Як гаспадарка пад Полацкам пабудавала сваю царкву і пасадзіла сад

Раней бульбу ў прамысловых маштабах вырошчвала амаль кожнае сельскагаспадарчае прадпрыемства, цяпер такіх няшмат. У паўночным рэгіёне значныя плошчы яе на Талачынскім кансервавым заводзе і ў ААТ «Кушлікі» Полацкага раёна. У апошняй гаспадарцы сёлета пад другі хлеб адведзена 196 гектараў, але бульба — не адзіны напрамак, на якім спецыялізуюцца аграрыі.

Адкрытае акцыянернае таварыства «Кушлікі» — шматпрофільнае сельскагаспадарчае прадпрыемства Полацкага раёна, якое займаецца жывёлагадоўляй, вырошчвае гародніну і рэалізоўвае элітнае насенне. Дойны статак гаспадаркі налічвае 665 галоў буйной рагатай жывёлы, а агульная плошча сельскагаспадарчых угоддзяў прадпрыемства — амаль 3800 гектараў. «Кушлікі» не ўваходзяць у аграхолдынг, жывуць на свае сродкі. 50 працэнтаў даходаў прадпрыемства атрымлівае ад жывёлагадоўлі, астатнія 50 — ад раслінаводства. Але расказваць пра дасягненні гэтай гаспадаркі без аповеду пра атмасферу ў калектыве і людзей немагчыма.

На працягу амаль чвэрці века выводзіць прадпрыемства на перадавыя пазіцыі дырэктар Фёдар Фёдаравіч Завадскі, разам з ім каля штурвала гаспадаркі стаіць яго жонка Аліна Канстанцінаўна, намеснік дырэктара па вытворчасці. Нягледзячы на тое, што ў прадпрыемствах вобласці сёння каля дзвюх тысяч свабодных вакансій, у «Кушліках» праблема кадравага голаду не стаіць, тут хапае і маладых механізатараў, і даярак, сярэдні ўзрост калектыву — трохі больш за 30 гадоў. Толькі за апошні год у гаспадарку прыйшлі пяць выпускнікоў, штат укамплектаваны. Для маладых спецыялістаў — інтэрнат з усімі выгодамі, аднак хацелася б мець больш камфартабельнага ведамаснага жылля. Чалавечыя кадры тут цэняцца высока, стаўку кіраўніцтва гаспадаркі робіць і на сямейныя каштоўнасці — шмат хто з працаўнікоў пераязджае ў «Кушлікі» цэлымі сем'ямі. Значную частку калектыву складаюць жанчыны: з 206 чалавек прадстаўніц прыгожага полу — 86, працоўная дысцыпліна тут на самым высокім узроўні.

На бульбе гаспадарка спецыялізуецца вельмі даўно, вось і тры бульбаўборачныя камбайны гатовыя прыступіць да ўборкі ў пачатку наступнага тыдня. Стаўку аграрыі робяць на такія сарты, як «вега», «гала», «палац», «першацвет» — яны сёлета павінны парадаваць ураджайнасцю. У прадпрыемства ёсць і сваё вялікае сховішча, дзе працуюць людзі на пераборцы круглы год. Акрамя продажу на насенне, «Кушлікі» забяспечваюць другім хлебам сеткі магазінаў «Дыяніс», «Залатая ніва». З 2017 года пачалі вырошчваць буракі, моркву і капусту на патрэбы гаспадаркі, цяпер пад гародніну адведзена дзесяць гектараў. Спонсарскую дапамогу свежай гароднінай гаспадарка аказвае мясцовай школе, царкве, Луначарскаму дому-інтэрнату і дзіцячаму садку ў Наваполацку.

Працуе пры гаспадарцы і свая сезонная сталовая. Так павялося яшчэ з даўніх часоў, што гэта адно з нямногіх прадпрыемстваў раёна, у якім сваіх працаўнікоў кормяць падчас уборачнай бясплатна, смачна і па-хатняму. Яе нязменнай загадчыцай на вясенне-асенні перыяд ужо 15 гадоў з'яўляецца табельшчыца Галіна Фёдараўна Нізюмава. «Не памятаю, чаму менавіта мне даручылі гэту пасаду. Мы, як і ўсе астатнія жанчыны ў сталовай, працуем у гаспадарцы: хто ў майстэрні, хто ў паляводстве, а вось з красавіка да лістапада ператвараемся ў кухараў. Але я паспяваю сумяшчаць работу тут і ў сваёй майстэрні. І так год за годам, мне гэта даспадобы», — расказвае загадчыца.

Шчыруюць сярод рондаляў жанчыны ўчатырох, штодзень трэба прыгатаваць каля 70 абедаў. Прапануюць сваім аграрыям самыя розныя супы, катлеты і адбіўныя, але асабліва карыстаюцца попытам дзеруны з мясам і фаршыраваныя перцы, на дэсерт прыязджаюць духмяныя булачкі. З паловы сёмай раніцы кухары гатуюць не толькі абеды, але і падвячоркі, з-за вялікай тэрытарыяльнай аддаленасці палёў гарачыя абеды працаўнікам развозяць самі аграномы, спецыялісты і кіраўніцтва прадпрыемства — адзін за ўсіх і ўсе за аднаго, бо працуюць на агульны вынік. «У спякотныя жнівеньскія дні тэмпература на кухні трымалася на ўзроўні 40 градусаў, але ніхто з маіх калег не адмовіўся ад гэтай нялёгкай справы. Галоўнае — накарміць сваіх хлебаробаў смачна і ад душы, бо як той казаў «не патопаеш — не палопаеш», — усміхаецца Галіна Нізюмава.

Галоўным дасягненнем прадпрыемства, акрамя высокіх сельскагаспадарчых вынікаў, з'яўляецца клопат пра сваіх работнікаў і вяскоўцаў. У 2018 годзе маладыя спецыялісты і сем'і «Кушлікаў» разам з кіраўніцтвам пасадзілі яблыневы сад, які ўжо радуе маладымі натуральнымі яблычкамі жыхароў аграгарадка і вучняў школы. Летась быў закладзены яшчэ адзін сад з вішнямі, грушамі і яблынямі. Усё — дзеля людзей і, безумоўна, памяці, якая застанецца шамацець зялёным лісцем і праз дзесяцігоддзі.

Даўняй марай дырэктара прадпрыемства Фёдара Завадскага было пабудаваць у Кушліках сваю царкву. Праваслаўны прыход быў зарэгістраваны ў 2012 годзе, доўгі час служба ішла ў адміністрацыйным будынку прадпрыемства...

У 2019 годзе Фёдар Завадскі сустрэўся з новым кіраўніком Полацкай епархіі епіскапам Ігнаціем. Пачуўшы пра жаданне пабудаваць у Кушліках храм, епіскап абяцаў дапамагчы. А пасля да ідэі далучыліся прадстаўнікі расійскага дабрачыннага праекта, справа зрушылася. Паралельна з узвядзеннем храма пачалося будаўніцтва званіцы, спонсараў Завадскі знайшоў сам, дапамаглі калегі з сельгаспрадпрыемства. Спачатку набылі звон вагой 206 кілаграмаў, а пасля храму падарылі яшчэ пяць званоў меншага памеру — атрымалася класічная званіца. Сёння ёй кіруюць мясцовыя жыхары, якія асвоілі старадаўняе мастацтва. Штодзень у 12 гадзін над Кушлікамі раздаецца звон не толькі для прыхаджан храма, але і для тых, хто пакуль не гатовы пераступіць яго парог.

Так і жыве гэтая невялікая гаспадарка пад Полацкам, дасягаючы высокіх сельскагаспадарчых вынікаў, не забываючы пра вяршыні духоўныя.

Аляксандра ГВОЗДЗЕВА

Фота аўтара