Асноўныя палажэнні праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі

Разам - за моцную і квітнеючую Беларусь!

Праект

АСНОЎНЫЯ ПАЛАЖЭННІ ПРАГРАМЫ САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНАГА РАЗВІЦЦЯ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ на 2016—2020 гады (праект), якая будзе прынята пасля шырокага грамадскага абмеркавання на пятым Усебеларускім народным сходзе

---

ВЫНІКІ ПЯЦІГОДКІ. НАШЫ ДАСЯГНЕННІ

Галоўны вынік чацвёртай пяцігодкі (2011—2015 гады) — захаванне палітычнай стабільнасці, устойлівасці эканомікі і сацыяльнай абароны насельніцтва.

Нягледзячы на крызіс, які ўзнік у краінах-суседках, мы не толькі прадухілілі абвал, але і забяспечылі станоўчы рост эканомікі за пяцігоддзе. Больш за тое, па шэрагу напрамкаў нам удалося дамагчыся значных вынікаў.

Беларусь увайшла ў ТОП-50 краін свету з высокім узроўнем чалавечага развіцця.

Згодна з Дакладам ПРААН аб чалавечым развіцці Рэспубліка Беларусь па індэксе чалавечага развіцця сярод 188 краін свету перамясцілася з 68-га месца ў 2000 годзе на 50-е месца ў 2015 годзе.

Валавы ўнутраны прадукт на душу насельніцтва па парытэце пакупніцкай здольнасці вырас з 15,4 тыс. долараў ЗША ў 2010 годзе да 17,7 тыс. долараў ЗША ў 2015 годзе.

Павысіліся памеры сацыяльных гарантый і даходаў насельніцтва, што дазволіла знізіць долю малазабяспечанага насельніцтва з 7,3 працэнта ў 2011 годзе да 5,1 працэнта ў 2015 годзе.

Істотна палепшылася дэмаграфія. З 2014 года ўпершыню за дваццаць гадоў колькасць жыхароў у Беларусі пачала расці, сціснуліся дэмаграфічныя нажніцы.

У 2015 годзе нарадзілася 119 тыс. дзяцей, што на 494 дзіцяці больш, чым у 2014 годзе. Больш за палову народжаных дзяцей (57,2 працэнта) — гэта другія, трэція і наступныя дзеці ў сем'ях.

На сусветны ўзровень выйшла айчынная медыцына па ўсіх без выключэння напрамках: кардыялогія, анкалогія, траўматалогія, нейрахірургія, акушэрства і гінекалогія, педыятрыя і транспланталогія.

Нашых урачоў цэняць па ўсім свеце. Экспарт паслуг у галіне аховы здароўя сёння ажыццяўляецца ў 124 краіны свету.

Прадоўжылася масавае будаўніцтва даступнага жылля. Забяспечанасць насельніцтва жыллём вырасла з 24,6 кв. метра ў 2010 годзе да 26,5 кв. метра на аднаго чалавека ў 2015 годзе.

Праведзена маштабная мадэрнізацыя прамысловасці і сельскай гаспадаркі, куды ўкладзена больш за 40 мільярдаў долараў.

Цалкам абноўлена галіна дрэваапрацоўкі. Асвоена серыйная зборачная вытворчасць легкавых аўтамабіляў. Выраблены самы буйны ў свеце кар'ерны самазвал грузападымальнасцю 450 тон. Пабудаваны завод па вытворчасці сучасных чыгуначных электрацягнікоў. Пачата будаўніцтва Беларускай АЭС.

Уведзены ў эксплуатацыю і тэхнічна перааснашчаны 1184 малочнатаварныя комплексы. Аўтаматызацыя асноўных тэхналагічных працэсаў сельскагаспадарчай вытворчасці дазволіла павялічыць прадукцыйнасць працы ў сельскай гаспадарцы прыкладна ў 1,4 раза.

Разам з Аўстраліяй, Новай Зеландыяй, Бразіліяй і Аргенцінай Беларусь уваходзіць у лік найбуйнейшых экспарцёраў малочнай прадукцыі. У нас вырабляецца 1,4 працэнта сусветнага аб'ёму малака, у сусветным экспарце малочных прадуктаў доля краіны склала каля 5 працэнтаў, а па сметанковым масле — каля 11 працэнтаў.

Беларусь узяла курс на паскораную інфарматызацыю. У глабальным рэйтынгу Міжнароднага саюза электрасувязі па развіцці інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій Беларусь паднялася з 50-га месца ў 2010 годзе на 36-е ў 2015-м, апярэдзіўшы ўсе краіны СНД.

Па экспарце камп'ютарных і інфармацыйных паслуг на душу насельніцтва Рэспубліка Беларусь таксама знаходзіцца сярод сусветных лідараў.

---

ВЫНІКІ ПЯЦІГОДКІ. НАШЫ ПРАБЛЕМЫ

Беларусь — краіна з адкрытай эканомікай. Наш дабрабыт вельмі моцна залежыць ад знешніх фактараў, перш за ўсё пакупніцкай здольнасці гандлёвых партнёраў.

Крызіс у суседніх краінах, у Расіі і Украіне, на нашых традыцыйных рынках, моцна ўдарыў па Беларусі. Попыт на нашы тавары скараціўся. Канкурэнцыя рэзка вырасла. Як вынік, упалі экспарт, даходы прадпрыемстваў і бюджэту.

Гэта з'явілася адной з ключавых прычын таго, што шэраг намечаных задач не быў вырашаны.

Рост ВУП, экспарту, рэальных даходаў аказаўся значна ніжэйшым, чым запланаваны. Адбылося запаволенне тэмпаў росту эканомікі.

Не ўдалося забяспечыць стабільнасць беларускага рубля, вырасла інфляцыя.

Некаторыя прадпрыемствы апынуліся ў цяжкім фінансавым становішчы. У асобных выпадках з'явілася напружанасць з выплатай заработнай платы.

Знешнія абставіны не былі адзінай прычынай эканамічных цяжкасцяў, яны толькі абвастрылі шэраг унутраных праблем нашай эканомікі.

Па-ранейшаму мы пакутуем ад нізкай прадукцыйнасці працы і высокіх выдаткаў вытворчасці.

Структура кіравання эканомікай патрабуе ўдасканалення. Кіраўніцкія тэхналогіі адстаюць ад патрабаванняў часу.

Тармозіцца ўкараненне інавацый, падаюць якасць прадукцыі і канкурэнтаздольнасць.

Нам так і не ўдалося прыцягнуць у эканоміку краіны маштабныя прамыя замежныя інвестыцыі. У аснову ставіцца крэдытаванне (гэта значыць жыццё ў доўг), а не прыцягненне прамых інвестыцый у акцыянерны капітал прадпрыемстваў.

Вырас знешні доўг краіны.

Доля малога і сярэдняга бізнесу ў Беларусі пакуль невысокая.

Акрэсленыя праблемы сур'ёзныя, але не катастрафічныя. Іх пераадоленне стане адной з ключавых задач бягучай пяцігодкі.

---

ГЛАБАЛІЗАЦЫЯ: ВЫКЛІКІ І МАГЧЫМАСЦІ

У другой палове мінулага стагоддзя чалавецтва ўпершыню ў сваёй гісторыі ўступіла ў прынцыпова новую эпоху глабалізацыі.

Свет стаў ўзаемазалежны. З'яўленне інтэрнэту і глабальнай фінансавай сістэмы зрабіла гэтую залежнасць незваротнай.

Глабалізацыя дае кожнай краіне і кожнаму чалавеку вялізныя магчымасці. Але адначасова рэзка ўзмацняецца канкурэнцыя.

Толькі тыя краіны, якія хутчэй за іншых асвояць найлепшыя дасягненні ўсяго чалавецтва і будуць здольныя хутка змяняцца па патрабаванні часу, маюць шанц на росквіт.

Сёння свет пераходзіць ад індустрыяльнай фазы развіцця да эканомікі ведаў. Канвеерная масавая вытворчасць страчвае сваё значэнне. Традыцыйныя галіны мяняюцца знутры — на змену заводскім рабочым масава прыходзяць робаты і трохмерны друк, фінансы і гандаль пераходзяць у інтэрнэт, сплаў бія- і інфармацыйных тэхналогій абяцае новую эру ў медыцыне і прадаўжэнні жыцця чалавека. Сельская гаспадарка стала высокатэхналагічнай сферай. Традыцыйная сялянская праца ў краінах з перадавой сельскай гаспадаркай замяняецца найноўшымі інфармацыйнымі і біятэхналогіямі.

Сусветная навука стаіць на парозе прынцыповых прарываў у стварэнні штучнага інтэлекту. Машыны вучацца мець зносіны і ўзаемадзейнічаць паміж сабой без удзелу чалавека.

Адукацыя становіцца дыстанцыйнай і бесперапыннай. Спецыялісту ХХІ стагоддзя прыйдзецца вучыцца ўсё жыццё.

Фундаментальныя зрухі ў развіцці цывілізацыі даюць Беларусі шанц. Мы можам хутка пабудаваць новыя галіны эканомікі. Можам ажывіць традыцыйныя сектары за кошт паскоранай інфарматызацыі і новых метадаў кіравання. Можам стаць адным з ключавых цэнтраў прыцягнення капіталу і канцэнтрацыі тэхналогій ва Усходняй Еўропе.

Але ў цывілізацыйнай развілкі ёсць і іншы шлях. Заўсёды існуе рызыка ўпасці ў стан застою з-за асцярогі перамен, якія так ці інакш непазбежныя.

Усё залежыць ад нас і ад нашага выбару.

Наш выбар на карысць энергічнага развіцця Беларусі, а не застою; на карысць адкрытасці свету, а не ізаляцыі; на карысць прагрэсу, а не стагнацыі.

---

ПЯТАЯ ПЯЦІГОДКА. НАШЫ МЭТЫ І ПРЫЯРЫТЭТЫ

Галоўная мэта развіцця краіны на 2016 — 2020 гады — павышэнне якасці жыцця насельніцтва на аснове росту канкурэнтаздольнасці эканомікі, прыцягнення інвестыцый і інавацыйнага развіцця.

У 2020 годзе прырост да 2015 года складзе:

ВУП — 12-15 працэнтаў;

рэальных грашовых даходаў грамадзян — 9,5-11,6 працэнта.

Да канца 2020 года стаўкі па крэдытах знізяцца да 9-11 працэнтаў.

У кожнай беларускай сям'і будзе магчымасць пабудаваць свой дом або кватэру.

Працягласць жыцця вырасце да 75,3 года.

Для дасягнення пастаўленых мэт развіццё краіны будзе грунтавацца на наступных прыярытэтах.

ІНВЕСТЫЦЫІ — гэта развіццё і рост эканомікі. Гэта не толькі грошы, але і найноўшы вопыт і тэхналогіі.

ЗАНЯТАСЦЬ — гэта магчымасць кожнага грамадзяніна сваёй працай забяспечыць сябе і сваю сям'ю.

ЭКСПАРТ — аснова нашай адкрытай эканомікі, паступлення валюты ў краіну, прыбытку прадпрыемстваў, падаткаў у бюджэт.

ІНФАРМАТЫЗАЦЫЯ — гэта наша канкурэнтаздольнасць у сучасным свеце.

МОЛАДЗЬ — гэта галоўны патэнцыял дзяржавы і будучыні краіны.

---

ШЛЯХІ ДАСЯГНЕННЯ. ІНСТРУМЕНТЫ ЭКАНАМІЧНАЙ ПАЛІТЫКІ

1. Разняволенне дзелавой ініцыятывы

Беларусь — краіна роўных магчымасцяў. Роля дзяржавы будзе заключацца ў стварэнні спрыяльных умоў для ініцыятывы і вядзення бізнесу як у дзяржаўным, так і прыватным сектары. Любы ініцыятыўны чалавек незалежна ад узроўню адукацыі або наяўнасці спецыяльных эканамічных ведаў зможа пачаць сваю справу ў Беларусі ці знайсці працу па душы.

Дзяржава забяспечыць абарону і недатыкальнасць правоў прыватнай уласнасці, здыме абмежавальныя бар'еры, лібералізуе кантрольную дзейнасць.

Для гэтага прадугледжваецца:

пашырэнне формаў дзяржаўнай падтрымкі суб'ектаў малога і сярэдняга прадпрымальніцтва;

павышэнне эфектыўнасці бюджэтна-падатковай і грашова-крэдытнай палітыкі;

увядзенне адміністрацыйнай (а пры паўторным учыненні — крымінальнай) адказнасці за ўмяшанне службовых асоб праваахоўных (кантрольных, наглядных) органаў у законную дзейнасць суб'ектаў гаспадарання;

істотнае зніжэнне фінансавых санкцый за нязначныя парушэнні;

радыкальнае спрашчэнне і скарачэнне колькасці відаў і формаў справаздачнасці;

укараненне сістэмы ацэнкі наступстваў прыняцця нарматыўных прававых актаў у сферы прадпрымальніцкай дзейнасці;

скарачэнне колькасці ліцэнзаваных відаў дзейнасці;

увядзенне інстытута падатковых кансультантаў у мэтах якаснага прадастаўлення адпаведных паслуг.

2. Прыняцце стымулюючых мер для хуткага адкрыцця сваёй справы

Тыя прадпрыемствы, што ствараюцца на тэрыторыі сельскай мясцовасці і гарадоў (за выключэннем Мінска і абласных цэнтраў), будуць вызваленыя на працягу двух гадоў ад падатку на прыбытак і падатку на нерухомасць.

Дзяржава ў рамках адпаведнай праграмы падтрымае пашырэнне інавацыйнай інфраструктуры малога і сярэдняга бізнесу ў рэгіёнах рэспублікі (тэхнапаркі, венчурныя арганізацыі, цэнтры падтрымкі, інкубатары малога прадпрымальніцтва).

Прадугледжваецца:

сфарміраваць пакет базавых паслуг, якія будуць прадастаўляцца бізнесу на бязвыплатнай аснове;

забяспечыць ажыццяўленне адміністрацыйных працэдур у электронным выглядзе, пачынаючы ад падачы заявак і заканчваючы атрыманнем вынікаў у выглядзе электроннага дакумента.

Плануецца спрасціць перадачу аб'ектаў нерухомасці, якія не выкарыстоўваюцца і знаходзяцца ва ўласнасці дзяржавы, для стварэння вытворчага бізнесу і новых працоўных месцаў.

Інструменты эканамічнага рэгулявання будуць накіраваны на падтрыманне добрасумленнай канкурэнцыі і процідзеянне манапалізму.

Прамое рэгуляванне цэн і тарыфаў будзе захавана толькі на паслугі, якія аказваюцца прадпрыемствамі, што займаюць дамінуючае становішча на таварных рынках, і натуральнымі манаполіямі, а таксама на асобныя групы тавараў (у прыватнасці на паліва, электра- і цеплаэнергію).

Для эфектыўнага забеспячэння роўных канкурэнтных умоў гаспадарання на базе Міністэрства гандлю ствараецца антыманапольны орган Рэспублікі Беларусь.

Рэалізацыя намечаных мер дасць магчымасць сфарміраваць паўнавартаснае канкурэнтнае асяроддзе, устанавіць адзіныя правілы вядзення бізнесу.

Вынікам рашэння пастаўленых задач стане рост долі суб'ектаў малога і сярэдняга прадпрымальніцтва ў агульным аб'ёме валавой дабаўленай вартасці з 28,7 працэнта ў 2014 годзе да 40 працэнтаў у 2020 годзе.

3. Зніжэнне інфляцыі і працэнтных ставак

Асноўная мэта грашова-крэдытнай палітыкі — зніжэнне да канца 2020 года ўзроўню інфляцыі да 5 працэнтаў.

Гэта азначае:

для эканомікі — макрастабільнасць;

для прадпрыемстваў — даступныя крэдыты;

для кожнага грамадзяніна — спыненне росту цэн.

Стаўка рэфінансавання стане базавым інструментам рэгулявання ўзроўню працэнтных ставак у эканоміцы.

Па выніках 2017 года ўзровень працэнтных ставак па новых крэдытах у нацыянальнай валюце прагназуецца ў памеры 17-18 працэнтаў гадавых, 2018 года — 14-15 працэнтаў гадавых, 2019 года — 11-12 працэнтаў гадавых, 2020 года — 9-11 працэнтаў гадавых.

Развіццё канкурэнцыі ў банкаўскім сектары і ўкараненне сучасных тэхналогій прывядзе да зніжэння кошту і росту даступнасці банкаўскіх паслуг.

Курсавая палітыка застанецца гнуткай. Золатавалютныя рэзервы істотна павялічацца і будуць падтрымлівацца на бяспечным узроўні.

4. Стварэнне паўнавартаснага фінансавага рынку

Паўнавартасны фінансавы рынак — абавязковая ўмова ўстойлівага эканамічнага росту.

Ключавыя задачы — забеспячэнне гарантый захаванасці ўкладаў насельніцтва, устойлівасці банкаўскай сістэмы краіны, прыцягненне інвестыцый і найноўшых тэхналогій у фінансавы сектар.

Развіццё фінансавага рынку дасць насельніцтву прывабныя сферы ўкладання грошай.

Плануецца забяспечыць свабодную куплю-продаж акцый айчынных і замежных арганізацый усіх формаў уласнасці.

Будзе лібералізавана валютная сістэма. Мяркуецца, што тэрміны вяртання валютнай выручкі ў краіну будуць вызначацца ў кантрактах, будуць адменены абавязковы продаж і мэтавая купля замежнай валюты, абмежаванні на адкрыццё рахункаў у замежных банках.

Для рэальнага сектара эканомікі фінансавы рынак прадаставіць новыя, больш даступныя крыніцы фінансавання: карпаратыўныя аблігацыі, праектнае фінансаванне, размяшчэнне акцый беларускіх прадпрыемстваў на міжнародных фондавых біржах пры дапамозе замежных дэпазітарных распісак.

Забеспячэнне макраэканамічнай стабільнасці разам з мерамі па паляпшэнні інвестыцыйнага клімату створаць аснову для паляпшэння суверэннага крэдытнага рэйтынгу краіны, беларускіх банкаў і прадпрыемстваў. Гэта дазволіць істотна аблегчыць доступ прадпрыемстваў да фінансавых рэсурсаў для інвестыцыйнага развіцця.

Працягнецца ўдасканаленне дзейнасці Банка развіцця Рэспублікі Беларусь як дзяржаўнага інстытута падтрымкі прыярытэтных напрамкаў развіцця эканомікі. Асноўны акцэнт будзе зроблены на крэдытаванні экспарту, фінансаванні інвестыцыйных праектаў, у тым ліку дзяржаўна-прыватнага партнёрства.

Узрасце даступнасць фінансавых паслуг для насельніцтва і прадпрыемстваў праз паскоранае развіццё сучасных інфармацыйных тэхналогій. Усе атрымаюць магчымасць ажыццяўляць шырокі спектр банкаўскіх аперацый дыстанцыйна, не прыходзячы ў банк. Гэта прывядзе да скарачэння аперацыйных выдаткаў банкаў і, адпаведна, зніжэння кошту банкаўскіх паслуг для карыстальнікаў.

5. Фінансавае аздараўленне рэальнага сектара эканомікі

Прадугледжваецца дыферэнцаваны падыход да аднаўлення плацежаздольнасці арганізацый рэальнага сектара эканомікі. Фінансавае аздараўленне прадпрыемстваў стане асновай для павышэння дысцыпліны ўзаемаразлікаў, зніжэння ўзроўню крэдыторскай і дэбіторскай запазычанасці.

Дэфіцыт уласных абаротных сродкаў прадпрыемстваў будзе ліквідаваны шляхам:

паскарэння іх абарачальнасці з дапамогай недапушчэння росту складскіх запасаў і дэбіторскай запазычанасці;

паслядоўнага зніжэння ставак па крэдытах, што паменшыць адток абаротных сродкаў;

кропкавай рэструктурызацыі бягучых абавязацельстваў, у тым ліку з выкарыстаннем карпаратыўных каштоўных папер і аблігацый урада;

зніжэння ўсіх відаў выдаткаў у адпаведнасці з патрабаваннем Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Пытанні аказання дзяржпадтрымкі без выканання гэтага патрабавання разглядацца не будуць;

прыцягнення інвестараў.

Адначасова прадугледжваецца кіраванае вывядзенне з эканомікі неплацежаздольных вытворчасцяў, выдаткі на падтрымку якіх перавышаюць аддачу ад іх, уцягванне ў эканамічны абарот іх актываў і эфектыўнае выкарыстанне працоўных рэсурсаў, якія вызваляцца. Пры гэтым будуць забяспечаны сацыяльная абарона работнікаў, актыўны ўдзел прафсаюзных арганізацый у вырашэнні задач стварэння новых і аптымізацыі дзейных працоўных месцаў.

6. Збалансаваны бюджэт без росту падатковай нагрузкі

Бюджэтна-падатковая палітыка ў бягучай пяцігодцы будзе накіравана на павышэнне эфектыўнасці выкарыстання бюджэтных сродкаў і іх канцэнтрацыю на прыярытэтных кірунках сацыяльна-эканамічнага развіцця, далейшую аптымізацыю падатковай сістэмы.

У бюджэтнай палітыцы будуць забяспечаны:

бездэфіцытны бюджэт;

пераход да трохгадовага бюджэтнага планавання;

аптымізацыя механізмаў размеркавання даходаў бюджэтаў;

шырокае ўкараненне бюджэтавання, арыентаванага на вынік;

аказанне дзяржаўнай падтрымкі на аснове роўнага доступу, канкурэнцыі і адпаведнасці рыначным патрабаванням;

паступовае скарачэнне дзяржаўнага доўгу.

Будзе захавана сацыяльная накіраванасць бюджэтных расходаў, а таксама павялічана доля выдаткаў на інавацыйнае развіццё.

У мэтах забеспячэння ўстойлівага рэгіянальнага развіцця нарматывы адлічэнняў ад рэспубліканскіх падаткаў, збораў (пошлін), якія фарміруюць асноўны аб'ём даходаў бюджэтаў раёнаў і гарадоў абласнога падпарадкавання, будуць захаваны на тэрмін не менш за тры гады. Гэта павысіць самастойнасць мясцовай улады ў правядзенні палітыкі рэгіянальнага развіцця, з'явяцца дадатковыя стымулы для падтрымкі бізнесу і стварэння новых працоўных месцаў.

Мерапрыемствы ў галіне падатковай палітыкі будуць накіраваны на падтрыманне аптымальнага ўзроўню падатковай нагрузкі на эканоміку, стымулюючага эканамічны рост. Узровень падатковай нагрузкі не павялічыцца і складзе не больш за 26 працэнтаў ад ВУП.

Для дасягнення гэтай мэты мяркуецца:

увядзенне мараторыя на пагаршэнне падатковага заканадаўства;

павышэнне эфектыўнасці падатковай сістэмы для стымулявання інвестыцыйнай і інавацыйнай актыўнасці;

удасканаленне падыходаў да збірання падатку на нерухомасць і экалагічнага падатку;

вызваленне ад падатку на дабаўленую вартасць унутрыхолдынгавых абаротаў тавараў (работ, паслуг);

забеспячэнне пераходу на электроннае абслугоўванне плацельшчыкаў.

Будзе ўведзены інстытут «падатковых дэпазітаў», якія стымулююць вывад даходаў і капіталу з ценю. Рэзідэнтам Рэспублікі Беларусь, якія задэкларавалі даходы звыш вызначанай дзяржавай сумы і заплацілі з іх падаткі, будзе гарантавана безумоўнае захаванне падатковай і камерцыйнай тайны.

7. Мадэрнізацыя адносін уласнасці

Захаванне дзяржаўнай уласнасці або пашырэнне прыватнай — не самамэта. Яны павінны быць эфектыўнымі і прыбытковымі.

Прадугледжваюцца:

перадача ў камунальную ўласнасць прадпрыемстваў, якія не маюць стратэгічнага значэння, у мэтах прыцягнення інвестараў у акцыянерны капітал;

укараненне перадавых сусветных практык карпаратыўнага кіравання на дзяржаўных прадпрыемствах з усталяваннем галоўнага крытэрыя для кіраўніка — максімізацыя прыбытку;

актывізацыя малой і сярэдняй прыватызацыі, арыентаванай на прыцягненне інвестыцый, мадэрнізацыю вытворчасцяў і стварэнне новых працоўных месцаў;

прыцягненне вядучых сусветных кампаній (з капіталізацыяй больш за мільярд долараў) у Рэспубліку Беларусь для рэалізацыі праектаў з высокай дабаўленай вартасцю;

выпуск акцый найбуйнейшых кампаній на міжнародных біржах Лондана, Нью-Ёрка, Франкфурта з мэтай росту капіталізацыі гэтых прадпрыемстваў і зніжэння пазыковай нагрузкі.

Міністрам, старшыням аблвыканкамаў і Мінскага гарвыканкама будуць прадастаўлены дадатковыя правы на адчужэнне часткі акцый дзяржаўных прадпрыемстваў.

Плануецца зацвярджэнне спрошчанага парадку рэгулявання адносін уласнасці, уключаючы радыкальнае скарачэнне пераліку дакументаў і ўзгадненняў.

У якасці абавязковых умоў — наяўнасць эфектыўнага бізнес-плана, гадавой справаздачы і аўдытарскага заключэння аб сур'ёзнасці інвестара. Працэс прыцягнення інвестараў будзе празрыстым і канкурэнтным.

8. Павышэнне эфектыўнасці інвестыцый, прыцягненне прамых замежных інвестыцый

Інвестыцыйная палітыка будзе грунтавацца на рыначных прынцыпах прадастаўлення інвестыцыйных рэсурсаў, эфектыўнасці іх выкарыстання, паляпшэнні дзелавога клімату.

У новай пяцігодцы прыярытэты інвестыцыйнай палітыкі перамяшчаюцца ў рэальны сектар, а дакладней — у праекты з высокай акупнасцю. Гэта прадугледжвае перш за ўсё аднаўленне актыўнай часткі асноўных сродкаў, набыццё перадавых тэхналогій, інфармацыйных сістэм, робататэхнікі.

Асноўнымі напрамкамі выкарыстання інвестыцый стануць:

стварэнне высокаэфектыўных і экспартна арыентаваных вытворчасцяў, новых працоўных месцаў у сферы паслуг;

рэалізацыя прыярытэтных праграм у сацыяльнай сферы;

будаўніцтва аб'ектаў інжынернай інфраструктуры, у тым ліку Беларускай АЭС.

Прадастаўленне дзяржаўнай падтрымкі і льготных крэдытных рэсурсаў на выкананне інвестыцыйных праектаў будзе ажыццяўляцца на конкурснай аснове ў рамках дзяржаўных праграм з улікам іх накіраванасці на рэалізацыю прыярытэтных напрамкаў сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны.

Інвестыцыі, якія не маюць прамога эканамічнага эфекту і акупнасці, але накіраваны на забеспячэнне нацыянальнай бяспекі і вырашэнне стратэгічна важных для краіны сацыяльных пытанняў, будуць ажыццяўляцца ў межах бюджэтных магчымасцяў.

Інвестыцыйныя патокі з дзяржаўнай падтрымкай па ключавых напрамках сканцэнтраваны ў 20 дзяржаўных праграмах. У 2016—2020 гадах будзе рэалізавана больш за 80 буйных інвестыцыйных праектаў з аб'ёмам інвестыцый больш за 27 млрд долараў ЗША. У іх ліку будаўніцтва атамнай электрастанцыі ў Рэспубліцы Беларусь; арганізацыя вытворчасці легкавых аўтамабіляў у Рэспубліцы Беларусь СЗАТ «БелДжы», стварэнне Кітайска-Беларускага індустрыяльнага парка «Вялікі камень», распрацоўка радовішчаў калійных угнаенняў з будаўніцтвам горна-абагачальных комплексаў у Петрыкаўскім і Старобінскім раёнах, будаўніцтва завода па вытворчасці сульфатнай беленай цэлюлозы на базе ААТ «Светлагорскі ЦКК», будаўніцтва завода па вытворчасці металічнага ліста і белай бляхі ААТ «ММПЗ-груп», праектаванне і будаўніцтва эксперыментальнага шматфункцыянальнага комплексу «Мінск-Мір» і іншыя.

Прыярытэтнай крыніцай мадэрнізацыі эканомікі ў бягучай пяцігодцы з'яўляюцца прамыя замежныя інвестыцыі.

Задачам іх актыўнага прыцягнення і эфектыўнага выкарыстання будуць падпарадкаваны ўсе інструменты эканамічнай палітыкі.

Прадугледжваюцца безумоўнае забеспячэнне права інвестара на распараджэнне атрыманым прыбыткам і дывідэндамі, свабодны рух капіталу, удасканаленне сістэмы гарантый для міжнародных інвестараў на аснове найлепшай сусветнай практыкі.

Плануюцца паглыбленне вытворчай кааперацыі і прамысловага супрацоўніцтва ў рамках Еўразійскага эканамічнага саюза, уключэнне беларускіх кампаній у глабальныя ланцужкі стварэння дабаўленай вартасці.

Статус Нацыянальнага агенцтва інвестыцый і прыватызацыі будзе павышаны, а яго паўнамоцтвы пашыраны.

Ключавым паказчыкам эфектыўнасці работы міністраў і губернатараў стане аб'ём прыцягнення прамых замежных інвестыцый.

Прытоку дадатковых фінансавых сродкаў у эканоміку будзе спрыяць далейшае развіццё супрацоўніцтва з міжнароднымі фінансавымі арганізацыямі.

Рэалізацыя інвестыцыйных праектаў на прынцыпах дзяржаўна-прыватнага партнёрства, эфектыўнае размеркаванне рызык і адказнасці паміж бізнесам і дзяржавай дазволяць рэалізаваць доўгатэрміновыя інфраструктурныя праекты.

Доля інвестыцый у асноўны капітал будзе падтрымлівацца на ўзроўні эканамічнай бяспекі — не менш за 25 працэнтаў да ВУП.

9. Эфектыўнае дзяржаўнае кіраванне

Самая сучасная вытворчасць дасць жаданую аддачу толькі пры эфектыўным кіраванні. Таму ў бягучай пяцігодцы нароўні з далейшай комплекснай мадэрнізацыяй базавых галін і паскораным фарміраваннем новых высокатэхналагічных сектараў прадугледжваецца абнаўленне сістэмы кіравання эканомікай.

У гэтых мэтах прадугледжваецца:

размежаванне функцый дзяржавы як рэгулятара і ўласніка;

скарачэнне залішніх і дублюючых функцый органаў дзяржаўнага кіравання, кантрольных (наглядных) і праваахоўных органаў;

пашырэнне паўнамоцтваў і сфер адказнасці органаў мясцовага кіравання і самакіравання;

умацаванне пазіцый Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь на міжнароднай арэне;

фарміраванне кампактнага ўрада;

перавод да 2020 года ўсіх адміністрацыйных працэдур у электронны фармат;

павышэнне прэстыжу дзяржаўнай службы;

арганізацыя сістэмы стажыровак дзяржаўных служачых у вядучых сусветных адукацыйных цэнтрах.

У выніку паслядоўнай рэалізацыі намечаных захадаў будзе створаны эфектыўны кампактны дзяржаўны апарат.

10. Дакладныя крытэрыі ацэнкі кіруючых кадраў

Галоўная мэта — павысіць эфектыўнасць кіравання: даць кіраўнікам усіх узроўняў свабоду дзеянняў, прадаставіўшы неабходныя паўнамоцтвы для прыняцця рашэнняў, права на рызыку, ініцыятыву, пры ўзмацненні персанальнай адказнасці за стан спраў на даручаным участку работы, укараненні дзейсных матывацыйных механізмаў.

Ацэнка эфектыўнасці работы кадраў па выкананні Праграмы будзе ажыццяўляцца, зыходзячы з найважнейшых крытэрыяў, прадугледжаных ва Указе Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 23 лютага 2016 года № 78 «Аб мерах па павышэнню эфектыўнасці сацыяльна-эканамічнага комплексу Рэспублікі Беларусь».

Складнікі росту канкурэнтаздольнасці эканомікі, заснаванага на інавацыях

Лічбавая трансфармацыя эканомікі (інфарматызацыя)

У бягучай пяцігодцы ў сферы інфарматызацыі нам трэба будзе вырашыць дванаццаць ключавых задач.

1. Стварэнне адной з самых сучасных інфраструктур тэлекамунікацый ва Усходняй Еўропе. Рэалізацыя праграмы «Оптавалакно ў кожны дом». Пашырэнне праекта стварэння сотавай сувязі чацвёртага пакалення на тэрыторыю ўсёй краіны. Па меры распрацоўкі найноўшага стандарту сувязі пятага пакалення мы запусцім адпаведныя пілотныя зоны на тэрыторыі Беларусі.

Узровень пранікнення інтэрнэту да 2020 года складзе мінімум 80 працэнтаў хатніх гаспадарак.

2. Стварэнне паўнавартаснага электроннага ўрада. Арыенцір па якасці і паўнаце электронных паслуг — Паўднёвая Карэя (сусветны лідар у гэтай вобласці). Да 2020 года ўсе базавыя адміністрацыйныя паслугі павінны аказвацца ў электронным выглядзе. Усе жыхары краіны будуць мець магчымасць выкарыстоўваць электронны подпіс.

Атрымаць любыя дакументы, даведкі можна будзе хутка, лёгка і зручна, усе адміністрацыйныя працэдуры стануць празрыстымі.

3. Стандартам для новых дамоў і кватэр павінна стаць сістэма «Разумны дом». Ва ўсім новапабудаваным жыллі грамадзяне будуць мець магчымасць выкарыстоўваць гэтую сістэму.

4. Максімальнае ўкараненне ва ўсе галіны эканомікі тэхналогій збору і апрацоўкі вялікіх масіваў даных, перш за ўсё ў медыцыне, гандлі і сельскай гаспадарцы.

5. Вывучэнне магчымасцяў выкарыстання найноўшых тэхналогій перадачы і захоўвання інфармацыі ў банкаўскай сферы, дзяржаўным кіраванні, натарыяце і іншых.

6. Здыманне ўсіх адміністрацыйных бар'ераў, якія замінаюць развіццю электроннага гандлю, а таксама выкарыстанню вядучых сусветных і рэгіянальных плацежных сістэм.

7. Абсталяванне ўсіх школ краіны высакахуткасным бесправадным інтэрнэтам. Шырокае выкарыстанне электронных сродкаў навучання (электронныя дзённік, журнал, падручнік і іншыя).

8. У транспартнай сферы — стварэнне аўтаматызаваных сістэм маніторынгу і кіравання станам транспартнай інфраструктуры, укараненне інтэлектуальных комплексаў рэгулявання дарожнага руху, сістэм уліку паліўных рэсурсаў.

9. У прамысловасці — укараненне аўтаномных вытворчых комплексаў, сістэм кіравання на аснове канцэпцыі «Інтэрнэт рэчаў», тэхналогій трохмернага друку, поўная лічбавая інтэграцыя інжынерна-канструктарскіх работ па ўсім ланцужку стварэння кошту.

10. У сельскай гаспадарцы — пераход да дакладнага земляробства, заснаванага на шырокім выкарыстанні даных спадарожнікавых сістэм сувязі і навігацыі, аўтаматызаваных сістэм збору інфармацыі і кіравання працэсамі.

11. У жыллёва-камунальнай гаспадарцы — паўсюднае ўкараненне сістэм аўтаматычнага ўліку і рэгулявання спажывання паліўна-энергетычных рэсурсаў, кантролю за тэхнічным станам аб'ектаў інфраструктуры, паўнатой і правільнасцю налічэння і аплаты жыллёва-камунальных паслуг.

12. Стварэнне ў Рэспубліцы Беларусь прававога, адукацыйнага і інвестыцыйнага асяроддзя (уключаючы пытанні падаткаабкладання, абароны інтэлектуальнай уласнасці і інвестыцый, руху капіталу), максімальна спрыяльнага для развіцця лічбавых тэхналогій, новых тэхналагічных праектаў, бізнесу ў сферы інфармацыйных тэхналогій і іншага.

Комплекснае развіццё нацыянальнай інавацыйнай сістэмы

Інтэнсіўнаму інавацыйнаму развіццю нацыянальнай эканомікі будзе садзейнічаць правядзенне стымулюючай бюджэтна-падатковай, грашова-крэдытнай і інвестыцыйнай палітыкі.

Павысіцца роля галіновай і фундаментальнай навукі, будзе забяспечана яе інтэграцыя з вытворчасцю. Нацыянальная акадэмія навук Беларусі павінна стаць інавацыйна-вытворчай карпарацыяй для фарміравання высокатэхналагічнага сектара на ўласнай даследчай і тэхналагічнай базе. Асаблівая роля ёй належыць у інтэнсіўным развіцці касмічнай дзейнасці, нана- і біяіндустрыі, робататэхнікі.

Развіццё рынку навукова-тэхнічнай прадукцыі будзе забяспечана за кошт спрашчэння ўмоў камерцыялізацыі вынікаў навукова-тэхнічнай дзейнасці, якія належаць дзяржаве, гарантаванага забеспячэння аховы, абароны і кіравання аб'ектамі інтэлектуальнай уласнасці на ўнутраным і знешнім рынках.

Інавацыйная інфраструктура ўмацуецца індустрыяльнымі пляцоўкамі для стварэння высокатэхналагічных вытворчасцяў.

Стымуляванне інавацыйнага прадпрымальніцтва плануецца ажыццявіць за кошт пашырэння грантавай формы фінансавання навуковых і інавацыйных праектаў.

Узровень навукаёмістасці ВУП за кошт усіх крыніц фінансавання перавысіць 1 працэнт.

Паскоранае фарміраванне высокатэхналагічнага сектара

Стаўка будзе зроблена на:

індустрыю інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій;

атамную і аднаўляльную энергетыкі;

бія- і нанатэхналогіі;

фармацэўтычную прамысловасць;

прыборабудаванне і электронную прамысловасць.

Паблізу Беларускай АЭС будзе створаны кластар электраёмістых інавацыйных вытворчасцяў, ажыццёўлены пераход на электраабаграванне памяшканняў у жыллёвым будаўніцтве.

Мяркуецца асвоіць новыя тэхналогіі:

паглыбленай перапрацоўкі малочнай і мясной сыравіны з выкарыстаннем метадаў біяхімічнай мадыфікацыі;

вытворчасці інавацыйных біяўгнаенняў;

выпуску новых лекавых сродкаў (проціпухліннага, антыарытмічнага і антымікробнага лячэбнага дзеяння).

Будзе сфарміраваны інавацыйна-прамысловы комплекс у сферы распрацоўкі і вытворчасці складанай медыцынскай тэхнікі, сістэм забеспячэння бяспекі, абсталявання неразбуральнага кантролю і аналітычнага прыборабудавання.

У мікраэлектроніцы будзе асвоена вытворчасць матрыц для сістэм апрацоўкі інфармацыі касмічных лятальных апаратаў, паўправадніковых прыбораў магутнай сілавой і высакавольтнай электронікі, высокачастотных мікрасхем і мікрасістэм.

Паскоранае развіццё атрымаюць фатоніка (оптыка, лазерная і цеплавізійная тэхніка, іншая тэхніка двайнога прызначэння), а таксама вытворчасць электрычнага транспарту і аўтакампанентаў да яго.

Будзе асвоена вытворчасць новых канструкцыйных матэрыялаў для медыцыны, машынабудавання і будаўніцтва.

Плануецца арганізацыя серыйнай вытворчасці беспілотных авіяцыйных комплексаў.

Будзе створана сетка нацыянальных даследчых лабараторый (цэнтраў) і інавацыйна-прамысловых аб'яднанняў, арыентаваных на рэалізацыю поўнага інавацыйнага цыкла. Цэнтралізацыя сродкаў інавацыйных фондаў дазволіць сканцэнтраваць рэсурсы для мэтавага фінансавання праектаў і мерапрыемстваў Дзяржаўнай праграмы інавацыйнага развіцця.

У выніку намечаных захадаў удзельная вага высокатэхналагічных відаў дзейнасці ў агульным аб'ёме прамысловай вытворчасці павялічыцца з 3,2 працэнта ў 2015 годзе да 4-6 працэнтаў у 2020 годзе.

Зніжэнне выдаткаў і павышэнне якасці прадукцыі

Зніжэнне выдаткаў на вытворчасць і рэалізацыю прадукцыі з'яўляецца ключавым рэзервам павышэння фінансавай устойлівасці і прыбытковасці працы арганізацый.

Дзяржаўная падтрымка суб'ектам гаспадарання ў бягучым пяцігоддзі будзе аказвацца толькі пры ўмове істотнага скарачэння матэрыяла- і энергаёмістасці прадукцыі. Гэта будзе адным з ключавых паказчыкаў эфектыўнасці гаспадарання і крытэрыем стымулюючых выплат работнікам.

Асноўнымі напрамкамі зніжэння выдаткаў на вытворчасць і рэалізацыю прадукцыі (работ, паслуг) з'яўляюцца:

скарачэнне ўмоўна-пастаянных і невытворчых выдаткаў;

тэхналагічнае перааснашчэнне прамысловых вытворчасцяў;

вызначэнне прагрэсіўных нормаў расходу сыравіны, матэрыялаў за кошт скарачэння адходаў і страт у працэсе вытворчасці і захоўвання, выкарыстання другасных рэсурсаў;

укараненне сучасных сістэм кіравання рэсурсамі, аптымальных схем і крыніц энергазабеспячэння прамысловых аб'ектаў, рэжымаў іх работы.

Зніжэнне выдаткаў на вытворчасць і рэалізацыю прадукцыі (работ, паслуг) і павышэнне іх якасці стануць абавязковымі крытэрыямі пры фарміраванні і абароне штогадовых бізнес-планаў арганізацый.

Асаблівая ўвага будзе нададзена ўдасканаленню сістэм кіравання якасцю, уніфікацыі тэхнічных нарматыўных актаў з патрабаваннямі найбольш перспектыўных міжнародных стандартаў. Плануецца ўзмацненне кантролю за якасцю выканання галіновых тэхналагічных рэгламентаў.

Павышэнне канкурэнтаздольнасці традыцыйных галін прамысловасці

Вытворчыя магутнасці айчынных прадпрыемстваў будуць аптымізаваны, зыходзячы з рэальнага попыту на выпускаемую прадукцыю на знешнім і ўнутраным рынках.

Прадугледжваюцца павышэнне тэхнічнага ўзроўню дзейных магутнасцяў і вывад з эксплуатацыі залішніх. Арыенцірам эфектыўнасці з'яўляюцца ўкараненне ў вытворчасць сучасных тэхналогій па выпуску прадукцыі з высокай дабаўленай вартасцю і стварэнне новых вытворчасцяў з узроўнем прадукцыйнасці працы, не ніжэйшым за сярэднееўрапейскі.

Палітыка рацыянальнага імпартазамяшчэння будзе накіравана як на павелічэнне лакалізацыі зборачных вытворчасцяў, так і на вытворчасць эканамічна эфектыўнай імпартазамяшчальнай прадукцыі. Мэтавая задача — стварэнне новых экспартна арыентаваных і імпартазамяшчальных вытворчасцяў.

Рэалізацыя гэтага напрамку дазволіць дасягнуць прыросту штогадовай выручкі ад рэалізацыі прадукцыі не менш як на 600 млн долараў ЗША ў прамысловасці і сферы паслуг.

У вытворчасці машын і абсталявання неабходна стварыць новыя мадыфікацыі трактароў, абсталяваных рухавікамі самых прагрэсіўных стандартаў, пашырыць вытворчасць энерганасычаных трактароў, асвоіць вытворчасць дызельных рухавікоў для аўтамабільнай, трактарнай і пазадарожнай тэхнікі экалагічнага класа Еўра-5 і Еўра-6.

У аўтамабілебудаванні трэба будзе асвоіць выпуск тэхнічна складаных вузлоў і дэталяў, пашырыць выкарыстанне сучасных кампазітных канструкцыйных матэрыялаў, электрамеханічных і гібрыдных сілавых установак, укараніць інтэлектуальныя сістэмы кантролю за тэхналагічнымі працэсамі і кіравання імі.

У транспартным машынабудаванні будзе асвоена вытворчасць малатанажных грузавых аўтамабіляў, мікра- і электрааўтобусаў, велікагрузных аўтамабільных кранаў і іншай тэхнікі, якая цяпер імпартуецца. Пашырыцца мадэльны шэраг прыгарадных і міжгародніх аўтобусаў. Будзе ўведзена першая чарга новага завода па выпуску легкавых аўтамабіляў.

У вытворчасці электратэхнікі плануецца асвоіць выпуск трансфарматараў для краін Еўрапейскага саюза з мінімальным узроўнем страт, электрарухавікоў павышанага і высокага класаў энергаэфектыўнасці, абсталявання для зборкі паўправадніковых прыбораў і інтэгральных мікрасхем, пашырыць асартымент бытавой тэхнікі з палепшанымі якаснымі характарыстыкамі.

У металургіі будзе створана вытворчасць спецыяльных сталяў, высокадакладнага ліцця, металакорду для буйнагабарытных і звышбуйнагабарытных шын, арганізавана лінія па вытворчасці труб нафтагазавага прызначэння, пабудаваны завод па выпуску тонкай белай бляхі для патрэб харчовай прамысловасці.

Развіццё хімічнай вытворчасці будзе ажыццяўляцца ва ўвязцы з мадэрнізацыяй нафтаперапрацоўкі. Прадугледжваюцца стварэнне магутнасцяў малатанажнай хіміі, сучасных комплексаў па вытворчасці поліэфірнай прадукцыі, арганізацыя вытворчасці азотнай кіслаты і асваенне выпуску новых відаў валокнаў, канструкцыйных матэрыялаў і вырабаў.

Выхад на поўную магутнасць мадэрнізаваных вытворчасцяў у дрэваапрацоўцы і цэлюлозна-папяровай прамысловасці дазволіць павялічыць з 42 да 60 працэнтаў долю прадукцыі глыбокай перапрацоўкі драўніны і замясціць экспарт драўнянай сыравіны прадукцыяй з высокай дабаўленай вартасцю.

Плануецца завяршыць мадэрнізацыю найбуйнейшых прадпрыемстваў лёгкай прамысловасці на базе найлепшых сусветных тэхналогій. Пашырыцца асартымент і вырасце канкурэнтаздольнасць прадукцыі тэкстыльнай, швейнай і гарбарна-абутковай галін. Курс будзе ўзяты на максімальнае замяшчэнне імпартнага адзення, абутку якаснымі і сучаснымі таварамі айчыннай вытворчасці. Важны ўклад будзе ўнесены прыватнымі вытворчымі прадпрыемствамі гэтай галіны, якія дынамічна развіваюцца. Плануецца паўсюднае распаўсюджванне вопыту работы Брэсцкай вобласці ў гэтым напрамку.

Галоўнымі мэтамі развіцця энергетыкі з'яўляюцца павышэнне эфектыўнасці і надзейнасці функцыянавання энергасістэмы з улікам уводу ў эксплуатацыю Беларускай АЭС, забеспячэнне патрэбнасці эканомікі рэспублікі і насельніцтва ў энергарэсурсах.

Чакаецца фарміраванне аптовага электраэнергетычнага рынку Рэспублікі Беларусь і яго інтэграцыя ў ствараны агульны рынак ЕАЭС.

Будзе забяспечана дыверсіфікацыя відаў і пастаўшчыкоў паліўна-энергетычных рэсурсаў, у тым ліку шляхам будаўніцтва і паэтапнага ўводу ў эксплуатацыю двух блокаў Беларускай АЭС да 2021 года, нарошчвання аб'ёмаў выкарыстання мясцовых паліўна-энергетычных рэсурсаў.

З 2019 года плануецца мінімізаваць імпарт электраэнергіі і рэалізаваць міжгаліновы комплекс захадаў па стымуляванні спажывання электраэнергіі ў сувязі з уводам у эксплуатацыю Беларускай АЭС, а таксама па яе эфектыўнай інтэграцыі ў энергасістэму краіны. Прадугледжваецца прыняць меры па экспарце электраэнергіі ў краіны Еўрапейскага саюза.

Да канца пяцігодкі будзе забяспечана скарачэнне выкарыстання прыроднага газу ў параўнанні з 2015 годам у аб'ёме каля 1,5 млн тон умоўнага паліва.

Удасканаленне тарыфнай палітыкі ў сферы электра- і цеплазабеспячэння будзе ажыццяўляцца праз больш жорсткі кантроль за ўзроўнем і структурай выдаткаў, скарачэння перакрыжаванага субсідавання, стымулявання энергаспажывання ў перыяд няпікавых нагрузак. Прадугледжваецца аптымізацыя тарыфаў на электраэнергію, якую выкарыстоўваюць для патрэб ацяплення і гарачага водазабеспячэння.

Зніжэнне сабекошту электрычнай і цеплавой энергіі будзе ажыццяўляцца за кошт рэалізацыі энергазабеспячальнымі арганізацыямі эксплуатацыйна-тэхнічных і энергазберагальных мерапрыемстваў, скарачэння невытворчых выдаткаў адміністрацыйна-кіраўніцкага персаналу і іншых выдаткаў, што ўключаюцца ў затраты на вытворчасць энергіі.

Асноўныя мэты нафтаперапрацоўкі — забеспячэнне эканамічна эфектыўнай вытворчасці найважнейшых відаў нафтапрадуктаў і сыравіны для нафтахімічнага комплексу, нарошчванне экспартнага патэнцыялу краіны. Для іх дасягнення прадугледжваецца рэалізацыя інвестыцыйных праектаў, накіраваных на павелічэнне глыбіні перапрацоўкі нафты і выхаду светлых нафтапрадуктаў, забеспячэнне адпаведнасці якасці выпускаемай прадукцыі дзейным і перспектыўным патрабаванням краін Еўрапейскага саюза.

У выніку рэалізацыі гэтых праектаў глыбіня перапрацоўкі нафты ў 2017—2018 гадах складзе 90 працэнтаў па кожным нафтаперапрацоўчым заводзе.

Асноўнай мэтай развіцця газавага сектара з'яўляецца надзейнае забеспячэнне прыродным газам спажыўцоў у запатрабаваных аб'ёмах.

У мэтах стрымлівання падзення здабычы нафты ў рэспубліцы будуць рэалізаваны інавацыйныя метады яе разведкі і здабычы. Плануецца пашырыць прысутнасць беларускіх кампаній на энергетычных рынках за мяжой.

Задачамі энергетычнай палітыкі застануцца зніжэнне энергаёмістасці валавога ўнутранага прадукту і забеспячэнне энергетычнай бяспекі Беларусі.

За гэту пяцігодку вытворчасць прамысловай прадукцыі павялічыцца на 9,1-15,2 працэнта.

Забеспячэнне канкурэнтных пераваг у сельскай гаспадарцы

Айчынная сельская гаспадарка выйдзе на якасна новы ўзровень развіцця за кошт павышэння фінансавай устойлівасці і тэхналагічнага ўзроўню. Працягнецца работа па прыцягненню ў аграпрамысловы комплекс прыватных інвестараў на прынцыпах акупнасці і эфектыўнасці.

Акцэнт будзе зроблены на строгім выкананні тэхналагічных патрабаванняў, забеспячэнні вытворчай дысцыпліны і эфектыўнай арганізацыі працы.

Наперадзе рашэнне наступных задач:

рэструктурызацыя і фінансавае аздараўленне неплацежаздольных сельскагаспадарчых арганізацый, удасканаленне сістэмы маёмасных адносін;

павышэнне адказнасці старшыняў райвыканкамаў за забеспячэнне бясстратнай работы сельскагаспадарчых арганізацый з улікам мер дзяржаўнай палітыкі ў аграпрамысловым комплексе;

нарошчванне і дыверсіфікацыя высокадаходнага экспарту сельскагаспадарчай прадукцыі і харчавання;

фарміраванне механізму, які стымулюе сельскагаспадарчых вытворцаў да зніжэння выдаткаў і эфектыўнай дзейнасці;

удасканаленне сістэмы кіравання аграпрамысловым комплексам.

Павышэнне эфектыўнасці раслінаводства будзе забяспечвацца на аснове паглыблення спецыялізацыі вытворчасці прадукцыі з улікам глебава-кліматычных і эканамічных умоў гаспадарання, аптымізацыі структуры пасяўных плошчаў у адпаведнасці з занальнымі сістэмамі земляробства, удасканалення сартоў і стварэння высокаўраджайных культур.

Зніжэнне ўдзельнага ўзроўню затрат на вытворчасць прадукцыі раслінаводства будзе забяспечана праз шырокае выкарыстанне ў земляробстве інфармацыйных тэхналогій і ўкараненне дакладнага земляробства.

У выніку намечаных захадаў ураджайнасць збожжавых культур да 2020 года складзе не менш за 41 цэнтнер з гектара, што дасць магчымасць атрымаць да 10 млн тон збожжа.

Будзе вырашана задача па забеспячэнні патрэбнасці ўнутранага рынку ў асноўных відах плодаагародніннай прадукцыі, нарошчванні экспарту свежых гародніны, садавіны, ягад і прадуктаў іх глыбокай перапрацоўкі.

Развіццё жывёлагадоўлі будзе накіравана на павышэнне яго эфектыўнасці і пашырэнне экспартнай арыентаванасці.

Выкананню пастаўленых задач будуць спрыяць паляпшэнне селекцыйна-племянной работы ў жывёлагадоўлі, забеспячэнне пагалоўя жывёлы і птушкі айчыннымі збалансаванымі кармамі, у тым ліку бялком.

Намечана завяршэнне раней пачатага будаўніцтва жывёлагадоўчых аб'ектаў з высокай ступенню будаўнічай гатоўнасці, запаўненне іх высокапрадуктыўнай племянной жывёлай. Новае будаўніцтва будзе ажыццяўляцца на конкурснай аснове, зыходзячы з прынцыпаў акупнасці праекта і магчымасці забеспячэння вяртання крэдытных рэсурсаў, пацверджаных крыніц фінансавання.

Рэалізацыя намечаных захадаў дасць магчымасць павялічыць вытворчасць прадукцыі жывёлагадоўлі на 18,3 працэнта да ўзроўню 2015 года. Сярэдні надой малака ад каровы ў 2020 годзе складзе не менш за 6500 кілаграмаў; сярэднясутачныя прывагі на гадоўлі і адкорме буйной рагатай жывёлы — не менш за 700 грамаў, свіней — 600 грамаў, птушкі — 62 грамы.

Прадугледжваецца фарміраванне ўмоў для эфектыўнай вытворчасці і рэалізацыі арганічнай сельскагаспадарчай прадукцыі.

Структурныя пераўтварэнні ў аграпрамысловым комплексе прадугледжваюць:

удасканаленне сістэмы і механізмаў дзяржаўнага рэгулявання аграпрамысловага комплексу, у тым ліку праз аптымізацыі функцый і складу органаў дзяржаўнага кіравання;

стварэнне буйных кааператыўна-інтэграцыйных фарміраванняў, якія аб'ядноўваюць вытворчасць сельскагаспадарчай сыравіны, перапрацоўку і збыт канчатковай прадукцыі, у тым ліку прадуктовых кампаній (холдынгаў);

рэфармаванне стратных і неплацежаздольных сельскагаспадарчых арганізацый і іх фінансавае аздараўленне;

перадачу ў давернае кіраванне і продаж устойліва неплацежаздольных сельскагаспадарчых унітарных прадпрыемстваў як маёмасных комплексаў, пераход на новыя формы і метады прадпрымальніцкай дзейнасці, уключаючы развіццё малога аграбізнесу.

Рэалізацыя намечаных захадаў дасць магчымасць павялічыць рэнтабельнасць продажаў з 2,4 працэнта ў 2015 годзе да 10 працэнтаў у 2020 годзе, стварыць дадаткова не менш за 3,5 тыс. працоўных месцаў у сферы аграбізнесу, нарасціць экспарт сельскагаспадарчай прадукцыі і прадуктаў харчавання да 7,5 млрд долараў ЗША.

Лес — багацце Беларусі

Лес — каштоўны дар прыроды, лёгкія краіны. Поўная і эфектыўная перапрацоўка драўніны і адначасова зберажэнне лесу — вось дзве ключавыя задачы ў лясной галіне.

Базавыя напрамкі:

павелічэнне даходаў лясной гаспадаркі за кошт прыросту разліковай лесасекі і аптымізацыі працэнтных суадносін плошчаў эксплуатацыйных і ахоўных лясоў;

удасканаленне метадаў лесаўпарадкавання ў месцах з асабліва высокай інтэнсіўнасцю вядзення лясной гаспадаркі;

пашырэнне пасеву і пасадкі гаспадарча каштоўных парод, стварэнне плантацыйных лясных культур мэтавага прызначэння;

развіццё рынку паслуг па нарыхтоўцы драўніны;

тэхнічнае перааснашчэнне лясной гаспадаркі.

Плануецца павелічэнне працягласці дарожна-транспартнай сеткі ў лясным фондзе не менш чым на 600 кіламетраў за пяцігодку, а таксама комплексная механізацыя лесасечных работ з забеспячэннем долі нарыхтоўкі драўніны тэхнікай новага пакалення да 65 працэнтаў.

У выніку аб'ёмы нарыхтоўкі драўніны ў 2020 годзе ў параўнанні з 2015 годам павялічацца больш чым у 1,2 раза, а плошча лясоў не скароціцца.

Будзе сфарміраваны паўнавартасны рынак лясных рэсурсаў, які цалкам забяспечыць патрэбы айчыннай дрэваапрацоўчай і цэлюлозна-папяровай прамысловасці.

Рост эфектыўнасці будаўніцтва, забеспячэнне насельніцтва якасным і даступным жыллём

Асноўнымі задачамі развіцця будаўнічага комплексу з'яўляюцца павышэнне якасці будаўніцтва і зніжэнне каштарыснага кошту будаўніцтва, рост экспарту будаўнічых паслуг.

Будуць створаны ўсе неабходныя ўмовы для актывізацыі жыллёвага будаўніцтва грамадзян і юрыдычных асоб.

У мэтах паляпшэння жыллёвых умоў насельніцтва, забеспячэння даступнасці жылля, што ўзводзіцца, прадугледжваецца далейшае развіццё рынку арэнднага жылля ва ўвязцы з фінансавымі рэсурсамі, у тым ліку за кошт сродкаў арганізацый і прыватных інвестараў.

Важным напрамкам развіцця жыллёвага будаўніцтва стане падтрымка індывідуальнага будаўніцтва, малапавярховага домабудавання, у тым ліку драўлянага.

У мэтах развіцця індывідуальнага жыллёвага будаўніцтва будуць укараняцца прагрэсіўныя тэхналогіі, перш за ўсё модульныя канструкцыі, якія забяспечваюць высокія тэмпы і нізкі кошт будаўніцтва.

Вялікая ўвага будзе нададзена будаўніцтву шматкватэрнага даступнага і камфортнага жылля тыпавых спажывецкіх якасцяў з выхадам на 100-працэнтнае энергаэфектыўнае выкананне ў 2020 годзе.

Прадугледжваецца выдзяленне ў дастатковай колькасці зямельных участкаў пад індывідуальную забудову і іх забеспячэнне ў поўным аб'ёме інжынернай інфраструктурай (газазабеспячэнне, водазабеспячэнне, энергазабеспячэнне), уключаючы размешчаныя ў сельскай мясцовасці. Прадугледжваецца актыўная забудова ў гарадах-спадарожніках, вызначаных рашэннямі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Мадэль іх развіцця будзе комплекснай — стварэнне сацыяльнай і вытворчай інфраструктуры, новых працоўных месцаў.

Для гэтага будуць укаранёны асаблівыя фінансавыя механізмы для будаўніцтва інфраструктуры за кошт мясцовых бюджэтаў і прыцягнення прыватнага капіталу.

Акцэнт будзе зроблены на ўкараненне прагрэсіўных схем: жыллёвых будаўнічых зберажэнняў, сучаснай сістэмы даступнага іпатэчнага крэдытавання, лізінгу жылых памяшканняў.

Будзе працягнута работа па стрымліванні росту кошту аднаго квадратнага метра агульнай плошчы жылля, у тым ліку таго, якое будуецца з дзяржаўнай падтрымкай, за кошт будаўніцтва жылля па праектах эканамічных жылых дамоў тыпавых спажывецкіх якасцяў і зніжэння выдаткаў на будаўніцтва на ўсіх стадыях інвестыцыйна-будаўнічага цыкла.

Фінансавыя сродкі, якія грамадзяне трацяць на набыццё і будаўніцтва жылля, будуць вызваленыя ад дэкларавання і прад'яўлення падатковых прэтэнзій.

Адным з ключавых паказчыкаў эфектыўнасці работы будаўнічага комплексу будзе адпаведнасць кошту квадратнага метра жылля сярэдняй заработнай плаце па краіне.

Прадугледжваюцца:

зніжэнне каштарыснага кошту будаўніцтва за кошт аптымізацыі выдаткаў па поўным цыкле будаўнічых работ (ад праектавання да ўводу ў эксплуатацыю аб'екта) і скарачэння іх працягласці;

укараненне сістэмы кіравання якасцю будаўнічых праектаў;

паляпшэнне спажывецкіх і эксплуатацыйных характарыстык будынкаў і збудаванняў, якія ўзводзяцца з паступовым іх набліжэннем да перадавых міжнародных стандартаў;

пашырэнне аб'ёмаў будаўніцтва аб'ектаў «пад ключ» і ўкараненне сучасных тэхналогій для ўзвядзення энергаэфектыўных і ресурсаэканамічных, экалагічна чыстых будынкаў і збудаванняў;

актывізацыя ўдзелу ў падрадных таргах на будаўніцтва аб'ектаў за межамі краіны.

Плануецца забяспечыць больш шырокае прымяненне айчынных будаўнічых матэрыялаў з высокімі тэхнічнымі характарыстыкамі.

Доля выкарыстання айчынных сыравіны і матэрыялаў у будаўніцтве павялічыцца да 85 працэнтаў у 2020 годзе.

У выніку прынятых мер прадугледжваецца давядзенне долі індывідуальных жылых дамоў у агульным аб'ёме жылля, якое ўзводзіцца, да 40 працэнтаў, долі жылля ў малых гарадах — не менш як да 10 працэнтаў ад аб'ёму штогадовага ўводу ў эксплуатацыю агульнай плошчы жылля.

За пяцігоддзе плануецца будаўніцтва 18 млн кв. метраў жылых памяшканняў, у тым ліку 1,55 млн кв. метраў для грамадзян, якія стаяць на ўліку для паляпшэння жыллёвых умоў і якія маюць права на дзяржаўную падтрымку.

Рэалізацыя намечаных захадаў дасць магчымасць павысіць забяспечанасць насельніцтва жыллём у разліку на аднаго жыхара з 26,5 кв. метра ў 2015 годзе да 27,3 кв. метра ў 2020 годзе.

Павышэнне якасці паслуг і зніжэнне выдаткаў у жыллёва-камунальнай гаспадарцы

Асноўнымі мэтамі функцыянавання жыллёва-камунальнай гаспадаркі з'яўляюцца павышэнне эфектыўнасці і надзейнасці яго працы, прадастаўленне паслуг належнай якасці і ў запатрабаваных аб'ёмах пры адначасовым зніжэнні затрат на іх аказанне і забеспячэнні празрыстасці фарміравання кошту такіх паслуг.

Будзе працягнута комплексная аўтаматызацыя і дыспетчарызацыя аб'ектаў жыллёва-камунальнай гаспадаркі.

Удасканаленне структуры кіравання галіной прадугледжвае падзел функцый заказчыка і выканаўцы жыллёва-камунальных паслуг, развіццё канкурэнтнага асяроддзя і стварэнне ўмоў для прыцягнення ў сферу абслугоўвання і рамонту жыллёвага фонду арганізацый рознай формы ўласнасці.

Планава-разліковыя цэны ў жыллёва-камунальнай гаспадарцы будуць фарміравацца на аснове прагрэсіўных стандартаў, недапушчэння звышнарматыўных страт і насіць стымулюючы характар. Сістэма зацвярджэння тарыфаў будзе празрыстай для спажыўцоў, а іх абгрунтаванасць — кантралявацца мясцовымі органамі ўлады і на рэспубліканскім узроўні.

Важнай задачай з'яўляецца зніжэнне залежнасці ад кошту імпартных энергарэсурсаў з дапамогай павелічэння долі мясцовых відаў паліва да 52 працэнтаў ад агульнага аб'ёму спажывання ў 2020 годзе.

Плануецца павялічыць аб'ёмы капітальнага рамонту жыллёвага фонду да 3 працэнтаў у год ад агульнай плошчы шматкватэрнага жылля, замяніць і мадэрнізаваць за пяцігоддзе больш за 11 тыс. ліфтаў, якія адпрацавалі нарматыўныя тэрміны эксплуатацыі.

У 2020 годзе ўсе спажыўцы краіны будуць забяспечаны вадой пітной якасці.

У 2016 годзе плануецца дасягнуць 50-працэнтнага ўзроўню кампенсацыі насельніцтвам затрат па ўсім комплексе жыллёва-камунальных паслуг за кошт зніжэння затрат арганізацый, якія аказваюць жыллёва-камунальныя паслугі, і запланаванага павышэння тарыфаў.

Пачынаючы з 2017 года павышэнне ўзроўню кампенсацыі насельніцтвам затрат на аказанне жыллёва-камунальных паслуг будзе ажыццяўляцца ва ўвязцы са зніжэннем затрат на іх аказанне, ростам даходаў насельніцтва.

Развіццё сістэмы безнаяўных жыллёвых субсідый будзе накіравана на мэтавую падтрымку ўразлівых слаёў насельніцтва, якія маюць патрэбу ў кампенсацыі за кошт сродкаў бюджэту часткі платы за жыллёва-камунальныя паслугі і платы за карыстанне жылымі памяшканнямі.

Развіццё транзітнай прывабнасці і індустрыі гасціннасці

Асновай развіцця транзітнай прывабнасці і стварэння індустрыі гасціннасці будзе павышэнне эфектыўнасці выкарыстання выгаднага геаграфічнага становішча краіны. Беларусь стане найбуйнейшым рэгіянальным лагістычным цэнтрам.

Гасціннасць як комплексная форма абслугоўвання турыстаў будзе ахопліваць транспартную сферу, гасцінічны і рэстаранны бізнес, забаўляльную індустрыю.

Пашырэння транзітнага патэнцыялу плануецца дасягнуць шляхам мадэрнізацыі міжнародных транспартных калідораў, якія праходзяць праз Рэспубліку Беларусь, пашырэння прапускной здольнасці пунктаў на дзяржаўнай мяжы. Асаблівы напрамак — развіццё беларускага ўчастка эканамічнага пояса Шаўковага шляху, які злучае еўрапейскі і еўразійскі рынкі.

Прадугледжваецца завяршыць будаўніцтва другой кальцавой аўтамабільнай дарогі вакол Мінска, хуткасных аўтадарог, якія злучаюць сталіцу з абласнымі цэнтрамі, і другой узлётна-пасадачнай паласы ў Нацыянальным аэрапорце.

Будзе пабудавана і рэканструявана больш за 1 тыс. кіламетраў рэспубліканскіх дарог. Гэта практычна ў 2 разы больш, чым у папярэдняй пяцігодцы (565 кіламетраў).

Прадугледжваецца актыўнае развіццё ўнутранага воднага транспарту з выхадам на міжнародныя перавозкі.

Прадоўжыцца будаўніцтва транспартна-лагістычных цэнтраў, якія забяспечваюць поўны цыкл паслуг па дастаўцы грузаў кліенту «ад дзвярэй да дзвярэй» і максімальны спектр лагістычных паслуг.

Шырокае выкарыстанне магчымасцяў дзяржаўна-прыватнага партнёрства, канцэсійных пагадненняў дасць магчымасць прыцягнуць прыватны капітал у развіццё транспартнай інфраструктуры.

Развіццё спажывецкага рынку будзе накіравана на максімальна поўнае задавальненне патрэб насельніцтва у таварах і паслугах пераважна айчынных вытворцаў.

У гэтых мэтах прадугледжваюцца:

удасканаленне гандлёвай сеткі шляхам фарміравання аптымальных суадносін буйных рознічных гандлёвых сетак і крам крокавай даступнасці;

укараненне новых формаў продажу тавараў (гандлю па ўзорах, праз інтэрнэт-крамы);

стымуляванне вытворчасці і продажаў айчынных тавараў і паслуг;

пашырэнне і абнаўленне абавязковага асартыментнага пераліку айчынных тавараў;

пашырэнне сферы ўжывання безнаяўных разлікаў з выкарыстаннем сучасных электронных плацежных інструментаў і сродкаў плацяжу.

Рэалізацыя намечаных захадаў па развіцці гандлю дасць магчымасць павысіць забяспечанасць насельніцтва гандлёвай плошчай з 551 да 620 кв. метраў на 1000 чалавек, павялічыць долю інтэрнэт-гандлю ў рознічным таваразвароце да 3,5 працэнта. Удзельная вага харчовых тавараў айчыннай вытворчасці ў агульным аб'ёме рознічнага таваразвароту ў 2020 годзе будзе складаць не менш за 85 працэнтаў.

У сферы грамадскага харчавання будзе працягнутая праца па аптымізацыі яе інфраструктуры, развіццю сеткі аб'ектаў хуткага абслугоўвання з беларускай нацыянальнай кухняй, укараненню сучасных тэхналогій прыгатавання ежы, актыўнаму развіццю прыдарожнага сэрвісу.

Выхад на якасна новы ўзровень развіцця рынку турыстычных паслуг будзе забяспечаны праз:

развіццё найбольш перспектыўных відаў турызму (культурна-пазнавальнага, медыцынскага, аздараўленчага, спартыўнага);

паслабленне візавых патрабаванняў для ўязных турыстаў у мэтах прыцягнення большай колькасці замежных гасцей;

павышэнне якасці абслугоўвання турыстаў на аснове ўкаранення міжнародных стандартаў;

укараненне перадавых тэхналогій і інструментаў у сістэму прасоўвання турыстычных паслуг Беларусі на сусветным рынку;

выкарыстанне механізму дзяржаўна-прыватнага партнёрства для ўключэння айчынных і замежных інвестараў у развіццё турыстычнай інфраструктуры.

Рост экспарту і выхад на новыя рынкі

У будучым пяцігоддзі знешнеэканамічная дзейнасць будзе накіравана на забеспячэнне збалансаванасці знешняга гандлю на аснове апераджальных тэмпаў росту экспарту, выкарыстання канкурэнтных пераваг краіны, эфектыўнага ўдзелу ў міжнародным падзеле працы і інтэграцыйных працэсах.

Асноўныя напрамкі знешнеэканамічнай дзейнасці:

павышэнне эфектыўнасці нацыянальнай сістэмы стымулявання і прасоўвання экспарту, яго мытнага адміністравання;

пераарыентацыя таварных патокаў на новыя перспектыўныя рынкі пры замацаванні пазіцый на традыцыйных рынках;

пашырэнне гандлёва-эканамічных сувязяў з рознымі краінамі, рэгіянальнымі аб'яднаннямі і міжнароднымі эканамічнымі арганізацыямі, у тым ліку з СГА.

Прыярытэтам знешняй палітыкі Беларусі на еўрапейскім вектары стане інтэнсіфікацыя партнёрства з краінамі Еўрапейскага саюза ў сферах гандлю і інвестыцый, транспарту, транзіту, трансгранічнага і рэгіянальнага супрацоўніцтва, спрашчэння візавага рэжыму, аховы навакольнага асяроддзя.

Будзе актывізавана праца па развіцці эканамічнага ўзаемадзеяння з краінамі «далёкай дугі» ў азіяцкім, лацінаамерыканскім, блізкаўсходнім і афрыканскім рэгіёнах, па выхадзе і замацаванню на рынках дзяржаў, якія маюць значны патэнцыял для ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва.

Для вырашэння пастаўленых задач прадугледжваецца:

паляпшэнне таварнай структуры экспарту шляхам павелічэння долі высокатэхналагічнай і навукаёмістай прадукцыі, наменклатуры тавараў з высокай дабаўленай вартасцю, скарачэння ўдзельнай вагі сыравіннага экспарту;

апераджальнае развіццё экспарту паслуг, у тым ліку за кошт больш эфектыўнага выкарыстання транзітных магчымасцяў рэспублікі і паскоранага развіцця навукаёмістых відаў паслуг;

забеспячэнне пакетнага прынцыпу продажаў, які прадугледжвае прапанову з асноўным прадуктам комплексу спадарожных тавараў і паслуг (паўнавартаснае перад- і пасляпрадажнае абслугоўванне, кансультацыі, пастаўка запасных частак, расходных матэрыялаў);

дыверсіфікацыя экспарту;

стварэнне спецыялізаваных агенцтваў па прасоўванні экспарту, якое ажыццяўляецца суб'ектамі малога і сярэдняга прадпрымальніцтва, удасканаленне нацыянальнай сістэмы экспартнага фінансавання.

Важным вектарам знешнеэканамічнай дзейнасці з'яўляецца аднаўленне прысутнасці на традыцыйных рынках, у першую чаргу Расійскай Федэрацыі і ЕАЭС, рост экспарту ў Еўрапейскі саюз, засваенне і замацаванне беларускіх вытворцаў на новых нішах сусветнага рынку.

У лік найважнейшых напрамкаў знешнеэканамічнай дзейнасці ў бягучым пяцігоддзі ўваходзіць развіццё эканамічнай інтэграцыі ў рамках ЕАЭС.

Рэалізацыя гэтага кірунку прадугледжвае:

стварэнне ўмоў для развіцця адзінага рынку тавараў і паслуг шляхам сістэмнай работы па ліквідацыі выключэнняў і абмежаванняў ва ўзаемным гандлі краін — членаў ЕАЭС, фарміравання сумесных механізмаў страхавой, крэдытнай, лізінгавай, выставачна-кірмашовай падтрымкі экспарту;

фарміраванне ўзгодненай прамысловай, аграрнай, энергетычнай і транспартнай палітыкі;

паглыбленне вытворчай інтэграцыі, рэалізацыя сумесных навукова-вытворчых праграм развіцця прыярытэтных відаў эканамічнай дзейнасці.

Саюзная дзяржава Беларусі і Расіі застанецца ядром інтэграцыйных працэсаў у рэгіёне СНД. Сумесныя беларуска-расійскія праекты ў прамысловасці, сельскай гаспадарцы, навукова-тэхнічным, ваенным і сацыяльным супрацоўніцтве ўзмоцняць канкурэнтныя перавагі суб'ектаў гаспадарання дзвюх краін на ўзаемавыгаднай аснове.

Будзе забяспечана планамерная дыверсіфікацыя экспарту для дасягнення роўнага размеркавання экспартных паставак паміж трыма рынкамі — ЕАЭС, Еўрапейскага саюза, краін «далёкай дугі» і іншых краін, што дасць магчымасць збалансаваць знешні гандаль Рэспублікі Беларусь, асвоіць новыя рынкі збыту і замацавацца на іх, скараціць рызыку залежнасці Рэспублікі Беларусь ад эканомікі асобных краін — гандлёвых партнёраў.

Дыверсіфікацыя знешніх рынкаў будзе ажыццяўляцца шляхам асваення рынкаў краін Еўрапейскага саюза, ЗША, Лацінскай Амерыкі, Усходняй Азіі, Бліжняга Усходу і Афрыкі, актывізацыі супрацоўніцтва з Кітаем і Індыяй.

Для развіцця гэтага напрамку неабходны распрацоўка і рэалізацыя рэгіянальных экспартных стратэгій, развіццё лагістычнай інфраструктуры, уключаючы ўласныя тэрміналы ў марскіх партах, выкарыстанне эканамічнай дыпламатыі і павышэнне ўзроўню кваліфікацыі спецыялістаў у галіне знешнеэканамічнай дзейнасці.

Галоўнымі індыкатарамі эфектыўнага развіцця знешнеэканамічных адносін з'яўляюцца рост экспарту тавараў і паслуг за пяцігоддзе на 21-25 працэнтаў, перавышэнне тэмпаў росту экспарту над імпартам, а таксама пастаўка на экспарт не менш як 65 працэнтаў вырабленай прамысловай прадукцыі.

---

РАЗВІЦЦЁ ЧАЛАВЕЧАГА ПАТЭНЦЫЯЛУ І ПАВЫШЭННЕ ЯКАСЦІ ЖЫЦЦЯ БЕЛАРУСКАГА НАРОДА

Сацыяльная палітыка дзяржавы будзе накіравана на забеспячэнне годнага ўзроўню і якасці жыцця беларускіх грамадзян, умацаванне дэмаграфічнага патэнцыялу.

Паляпшэнне дэмаграфічнага патэнцыялу краіны і ўмацаванне здароўя народа

Мэтай дэмаграфічнай палітыкі з'яўляюцца стабілізацыя колькасці насельніцтва і павелічэнне чаканай працягласці жыцця.

У ліку асноўных задач — умацаванне здароўя насельніцтва, развіццё сістэмы падтрымкі сем'яў з дзецьмі, рэгуляванне знешніх міграцыйных працэсаў.

У сферы аховы здароўя будзе забяспечвацца аказанне неабходнага аб'ёму якаснай медыцынскай дапамогі кожнаму жыхару незалежна ад яго месца пражывання. Многія віды высокатэхналагічнай дапамогі стануць звычайнай практыкай у рэгіёнах.

Працягнецца паэтапнае ўкараненне арганізацыі працы ўчастковай службы па прынцыпе ўрача агульнай практыкі, каманды — урач, памочнік ўрача па амбулаторна-паліклінічнай дапамозе, медыцынская сястра.

Плануецца ўвядзенне (будаўніцтва) аб'ектаў, у тым ліку ўстаноў аховы здароўя, у новых раёнах гарадоў, будаўніцтва спальнага корпуса цэнтра медыцынскай рэабілітацыі для дзяцей з псіханеўралагічнымі захворваннямі ў г. Брэсце, дыспансернага корпуса ДУ «Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр анкалогіі і медыцынскай радыялогіі імя М.М. Аляксандрава», будаўніцтва дзіцячай бальніцы ў г. Гомелі.

Пашырацца пералікі платных медыцынскіх паслуг, уключаючы складаныя і высокатэхналагічныя аперацыі. Для гэтых мэт будуць створаны буйныя прыватныя медыцынскія цэнтры, у тым ліку за кошт замежных прыватных інвестараў з традыцыйна развітой медыцынай.

Завершыцца фарміраванне адзінай інфармацыйнай прасторы аховы здароўя, у тым ліку ўкараненне электроннай карты пацыента, электроннага рэцэпта, будзе забяспечана развіццё сродкаў тэлемедыцыны для паляпшэння якасці дыягностыкі і адукацыйнага працэсу, правядзенне маніторынгу стану здароўя.

Рэалізацыя гэтых мер дасць магчымасць забяспечыць у 2020 годзе:

павелічэнне чаканай працягласці жыцця да 75,3 года;

зніжэнне дзіцячай смяротнасці да ўзроўню не больш за 40,5 выпадку на 100 тыс. дзіцячага насельніцтва ва ўзросце ад 0 да 18 гадоў;

зніжэнне смяротнасці працаздольнага насельніцтва да 3,8 выпадку на 1 тыс. чалавек;

павелічэнне долі ўрачоў, якія працуюць па прынцыпе ўрача агульнай практыкі, у сістэме аказання першаснай медыцынскай дапамогі да 100 працэнтаў.

Падтрымка сем'яў з дзецьмі, умацаванне інстытута сям'і з'яўляюцца агульнанацыянальнымі задачамі ў бягучым пяцігоддзі. Палітыка дзяржавы будзе накіравана на развіццё сістэмы аховы здароўя маці і дзіцяці, удасканаленне формаў сацыяльнай абароны сем'яў з дзецьмі.

Працягнецца выкарыстанне створаных механізмаў падтрымкі сям'і — фарміраванне сямейнага капіталу, аказанне матэрыяльнай дапамогі шматдзетным сем'ям да навучальнага года, прадастаўленне шырокага спектра сацыяльных паслуг сем'ям з дзецьмі.

Адным з галоўных кампанентаў дзяржаўнай сямейнай палітыкі стане ўмацаванне сямейных каштоўнасцяў шляхам развіцця інфармацыйнага асяроддзя ў мэтах фарміравання ў грамадстве пазітыўнага вобразу сям'і з дзецьмі, рэалізацыі мерапрыемстваў, накіраваных на павышэнне прэстыжу сям'і і забеспячэнне сямейнага дабрабыту.

Гэта дазволіць замацаваць станоўчыя тэндэнцыі нараджальнасці і забяспечыць павышэнне каэфіцыента нараджальнасці з 12,5 праміле ў 2015 годзе да 13 праміле ў 2020 годзе.

Асноўная задача міграцыйнай палітыкі Рэспублікі Беларусь — павышэнне эфектыўнасці кіравання міграцыйнымі патокамі.

Рэгуляванне знешніх міграцыйных працэсаў будзе накіравана на садзейнічанне перасяленню суайчыннікаў, якія пражываюць за мяжой, на пастаяннае месца жыхарства ў Рэспубліку Беларусь, прыняцце мер па скарачэнні адтоку адукаванай моладзі з краіны, а таксама па замацаванні замежных спецыялістаў у арганізацыях рэспублікі.

У цэлым вынікам рэалізацыі намечаных мер дэмаграфічнай палітыкі павінна стаць стабілізацыя колькасці насельніцтва на ўзроўні 9,5 млн чалавек.

Забеспячэнне эфектыўнай занятасці насельніцтва

Дзяржаўная палітыка будзе накіравана на забеспячэнне эфектыўнай занятасці насельніцтва, павышэнне канкурэнтаздольнасці працоўнай сілы на рынку працы і яе тэрытарыяльнай мабільнасці.

Будзе забяспечаны пераход ад палітыкі захавання працоўных месцаў да палітыкі атрымання максімальнага эфекту ад аднаго працоўнага месца, удасканалення структуры занятасці шляхам пераразмеркавання рабочай сілы сектары эканомікі, якія растуць, уключаючы высокатэхналагічную і навукаёмістую сферы.

Асаблівая ўвага будзе нададзена прадастаўленню першага працоўнага месца ўсім выпускнікам устаноў вышэйшай, сярэдняй спецыяльнай і прафесійна-тэхнічнай адукацыі.

Важнай задачай застаецца ўдасканаленне прафесійнай падрыхтоўкі і перападрыхтоўкі кадраў у адпаведнасці з патрэбамі эканомікі. Прадугледжваецца забяспечыць скарачэнне прафесійна-кваліфікацыйнага дысбалансу попыту і прапановы працоўных месцаў шляхам арганізацыі апераджальнай прафесійнай перападрыхтоўкі работнікаў, укаранення новых формаў навучання, у першую чаргу непасрэдна на вытворчасці.

Рэструктурызацыя вытворчасці будзе насіць сацыяльна адказны характар, а таксама будзе накіравана на змякчэнне яе негатыўных наступстваў і садзейнічанне працаўладкаванню грамадзян на новыя працоўныя месцы — не менш за 50 тыс. штогод.

Рэалізацыя мер па павышэнні працоўнай мабільнасці рабочай сілы будзе спрыяць пераразмеркаванню кадраў у рэгіёны з дэфіцытам працоўных рэсурсаў.

Працягнецца работа па стымуляванні эканамічнай актыўнасці незанятага насельніцтва пры дапамозе развіцця прадпрымальніцтва, пашырэння гнуткіх формаў працоўнай дзейнасці, надомнай працы. Будуць створаны максімальна спрыяльныя ўмовы для самазанятасці насельніцтва.

Прадугледжваюцца ўкараненне і развіццё механізмаў інтэграцыі ў працоўную сферу мэтавых груп насельніцтва, якія маюць патрэбу ў сацыяльнай падтрымцы.

Мэтанакіраваныя захады актыўнай палітыкі на рынку працы дазволяць у ходзе структурных пераўтварэнняў эканомікі ўтрымаць афіцыйна зарэгістраванае беспрацоўе ў межах 2 працэнтаў ад колькасці эканамічна актыўнага насельніцтва.

Рост рэальных грашовых даходаў

Мэтай палітыкі даходаў насельніцтва з'яўляецца павышэнне рэальнага ўзроўню ўсіх відаў грашовых даходаў.

Меры ў галіне аплаты працы будуць накіраваны на паслядоўнае павышэнне яе рэальнага ўзроўню, зніжэнне разрыву паміж аплатай працы работнікаў бюджэтных арганізацый і сярэдняй заработнай платай у эканоміцы.

Рэалізацыю пастаўленай задачы ў рэальным сектары эканомікі плануецца ажыццяўляць шляхам шырокага прымянення гібкіх сістэм аплаты працы, забеспячэння росту рэальнай заработнай платы, узаемазвязанага з ростам прадукцыйнасці працы.

Павышэнне заработнай платы работнікаў бюджэтных арганізацый да ўзроўню, не ніжэйшага за 80 працэнтаў ад сярэдняй заработнай платы, у эканоміцы да 2020 года прадугледжваецца забяспечыць праз аптымізацыю функцый і колькасці занятых у бюджэтнай сферы.

Памер мінімальнай велічыні, што выкарыстоўваецца пры вылічэнні ставак (акладаў, службовых акладаў) работнікаў бюджэтнай сферы, будзе паэтапна набліжацца да бюджэту пражытковага мінімуму, у перспектыве — да мінімальнага спажывецкага бюджэту.

Павышэнне сацыяльнай абароненасці работнікаў плануецца забяспечыць за кошт вызначэння штогадовага памеру мінімальнай заработнай платы на ўзроўні мінімальнага спажывецкага бюджэту ў сярэднім на аднаго члена сям'і з чатырох чалавек.

Мэтай развіцця пенсійнай сістэмы з'яўляецца забеспячэнне яе фінансавай устойлівасці і сацыяльна прымальнага ўзроўню пенсій.

Трэба будзе вырашыць наступныя задачы:

адаптацыя пенсійнай сістэмы да зменлівых эканамічных і дэмаграфічных умоў шляхам паступовага павышэння агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту, аптымізацыі пенсійных выдаткаў;

падтрыманне ўзроўню пенсійнага забеспячэння, а таксама суадносін памеру сярэдняй пенсіі па ўзросце і сярэднямесячнай заработнай платы не ніжэй за 40 працэнтаў з улікам фінансавых магчымасцяў дзяржавы.

Выкананне пастаўленых задач прадугледжваецца шляхам паступовага павышэння патрабаванняў да ўзросту і стажу для прызначэння пенсіі, стымулявання працяглай легальнай працоўнай дзейнасці з выплатай абавязковых страхавых узносаў.

Плануецца далейшае развіццё добраахвотнага страхавання дадатковых пенсій у страхавых арганізацыях.

Пенсіі будуць павышацца (індэксавацца) з улікам росту сярэднямесячнай заработнай платы работнікаў, бюджэту пражытковага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва і фінансавых магчымасцяў дзяржаўнага пазабюджэтнага фонду сацыяльнай абароны насельніцтва.

Будзе працягнутая праца па заключэнні міжнародных дагавораў для сумеснага фінансавання дзяржавамі выплаты пенсій за працу грамадзян на іх тэрыторыі.

Плануецца, што рост рэальных наяўных грашовых даходаў насельніцтва ў 2020 годзе па адносінах да 2015 года складзе 109,5-111,6 працэнта.

Развіццё сістэмы сацыяльнай падтрымкі неабароненых катэгорый грамадзян

Дзяржаўная палітыка ў галіне сацыяльнай абароны насельніцтва будзе нацэлена на павышэнне даступнасці і эфектыўнасці сацыяльнай дапамогі, далейшае развіццё сістэмы сацыяльнага абслугоўвання і сацыяльнай рэабілітацыі інвалідаў.

Плануецца спрашчэнне працэдуры прадастаўлення дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамогі.

Развіццё сістэмы сацыяльнага абслугоўвання прадугледжваецца пры дапамозе пашырэння стацыянаразамяшчальных формаў работы, прымянення механізму дзяржаўнага сацыяльнага заказу, паляпшэння матэрыяльна-тэхнічнай базы ўстаноў адпаведнай сферы.

Трэба будзе рэалізаваць меры па выкананні палажэнняў Канвенцыі аб правах інвалідаў і стварэнні безбар'ернага асяроддзя жыццядзейнасці інвалідаў і фізічна аслабленых асоб.

Намечаны меры па рэканструкцыі і будаўніцтве 16 аб'ектаў у стацыянарных установах сацыяльнага абслугоўвання, іх капітальным і бягучым рамонце, аснашчэнні медыцынскім, рэабілітацыйным і тэхналагічным абсталяваннем, аўтамабільным транспартам.

Плануюцца ўдасканаленне механізму матэрыяльнай падтрымкі беспрацоўных шляхам прывязкі памеру дапамогі па беспрацоўі да бюджэту пражытковага мінімуму, а таксама разгляд пытання аб укараненні ў Рэспубліцы Беларусь сістэмы страхавання ад беспрацоўя.

Асаблівая ўвага будзе нададзена ўкараненню механізмаў, накіраваных на ўзмацненне сацыяльнай падтрымкі малазабяспечаных груп насельніцтва, а таксама тых, хто мае патрэбу ў дадатковай падтрымцы, у мэтах змякчэння наступстваў павышэння тарыфаў на паслугі жыллёва-камунальнай гаспадаркі шляхам прадастаўлення безнаяўных жыллёвых субсідый.

Далейшае ўдасканаленне адраснай падтрымкі неабароненых катэгорый грамадзян дасць магчымасць захаваць узровень малазабяспечанасці насельніцтва ў сацыяльна прымальных памерах — да 5,5 працэнта ў 2020 годзе.

Развіццё фізічнай культуры і спорту

Дзяржаўная палітыка будзе накіравана на прыцягненне насельніцтва да рэгулярных заняткаў фізічнай культурай і спортам, захаванне ўстойлівай пазіцыі Беларусі ў ліку наймацнейшых спартыўных дзяржаў.

Працягнецца работа па ўкараненні новых формаў фізкультурна-аздараўленчай і спартыўна-масавай работы сярод усіх слаёў насельніцтва.

Прадугледжваецца далейшае ўмацаванне матэрыяльнай базы нацыянальных камандаў Рэспублікі Беларусь па відах спорту, стварэнне спецыялізаваных цэнтраў падрыхтоўкі спартсменаў.

Прадугледжана рэалізацыя комплексу мер, накіраваных на фарміраванне і забеспячэнне працы аздараўленчых груп для асоб з абмежаванымі магчымасцямі, далейшае развіццё параалімпійскага і спецыяльнага рухаў.

Галоўным арыенцірам развіцця фізічнай культуры і спорту стане давядзенне колькасці тых, хто займаецца фізічнай культурай і спортам, да не менш чым 25 працэнтаў ад агульнай колькасці насельніцтва ў 2020 годзе. У галіне спорту вышэйшых дасягненняў — падтрыманне спартыўнага рэйтынгу Рэспублікі Беларусь на сусветнай арэне па алімпійскіх дысцыплінах на ўзроўні, не ніжэйшым за 25-е месца штогод.

Рост якасці і даступнасці адукацыі

Першачарговай задачай з'яўляецца ўдасканаленне нацыянальнай сістэмы адукацыі шляхам павышэння даступнасці і якасці адукацыі ў адпаведнасці з патрэбамі інавацыйнай эканомікі, патрабаваннямі інфармацыйнага грамадства, адукацыйнымі запатрабаваннямі грамадзян.

Важным напрамкам развіцця адукацыі вызначана ўдасканаленне сістэмы бесперапыннай адукацыі ў мэтах рэалізацыі ў поўным аб'ёме прынцыпу «адукацыя праз усё жыццё».

У якасці ключавых задач вызначаны інтэграцыя сістэмы адукацыі і галін эканомікі, фундаментальнай і прыкладной навукі, падрыхтоўка высокакваліфікаваных кадраў.

У сферы дашкольнай адукацыі акцэнт будзе зроблены на забеспячэнне найбольш поўнага задавальнення попыту сям'і на адукацыйныя паслугі, у тым ліку на платнай аснове. Прадугледжваюцца меры па пашырэнні шматфункцыянальнай сеткі дашкольных устаноў усіх формаў уласнасці, удасканаленні адукацыйнага працэсу на аснове пераемнасці дашкольнай і агульнай сярэдняй адукацыі І ступені, а таксама павышэнні ўзроўню кваліфікацыі выхавальнікаў.

У сістэме агульнай сярэдняй адукацыі прадугледжваецца правядзенне мэтанакіраванай работы па аптымізацыі сеткі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі, абнаўленні зместу і вучэбна-метадычнага забеспячэння адукацыі. Плануецца забяспечыць установы агульнай сярэдняй адукацыі сучаснымі сродкамі навучання і вучэбным абсталяваннем, уключаючы сродкі інфарматызацыі.

Асаблівая ўвага будзе нададзена пытанням пашырэння профільнага навучання на ІІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі (Х-ХІ класы).

Будзе ўкаранёна незалежная ацэнка якасці агульнай сярэдняй адукацыі.

Развіццё прафесійна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай і вышэйшай адукацыі плануецца накіраваць на найбольш поўнае забеспячэнне патрэбнасці эканомікі ў кваліфікаваных кадрах.

Будзе забяспечана найбольш поўная інтэграцыя навучальных праграм прафесійна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай адукацыі і праграм вышэйшай адукацыі.

Прадугледжваецца фарміраванне нацыянальнай сістэмы адукацыйных інфармацыйных рэсурсаў і электронных паслуг.

Неабходна стварыць эфектыўны механізм узаемадзеяння сістэмы прафесійнай адукацыі з арганізацыямі — заказчыкамі кадраў.

Прадугледжваецца рэалізацыя комплексу захадаў па павышэнні канкурэнтных пераваг нацыянальнай сістэмы вышэйшай адукацыі ў міжнароднай адукацыйнай прасторы.

Плануюцца павышэнне сацыяльнага статусу педагагічных работнікаў, распрацоўка прафесійнага стандарту педагога, умацаванне кадравага патэнцыялу ўстаноў адукацыі з улікам сучасных патрабаванняў да іх адбору і падрыхтоўкі, аплаты працы.

Пільная ўвага будзе нададзена мерам па пашырэнні безбар'ернага асяроддзя ва ўстановах адукацыі для асоб з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця. Адным з важных напрамкаў стане развіццё інклюзіўнай адукацыі. Плануецца да 2020 года павялічыць ахоп інклюзіўнымі формамі адукацыі да 80 працэнтаў дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця.

Развіццё нацыянальнай культуры і творчага патэнцыялу беларускага народа

Развіццё нацыянальнай культуры будзе нацэлена на захаванне культурнай ідэнтычнасці беларускага народа, нацыянальных творчых традыцый, умацаванне станоўчага іміджу Беларусі ў міжнароднай культурнай супольнасці.

Для больш шырокага выкарыстання патэнцыялу беларускага культурнага ландшафту і ўключэння яго ў турыстычны абарот прадугледжваецца стварэнне сучасных цэнтраў культуры і паслуг, заснаваных на мясцовых традыцыях і гісторыка-культурных каштоўнасцях.

Трэба будзе стварыць сістэму маніторынгу стану гісторыка-культурных каштоўнасцяў на пастаяннай аснове, што дазволіць даць аб'ектыўную ацэнку мастацкім і тэхнічным асаблівасцям аб'ектаў, для ўключэння іх у дасье, якое будзе прадстаўлена ў папярэднім спісе Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА за 2016—2020 гады.

Плануецца павялічыць долю адрэстаўраваных помнікаў архітэктуры і тых, якія маюць адпаведнае функцыянальнае выкарыстанне, уключаных у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь, з 15 працэнтаў у 2015 годзе да 30 працэнтаў у 2020 годзе.

Атрымае развіццё сістэма бесперапыннай мастацкай адукацыі, будзе аказвацца падтрымка таленавітай моладзі ў рэалізацыі творчых праектаў.

Намечаныя меры дадуць магчымасць пашырыць доступ да культурных даброт для розных катэгорый насельніцтва.

Падтрымка маладога пакалення і яго прыцягненне ў стварэнне эканомікі ведаў

Эканоміка ведаў — гэта новая, маладая эканоміка. Менавіта маладое пакаленне грамадзян Беларусі павінна сыграць вырашальную ролю ў пераходзе нашай краіны да інавацыйнага шляху развіцця. Будуць істотна пашыраныя меры падтрымкі таленавітай, адоранай моладзі. Распрацавана спецыяльная сістэма грантаў, якая дазваляе вучыцца ў вядучых сусветных адукацыйных цэнтрах пры ўмове далейшай працы ў Беларусі.

Сістэма гарантыі першага працоўнага месца для выпускнікоў будзе захавана і дапоўнена мерамі садзейнічання маладзёжнай занятасці ў сферы малога і сярэдняга бізнесу.

Захаваюцца ўсе дзейныя меры падтрымкі маладой сям'і, уключаючы льготнае жыллёвае будаўніцтва.

Будзе перафарматаваны дзейны кадравы рэзерв з уключэннем у яго перспектыўных маладых кіраўнікоў.

Будуць створаны ўмовы найбольшага падатковага і фінансавага спрыяння для развіцця маладзёжнага інавацыйнага прадпрымальніцтва.

Дзяржава падтрымае студэнцкія будатрады і валанцёрскую дзейнасць у маладзёжным асяроддзі.

Асноўнымі выканаўцамі дзяржаўнай маладзёжнай палітыкі стануць маладзёжныя арганізацыі, уключаныя ў дзяржаўны рэестр.

Асноўны прыярытэт маладзёжнай палітыкі застанецца нязменным — выхаванне ў маладога пакалення адданасці незалежнай Беларусі і любові да роднай зямлі.

Цэнтры эканамічнага росту ў рэгіёнах

У бягучай пяцігодцы асноўныя намаганні будуць сканцэнтраваны на скарачэнні міжрэгіянальных адрозненняў ва ўзроўні і якасці жыцця насельніцтва праз развіццё сацыяльнай інфраструктуры, паступовага павышэння і выраўноўвання сацыяльных стандартаў.

За кошт канцэнтрацыі рэсурсаў на ключавых кірунках, здольных забяспечыць максімальнае развіццё тэрыторый, эфектыўнага выкарыстання мясцовага рэсурснага патэнцыялу і канкурэнтных пераваг будуць сфарміраваны цэнтры эканамічнага росту, дзе будуць сканцэнтраваны сучасныя вытворчыя структуры, аб'екты інжынерна-тэхнічнай і сацыяльнай інфраструктуры.

Найважнейшым напрамкам рэгіянальнай палітыкі з'яўляецца развіццё асноўных сетак і аб'ектаў энергетычнай, транспартнай, тэлекамунікацыйнай і іншай інфраструктуры ў адпаведнасці са стратэгіяй развіцця рэгіёна. Пры гэтым асаблівую ўвагу плануецца надаць прымяненню механізмаў дзяржаўна-прыватнага партнёрства.

Развіццё інфраструктуры ва ўзаемасувязі з размяшчэннем вытворчасцяў дасць магчымасць забяспечыць развіццё тэрыторый са складаным эканамічным становішчам, скараціць разрыў ва ўзроўні і якасці жыцця насельніцтва ў гарадах розных катэгорый і сельскай мясцовасці.

У дачыненні да прадпрыемстваў, размешчаных на такіх тэрыторыях, будуць прынятыя абгрунтаваныя рашэнні аб правядзенні іх рэструктурызацыі або перапрафілявання, развіцці новых напрамкаў дзейнасці. Адначасова будуць прыняты неабходныя меры па працаўладкаванні работнікаў на новыя працоўныя месцы, якія ствараюцца на прадпрыемствах у цэнтрах эканамічнага росту.

Пры гэтым плануецца працягнуць працу па падтрымцы найбольш адсталых рэгіёнаў праз стварэнне ўмоў для стымулявання размяшчэння новых арганізацый, філіялаў і цэхаў дзейных вытворчасцяў, перш за ўсё звязаных з абслугоўваннем сельскай і лясной гаспадаркі, перапрацоўкай іх прадукцыі, выпускам вырабаў з мясцовай сыравіны, развіццём сферы паслуг для насельніцтва і турызму.

Для рэалізацыі стратэгічных напрамкаў развіцця рэгіёнаў прадугледжваюцца ключавыя праекты з прыцягненнем замежных інвестыцый і ўцягваннем у інвестыцыйны працэс свабодных вытворчых магутнасцяў, а таксама тых, якія неэфектыўна выкарыстоўваюцца.

Перспектыўнымі інструментамі прыцягнення замежных інвестыцый з'яўляюцца актывізацыя і паглыбленне міжрэгіянальных кітайска-беларускіх адносін, рэалізацыя сумесных праектаў для выкарыстання кожным з сямі рэгіёнаў не менш за 100 млн долараў у год прамых кітайскіх інвестыцый.

У сферы міжбюджэтных адносін прадугледжваецца вызначэнне на пастаяннай аснове правілаў размеркавання даходаў паміж бюджэтамі ўсіх узроўняў, а таксама ўпарадкаванне працэсу размеркавання субвенцый ва ўзаемасувязі з мэтамі дзяржаўнай палітыкі.

Працягнецца работа па развіцці тэрыторый, пацярпелых у выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, уключаючы правядзенне неабходных ахоўных мерапрыемстваў, а таксама радыяцыйны маніторынг і кантроль радыеактыўнага забруджвання навакольнага асяроддзя і прадукцыі.

Ажыццяўленне запланаваных мер дасць магчымасць забяспечыць павышэнне ўзроўню жыцця і сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва ва ўсіх рэгіёнах, дасягнуць станоўчых змен у структуры рэгіянальнай эканомікі, істотна павысіць узровень і эфектыўнасць выкарыстання мясцовых рэсурсаў і канкурэнтных пераваг кожнага рэгіёна.

«Зялёная» эканоміка

Галоўнай мэтай дзяржаўнай экалагічнай палітыкі з'яўляецца стварэнне ўмоў для ўстойлівага выкарыстання прыродных рэсурсаў і зніжэння антрапагеннай нагрузкі на навакольнае асяроддзе.

Для яе дасягнення прадугледжваецца зніжэнне выкіду забруджвальных рэчываў у атмасферу і водныя аб'екты, павышэнне эфектыўнасці выкарыстання прыродных рэсурсаў, максімальнае ўцягванне адходаў у гаспадарчы абарот у якасці другаснай сыравіны са зніжэннем негатыўнага ўздзеяння аб'ектаў размяшчэння адходаў на навакольнае асяроддзе.

У мэтах захавання біялагічнай і ландшафтнай разнастайнасці плануецца аднаўленне колькасці рэдкіх відаў дзікіх жывёл і дзікарослых раслін і тых, якія знаходзяцца пад пагрозай знікнення.

У вобласці землекарыстання галоўны акцэнт будзе зроблены на рэалізацыю Нацыянальнага плана дзеянняў па прадухіленні дэградацыі земляў на 2016—2020 гады. Эканамічны кампанент устойлівага выкарыстання зямельных рэсурсаў дапоўніцца завяршэннем другога тура кадастравай ацэнкі зямель сельскагаспадарчага прызначэння.

Напрамкамі рацыянальнага выкарыстання і аховы водных рэсурсаў стануць скарачэнне забруджвальных рэчываў, якія паступаюць у водныя аб'екты са сцёкавымі водамі, укараненне прагрэсіўных энерга- і рэсурсазберагальных тэхналагічных працэсаў, а таксама ўдасканаленне механізму кампенсацыі шкоды, прычыненай водным аб'ектам.

Напрамкамі павышэння эфектыўнасці выкарыстання мінеральных рэсурсаў стануць укараненне сучасных тэхналогій правядзення геолагаразведачных работ, здабычы і перапрацоўкі карысных выкапняў, прыцягненне інвестыцый у геолагаразведку і горназдабыўную галіну, узнаўленне мінеральна-сыравіннай базы.

У мэтах максімальнага ўцягнення адходаў у гаспадарчы абарот у якасці другасных матэрыяльных рэсурсаў атрымае далейшае развіццё сістэма паасобнага збору і сартавання цвёрдых камунальных адходаў. Гэта дазволіць павялічыць аб'ём збору і перапрацоўкі другасных матэрыяльных рэсурсаў да 800 тыс. тон, стварыць перадумовы для рэалізацыі прынцыпу «нулявога» пахавання цвёрдых камунальных адходаў.

Прадугледжваецца паэтапнае ўвядзенне забароны на захаванне адходаў, якія не прайшлі сартаванне, механічную і хімічную апрацоўку.

Укараненне сучасных тэхналогій і тэхнічных сродкаў у галіне гідраметэаралогіі і маніторынгу навакольнага асяроддзя дасць магчымасць забяспечыць патрэбы насельніцтва і дзяржаўных органаў у якасных прагнозах і абараніць грамадства і дзяржаву ад небяспечных прыродных з'яў.

Рэалізацыя гэтых кірункаў дазволіць істотна ўзмацніць экалагічны складнік сацыяльна-эканамічнага развіцця, стварыць спрыяльныя ўмовы для жыццядзейнасці чалавека, укараніць механізмы «зялёнай» эканомікі.

---

БЕЛАРУСЬ-2020. ПОГЛЯД У БУДУЧЫНЮ

У пятай пяцігодцы мы спынім падзенне і вернем рост эканомікі.

Акрамя дасягнення базавых мэт (рост ВУП, рэальных даходаў, працягласці жыцця) мы зробім самае галоўнае — закладзём падмурак новай эканомікі, эканомікі ведаў і паслуг.

У краіне зменіцца прававы і інвестыцыйны клімат.

На працягу 2016 — 2017 гадоў для рэалізацыі палажэнняў пяцігадовай Праграмы будзе прынята больш за 160 нарматыўных прававых актаў. Крытэрыі ацэнкі кіруючых кадраў будуць удасканальвацца.

Беларусь стане прыцягальнай для замежнага капіталу і кампаній, якія валодаюць перадавымі тэхналогіямі.

Айчынныя прадпрымальнікі стануць галоўным рухавіком у развіцці эканомікі і стварэнні рабочых месцаў.

Сістэма кіравання будзе кампактнай, гнуткай і сучаснай.

Мы атрымаем эфектыўнага дзяржаўнага служачага; свабоднага, творчага прадпрымальніка-стваральніка; грамадства, у якім кожны чалавек будзе мець магчымасць сваёй працай зарабіць сабе на годнае жыццё і мець цвёрдую гарантыю надзейнай сацыяльнай абароны дзяржавы.

Мы пераўтворым нашу родную зямлю, робячы яе ўтульнай і квітнеючай.

Такой мы бачым Беларусь праз пяць гадоў — у 2020 годзе.

Такой яна абавязкова стане.

Усё ў нашых руках!

---