Працую над успамінамі партызанскага камандзіра 1-й Беларускай кавалерыйскай брыгады Дзмітрыя Анісімавіча Дзенісенкі, больш вядомага сярод партызан як смелы атаман Міцька.
У поле майго зроку нечакана трапіла аматарская паэма мясцовай дзяўчыны-партызанкі Любы Перавоз. Называецца твор «Мая шчырая думка пра таварыша камандзіра Міцьку». Вершы напісаны адным вераснёўскім днём 1943 года ў вёсцы Пагарэлка, што ў Карэліцкім раёне. У паэме — 24 чатырохрадкоўі.
Расшыфроўваючы словы, прыйшла да высновы, што ў партызанскай друкаванай машынцы адсутнічала беларуская літара «і». Але не толькі з-за гэтай прычыны не ўсе словы зразумелыя. Сярод тых, якія ўдалося расшыфраваць, шмат русізмаў. Галоўнае, што падкупляе, напісана шчыра, з пачуццём, ёсць мастацкі вобраз партызана — Сокал. Адчуваецца, юная партызанка, медсястра Люба Перавоз, валодала паэтычным густам, рытмам, тэхнікай вершаскладання. Пераканайцеся самі.
1. Хоць цёмныя хмары павіслі над намі
І буры так часта бушуюць у нас,
Нам буры не страшны,
бо мы ўсе ...
Што пройдуць і сонца засвеціць для нас.
4. Ды колькі разоў намагаўся ўжо вораг,
Каб Сокалу быстры палёт устрымаць,
Каб вырваць з грудзей яго пылкае сэрца,
І вольныя крылы яго паламаць.
16. За гэта вораг над намі памсціўся,
І страшныя меры над намі прыняў,
Спаліў нашы сем'і, спаліў нашы вёскі,
Кароўкі і хлеб наш ад нас ён адняў.
17. Но гэтым ён нас не ўстрашыў, а толькі
У грудзях нашых помсты агонь распаліў,
І мсціцца да смерці за родныя сем'і
У душы не адзін з нас прысягу злажыў.
23. Ты дальняга ўсходу цудоўная кветка,
прынесена страшнай бурай вясны,
Ты ў бурах не згінуў, у нашых абшарах расцвіў,
Як сірэнь з прыходам вясны.
Цікава, як далей склаўся лёс гэтай дзяўчыны? Са слоў жыхаркі вёскі Ярэмічы, вясковай настаўніцы Ганны Уладзіміраўны Бандарык вядома, што пасля «партызанкі» Люба Перавоз была прызвана ў дзеючую армію. Перамогу сустрэла ў Берліне. Пасля вайны вучылася на курсах медсясцёр, выйшла замуж і з'ехала ў Днепрапятроўск. На гэтым яе сляды губляюцца.
Арыгінал вершаў — два пажоўклыя ад часу аркушы, унізе першага друкаванымі літарамі пазначана: «Працяг на адвароце!» — захоўваецца ў Навагрудскім гісторыка-краязнаўчым музеі. Але і яго супрацоўнікам невядома пра пасляваенны лёс дзяўчыны.
Магчыма, хтосьці з чытачоў «Звязды» калі не быў знаёмы з Любай Перавоз з вёскі Пагарэлка Карэліцкага раёна, дык хоць нешта чуў пра яе. Або, прачытаўшы гэтыя няхітрыя чатырохрадкоўі, нешта прыгадаў? Будзем удзячны, калі знойдуцца яе сваякі, таварышы — і новыя звесткі дапоўняць адну з тысяч невядомых партызанскіх біяграфій.
Ірына ШАТЫРОНАК,
г. Гродна
Сумесныя праекты ядзерных тэхналогій.
У парадку дня — зацвярджэнне Канцэпцыі нацбяспекі і Ваеннай дактрыны.