мінску. Уласна, найлепшай ілюстрацыяй вытворчай моцы амаль стагадовага кінаканцэрна стала зробленая тут касцюмная карціна «Хітроўка. Знак чатырох» з надзвычай складаным мастацкім рашэннем.
Сюжэт фільма абапіраецца на дэтэктыўныя аповесці Артура Конана Дойла і творы Уладзіміра Гіляроўскага, знакамітага рускага журналіста і пісьменніка, летапісца «маскоўскага дна», чые нарысы абяссмерцілі адзін з самых змрочных раёнаў Масквы рубяжа XIX—XX стагоддзяў — Хітроўку. Гісторыя апавядае пра сустрэчу апошняга з вялікім тэатральным рэжысёрам Канстанцінам Станіслаўскім, што і напраўду мела месца ў Маскве ў 1902 годзе. Узыходзячая зорка Станіслаўскі (Канстанцін Крукаў) не можа падабраць праўдзівыя інтанацыі для ролі Саціна ў пастаноўцы п’есы Максіма Горкага «На дне». Па натхненне ён задумаў спусціцца на самае дно, а дапамагчы яму ўзяўся не хто-небудзь — дзядзька Гіляй (Міхаіл Парэчанкаў), які гэтае дно ведае дасканала.
«Я чамусьці ніколі не здымаў лёгкае захапляльнае кіно, але заўсёды вельмі хацеў, прычым заснаванае на творчасці Гіляроўскага. Гэта выключная, хаця, магчыма, і трохі падзабытая постаць у рускай літаратуры. У адным з нарысаў кнігі “Масква і масквічы” Гіляроўскі апісвае жыццё самага крымінальнага і змрочнага раёна Масквы свайго часу — Хітроўкі. Там збіраліся злодзеі, басякі, працавалі прафесійныя жабракі. І неяк незаўважна задума зняць кіно паводле Гіляроўскага супала з рашэннем аб’яднаць нарысы Уладзіміра Аляксеевіча з кнігамі Артура Конана Дойла і ідэямі Канстанціна Станіслаўскага. Так з’явілася “Хітроўка”… Гэта фільм, дзе шмат гумару і нарэшце, што для мяне асабліва важна, добры фінал. А то апошнім часам у маіх карцінах з хэпі-эндам нешта не ладзіцца. Упершыню я зрабіў карціну, фінал якой усяляе надзею», — адзначыў рэжысёр, выступаючы на прэм’ерным паказе ў сталічным кінатэатры.
Нягледзячы на тое, што адпраўным пунктам для фільма сталі рэальныя падзеі мінулага, сцэнарый карціны з фактамі абыходзіцца вольна. Бяскрыўдныя вандроўкі двух інтэлігентаў па маскоўскіх трушчобах воляю аўтараў ператвараюцца ў дэтэктыўны баявік… Жадаючы пазнаёміць рэжысёра з галоўнымі хітроўскімі персанажамі, дзядзька Гіляй прыводзіць экскурсанта дамоў да свайго сябра — індыйца Раджы, з якім яны рэгулярна гуляюць у шахматы. Пранікнуўшы ў кватэру праз падазрона незамкнёныя дзверы, мужчыны знаходзяць гаспадара забітым на падлозе. Тут на сцэну выходзіць гарадавы Руднікаў (Яўгеній Стычкін) — адбітак конан-дойлаўскай спадчыны (выліты інспектар Лестрэйд з кніг пра Шэрлака Холмса), а за яго спінай адкрываецца ўвесь падпольны свет Хітроўкі: скупшчыкі, крымінальныя босы і г. д.
Разам з Карэнам Георгіевічам прадстаўляць стужку ў Мінск прыехалі рэжысёр трукавых сцэн Іван Шахназараў (сын пастаноўшчыка) і саўнд-прадзюсар фільма і генеральны дырэктар пад-раздзялення «Масфільм-майстар» Яўгеній Бейлін. «Аднойчы мы сабраліся і падумалі: а чаму, уласна кажучы, заўсёды трэба пачынаць паказы з Масквы? Пара з гэтым завязваць!.. А калі сур’ёзна, то для мяне сапраўды вялікае шчасце прадстаўляць сваю новую работу ў Беларусі. З гэтай краінай мяне многае звязвае, у тым ліку ўспаміны бацькі-франтавіка, які ўдзельнічаў у вызваленні Мінска», — заўважыў рэжысёр, выклікаўшы тым самым апладысменты ў поўнай зале. Гэтаксама авацыямі, стоячы, удзячныя гледачы праводзілі новую карціну пастаноўшчыка.
Каміла НАВІНКІНА
Сумесныя праекты ядзерных тэхналогій.
