Стыхій непрадказальны нораў

 

Зміцер ЗАХАРЭВІЧ

нарадзіўся 20 сакавіка 1980 года ў Мінску. Скончыў гістарычны факультэт БДУ. Маёр запасу. Выступае як аўтар-выканаўца песень пад гітару. Цікавіцца вайсковай гісторыяй і сібірскім рок-андэграўндам 1980-х. «На маю думку, у паэзіі разам з класічнымі «Слуцкімі ткачыхамі» поўнае права на існаванне мае і «Дыр бул шчыл…», напрыклад, як эмацыянальны выбух творцы. Зрэшты, чаму «мае права на існаванне»? Ужо існуе, нягледзячы на ўсю сваю антыакадэмічнасць», — лічыць Зміцер.

---

---

 

СТЫХІЙ НЕПРАДКАЗАЛЬНЫ НОРАЎ

Тры сястры

(наследаванне песням ландскнехтаў ХVI—XVII стст.)

Як згаснуць водбліскі зары

І ў табары заснуць,

Скрозь ноч глухую тры сястры —

Тры здані пабрыдуць.

На варце не спудлуй, ландскнехт,

Не лямантуй дарма —

Не дасць ім рады твой мушкет,

Як смеласці няма.

 

Знак у малодшай на чале

І валасы як смоль.

Не ўнікнуць подыху яе

Ні крамнік, ні кароль.

Лунаюць пасмы за спіной,

Бы крылы варання,

З вачніцаў выцякае гной.

Чума яе імя.

 

Рудзейшая, чымся агонь

На дахах нэндзных хат,

Сярэдняя, а голас — стогн

Набату ў спеў гармат.

За золата, што плацяць нам,

Гарыць ярчэй яна.

Нясе наедак груганам,

Яе завуць — Вайна.

 

А трэцяя — бялей за лёд,

З кульбакаю крывой,

Збірае сёстраў шчодры плён

Касцістаю рукой.

І, без’языкая, імчыць

За імі, каб паспець.

На голых рэбрах крумкачы,

Імя старэйшай — Смерць.

 

Сляпая поўня. Табар спіць.

Плыве ў паветры снег.

На варце ноч усю стаіць

Хаморлівы ландскнехт.

Адзін — да ранішняй зары,

Таму стрываць не змог,

І тры ўладарныя сястры

Яго збіваюць з ног...

 

Чарнабад^[1]

 

Дабранач —

чанáрбаД.

Чарнабáд,

Над

Якім

Месяца паўабаранак

На мінарэце.

І, нібы муэдзін,

Вецер

Кліча світанак

З-за краю Сусвету:

«Хоць на ганак

Мячэці

Прыйдзі,

Апаляючы за вярстою вярсту! —

Я рады адзін

Не дам, брат,

Каб ад мёртвага сну

Абудзіць

Чарнабад!..»

 

Штурман

Наш карабель ізноў шугае, не плыве —

Шалее непагадзь, што хлынула з усходу,

І бура ветразі над Балтыкай ірве,

І ноч гусцейшая за штурманаў бароды.

 

Праменным ранкам пакідалі сонны порт,

Але ў стыхій непрадказальны, страсны нораў:

Нам засцяць вочы рэзвых хваляў пырскі й пот

Няспынна, покуль мора не ў гуморы.

 

Каб падбадзёрыць, красамовіць капітан —

Раве, як поп п’яны з амбона, пра адплату.

Але ў прасоленай камандзе няма дам,

І значыць, вырвемся са згубнага квадрата.

 

…Пасля, ачомаўшыся ў рубцы ад прыгод,

Мне брэндзі ў пляшцы шчодры штурман прапануе:

«Відаць, счакалася… Жыццё ў Яго не мёд —

Матросаў Мора да Зямлі здаўна раўнуе».

 

***

След у гарачым асфальце

І следавік наўзбоч поля.

Першыя — цывілізацыя,

Другія — месцы намоленыя,

Да якіх дзяды скрозь стагоддзі

Дарункі з пашанай неслі,

Верачы — поле народзіць

Да зажынкавых песняў.

На водгулле іх з нябёсаў —

Апякунства сваё засведчыць —

Зыходзіла Матка Боская

І пакінула знак навечна

На камені на ўзмежку жыта,

Край наш дабраславіўшы.

Значыць — наканавана жыць нам

У ласцы й любові вышняй,

Нават найзмрочнай парою

Сеяць у прышласць зерне,

У сэрцы мець веру, як зброю,

І да зямлі сваёй вернасць!

 

На восеньскім узбярэжжы

Марнее,

маркоціцца мора

Да дна.

Гонар

гарэць яго не разгорыць.

Шкада.

 

І шэсцем —

перашэпт шэрых хваляў

Ля ног,

Бо сёння

сонца сонным устала,

Дальбог.

 

Птушак

запусціць у пустку

Нябёс.

А бераг

брутальны, бы бруствер.

Як ёсць…

 

Вярбою

Вецер віхляе.

Наўсцяж

Фарбаў бракуе,

І не ўзрушае

Пейзаж.

 

Тое, што люблю

Я тут самотна баўлю дзень пры дні —

Дзівацтва небогведама якое —

Сышоў у засень саду і спакою

Ад гарадскіх навін і сумятні.

 

Ці ж я адзін? — Дасужыя шпакі,

Шэкспір і Ніцшэ, процьма перакладаў,

Якім, відаць, ніколі не дам рады —

Пустэльнік у гасподзе ля ракі.

 

Тут стаў пераглядаецца з вярбой,

Абвіўшы ўранку туманом ёй плечы,

І ўночы аб мінулым вецер сведчыць,

Аж сорамна за створанае мной.

 

Хай пад акном апалі касачы —

Ляжаць пялёсткі пер’ем сцятых крылаў, —

А неба гэтак блізка, што пад сілу

Крануць рукой любую з аблачын.

 

***

Пацалунак з прысмакам міндаля,

У чаканні выстылы перон…

Доўгая дарога ад вакзала

Да цябе ў някемлівым метро.

 

Крокі сон суседскі не парушаць

І няважным зробіцца, што зноў

Аб табе падораныя ружы

Я далоні ў жарсці пакалоў,

 

Калі здымеш у вітальні плашчык

І нарэшце будзем tête à tête,

Каб да ранку знікнуць у бясчассі,

Ля дзвярэй пакінуўшы букет.

 

Прагныя, у слодычным трымценні,

Верныя газелям Шыразí,

На шпалерах нашыя два цені

Апантана злýчацца ў адзін.

 

Аднаісна п’ём нектар бяссоння,

Засцячы сузор’евы прасцяг.

І ўладарна ноч наўсцяж напоўняць

Міндалёвы прысмак твой і пах.