Святлана Хоркіна: «У спартсменаў два жыцці»

У Нацыянальным алімпійскім камітэце Беларусі адбыўся першы Нацыянальны форум атлетаў — мерапрыемства, аналагаў якому ў Беларусі дагэтуль не было. Два дні вядучыя беларускія спартсмены разам з экспертамі Расійскага міжнароднага алімпійскага ўніверсітэта абмяркоўвалі праблему, з якой сустракаецца кожны спартсмен, — адаптацыя да жыцця пасля заканчэння спартыўнай кар'еры. Удзельнікі форуму разгледзелі новыя магчымасці да самарэалізацыі ў новых сферах дзейнасці, атрыманне новых ведаў, фарміраванне практычных навыкаў, накіраваных на стварэнне і развіццё асабістага брэнду. Жывым прыкладам паспяховага асабістага брэнду ў спорце і пасля яго стала галоўная госця форума Святлана Хоркіна — двухразовая алімпійская чэмпіёнка, дзевяціразовая чэмпіёнка свету і трынаццаціразовая чэмпіёнка Еўропы ў спартыўнай гімнастыцы.

«Вялікі гонар удзельнічаць у такім форуме. Для мяне ганарова сёння падзяліцца сваёй гісторыяй дзяўчынкі, якая прыйшла ў секцыю спартыўнай гімнастыкі з марай стаць алімпійскай чэмпіёнкай, і спартсменкі з багажом медалёў, якая змагла знайсці сябе ў жыцці. Калі заканчваецца спорт, выключаюцца фанфары, згортваюцца чырвоныя дарожкі, ты застаешся сам-насам з сабой у гэтым вялікім свеце, які часам бывае вельмі жорсткі. У спорце ўсё проста — ты ведаеш свайго саперніка, рыхтуешся, ведаючыя яго слабыя і свае моцныя бакі, ведаеш, калі максімальна ўключыцца ў барацьбу. А тут усё інакш. У нас, у спартсменаў, два жыцці — спартыўнае і «цывільнае», — адзначыла Святлана.

Святлана Хоркіна першы раз стала алімпійскай чэмпіёнкай у 17 гадоў. На Алімпійскіх гульнях 1996 года ў Атланце, дзе яна лічылася фаварыткай, перамагла ў практыкаваннях на брусах. «Гэта быў цікавы час. У 1996 годзе была мая першая алімпіяда, мне было ўсяго 17 гадоў. Пасля Алімпіяды 1992 года нашы краіны ўпершыню выступалі пад сваімі сцягамі як самастойныя. І было вельмі няпроста, асабліва ў плане падрыхтоўкі да гэтых Гульняў. Вядома, пасля першай алімпіяды ў 17-гадовай дзяўчынкі мара спраўдзілася — яна стала алімпійскай чэмпіёнкай. І я заявіла, што заканчваю са спортам. Я вярнулася ў родны Белгарад, абышла там усе кінатэатры. Да гэтага я паспела паступіць у наш Белгарадскі дзяржаўны ўніверсітэт на факультэт фізкультуры і спорту. І як усе студэнты, пачала вучыцца. Але калі ёсць недаказанасць, то спартсмен гэта адчувае і разумее. І калі я пачула ад свайго трэнера: «Хоркіна яшчэ не ўсё сказала» — я сабрала рэчы і з'ехала на алімпійскую базу».

На Алімпійскіх гульнях 2000 года ў Сіднеі Святлана ў камандным першынстве выканала скачок, які пасля быў названы «Хоркіна ІІ». Яна паказала добрыя вынікі ў вольных практыкаваннях і на брусах. На спаборніцтвах па апорным скачку адбылася беспрэцэдэнтная сітуацыя: конь для скачкоў быў устаноўлены на пяць сантыметраў ніжэй, чым павінен быць паводле нормы. Праз гэта Хоркіна і шэраг іншых спартсменак зрабілі нехарактэрныя для іх памылкі. Суддзі дазволілі гімнасткам паўтарыць скачкі, але адмовіліся выпраўляць адзнакі на іншых снарадах. Святлана Хоркіна адмовілася паўтарыць выступленне і ў слязах пакінула памост. У выніковай табліцы яна заняла толькі 10-е месца. Але тытул чэмпіёнкі на брусах яна захавала.

«У 2000 годзе я ўжо была вопытнай гімнасткай, першай у свеце. І было б выдатна выйграць усё. Але ўмяшаліся чорныя сілы. Калі б нашы функцыянеры маглі б адстаяць нашы правы і развіць тую сітуацыю на карысць спартсмена, трэнера, краіны, не ведаю, што было б. Той факт, што гэта сітуацыя не была разабрана ў юрыдычнай і прававой сферы, пакінуў недаказанасць і даў мне падставу прыняць рашэнне аб трэцяй алімпіядзе».

У 2004 годзе на сваіх апошніх Алімпійскіх гульнях у Афінах Святлана Хоркіна зноў была фаварытам. Але выйшла ў фінал толькі ў шматбор'і і на брусах. Яе выступленні дапамаглі расійскім гімнастам выйграць «бронзу».

«Скончылася Алімпіяда 2004 года, усё было выдатна, мы атрымалі віншаванні. Нас сустракалі на Радзіме і гэта вельмі прыемна — быць не толькі прызнанай ва ўсім свеце, але і ў сябе дома. Я прыняла рашэнне заняцца грамадскай дзейнасцю, што я рабіла падчас спартыўнай кар'еры. Бог мне падарыў магчымасць нарадзіць дзіця адразу пасля заканчэння кар'еры, што вельмі важна для жанчыны».

У сваім «цывільным» жыцці Святлана Хоркіна займаецца грамадскай дзейнасцю. Паралельна з нацыянальным форумам атлетаў у Мінску ў Белгарадзе праходзілі 22-я Усерасійскія спаборніцтвы па спартыўнай гімнастыцы на прызы Святланы Хоркінай, куды, дарэчы, яна запрасіла і беларускіх гімнастаў. Сваім вопытам самарэалізацыі пасля спартыўнай кар'еры былы дэпутат Дзяржаўнай думы, цяпер — першы намеснік кіраўніка ЦСКА падзялілася з беларускімі атлетамі, пажадаўшы ім поспехаў у спартыўнай кар'еры і пасля яе.

Валерыя СЦЯЦКО