Вугляводы -- 215 г; бялкі -- 60 г; тлушчы -- 45 г.
Цукар -- 15 г = 3 чайныя лыжкі без верху на працягу дня.
Цукар можна замяніць на: 15 г мёду = 3 чайныя лыжкі без верху;
20 г джэму або варэння = 4 чайныя лыжкі без верху.
Хлебабулачныя вырабы -- 150 г. Штодня можна з'ядаць на выбар:
3 невялікія булачкі па 40 г;
або 6 лустачак белага батона;
або 3 лустачкі белага або чорнага хлеба;
або 3 з паловай здобныя булачкі па 60 г;
або 60 г белага хлеба грубага памолу;
або 3 невялікія рагалікі па 50 г;
або паўтара абаранка;
або 6 сухарыкаў (90 г);
або 9 штук печыва (90 г);
або 4 кавалачкі перніка.
Крупы (усе гатункі, уключаючы рыс): 40 г = 2 сталовыя лыжкі без верху сухіх круп; 4 сталовыя лыжкі аўсяных шматкоў; 120 г гатовай кашы = 2 сталовыя лыжкі з верхам. Гэту порцыю круп можна замяніць на:
40 г макароны (2 сталовыя лыжкі) = 120 г адварной макароны (2 сталовыя лыжкі з верхам);
або 50 г хлебабулачных вырабаў = 1 маленькая булачка альбо 1 кавалачак хлеба;
або 40 г сухога гароху або фасолі = 2 лыжкі;
або 120 г бульбы = 2 сярэднія бульбіны;
або 40 г мукі = 4 сталовыя лыжкі без верху.
Бульба (сырая або адварная):
150 г = 2 1 /2 сярэдняй велічыні бульбіны;
або 2 з паловай сталовыя лыжкі з верхам пюрэ.
Агародніна (група А) -- 200 г. Штодня варта з'ядаць паказаную ў гэтай групе агародніну, асобна або змешваючы яе:
малады бурак з бацвіннем = 2 пучкі;
або цыкорыя (2 вялікія);
або свежыя грыбы;
або кабачок = 1/4 невялікага;
або цвятная капуста = 1 невялікая галоўка;
або кальрабі = 1 сярэдняя;
або агуркі свежыя = 2 сярэднія;
або салодкі перац = 3 вялікія;
або памідоры = 2 сярэднія;
або цыбуля-парэй = 1 вялікі або 2 маленькія;
або рэвень;
або радыска = 1 вялікі пучок;
або салата зялёная = 1 вялікая галоўка;
або шчаўе = 4 жменькі;
або стручковая фасоля;
або шпінат.
Агародніна (група Б) -- 200 г. Штодня варта есці агародніну гэтай групы паасобку або адвольна змешваючы яе:
брусельская капуста = 2 шклянкі;
або бурак = 3 штукі альбо 4 сталовыя лыжкі дзёртага;
або цыбуля = 2 цыбуліны;
або хрэн = 4 сталовыя лыжкі дзёртага хрэну;
або гарбуз;
або стручковая фасоля = 45 струкоў;
або зялёны гарошак = 1 1/3 шклянкі;
або капуста = 2 2/4 шклянкі нашаткаванай свежай = 1 шклянка квашанай = 4 сталовыя лыжкі адварной капусты;
або морква = 4 сярэднія морквіны альбо 4 лыжкі адварной;
або пятрушкі = 4 сярэднія карэньчыкі;
або сельдэрэй = 2 невялікія караняплоды або 1 вялікі;
або розныя карэнні = 1 пучок.
Садавіна, ягады -- 250 г. Штодня можна з'ядаць любую з пералічанай ніжэй садавіны, у асобнасці або адвольна змешваючы яе:
агрэст = 1 1/4 шклянкі;
або кавун (вага без лупіны) = 250 г;
або бананы (вага з лупінай) = 2 вялікія;
або персікі = 2 вялікія;
або лімоны (вага без лупіны) = 2 штукі;
або чарніцы = 2 шклянкі;
або чарэшня, вішня = 65 штук;
або яблыкі, грушы = 2 сярэднія штукі;
або ажына, маліна =1 1/2 шклянкі;
або дыня (вага без лупіны) = 250 г;
або абрыкосы = 6 штук;
або парэчкі розныя = 1 1/2 шклянкі;
або апельсіны = 1 вялікі або 2 маленькія;
або суніцы, клубніцы = 11/2 шклянкі;
або слівы = 5 вялікіх альбо 25 мірабелі;
або вінаград = 40 штук;
або журавіны = 2 1/2 шклянкі.
Малако -- 500 г (салодкае, сыракваша) = 2 шклянкі. Гэту порцыю можна замяніць на:
2 шклянкі ёгурту;
або 2 шклянкі кефіру;
або 2 шклянкі маслёнкі і 10 г сметанковага масла (2 чайныя лыжкі без верху);
або 60 г цвёрдага сыру (4 скрылікі);
або 60 г плаўленага сыру;
або 100 г тварагу або нятлустага клінковага сыру.
Мяса -- 100 г = кавалак сырога ялавічнага мяса. Ялавічнае мяса можна замяніць наступнымі прадуктамі:
100 г цяляціны;
або 120 г нятлустай свініны;
або 100 г кураціны альбо індычыны;
або 80 г нятлустай вяндліны альбо рулету;
або 100 г ялавічнай каўбасы;
або 80 г сасісак, сардэлек;
або 80 г запечанага мяса;
або 80 г нятлустага адварнога мяса;
або 100 г печані;
або 100 г нырак, сэрца, языка;
або 120 г селядца;
або 100 г карпа альбо адварной рыбы;
або 100 г нятлустага тварожнага сыру;
або 60 г цвёрдага сыру;
або 100 г кураняці і 10 г тлушчу;
або 120 г ляшча, камбалы, плоткі і 10 г тлушчу;
або 120 г судака, шчупака і 10 г тлушчу;
або 120 г філе траскі (альбо марскога акуня) і 10 г тлушчу.
Увага: да некаторых прадуктаў дадаецца тлушч, таму што яны змяшчаюць тлушчу менш, чым астатнія прадукты гэтай групы. Гэта дадатковая порцыя тлушчу.
Яйкі -- 50 г мяса (або 2 разы па 25 г мяса) можна замяніць двума яйкамі (або 2 разы на дзень па адным яйку).
Тварог -- 50 г (нятлусты тварожны сыр). Гэту порцыю ў сутачным рацыёне можна замяніць наступнымі прадуктамі:
1 шклянкай малака альбо сыраквашы;
або 1 шклянкай кефіру;
або 1 шклянкай ёгурту;
або 30 г цвёрдага сыру (2 скрылікі);
або 30 г плаўленага сыру.
Сметанковае масла -- 10 г = 2 чайныя лыжкі без верху. Гэту порцыю масла ў сутачным рацыёне можна замяніць на:
10 г маргарыну = 2 чайныя лыжкі без верху;
або 10 г топленага сала = 2 чайныя лыжкі без верху;
або 10 г маянэзу = 2 чайныя лыжкі;
або 10 г сала;
або 20 г бекону альбо грудзінкі;
або 10 г густой (20%) смятаны = 2 сталовыя лыжкі.
Алей -- 7,5 г = 2 чайныя лыжкі аліўкавага, соевага, сланечнікавага або кукурузнага алею.
Вугляводы -- 380 г; бялкі -- 100 г, тлушчы -- 75 г.
Цукар -- 30 г = 6 чайных лыжак без верху (сутачны рацыён).
Можна цукар замяніць на:
30 г мёду = 6 чайных лыжак без верху;
або 35 г джэму = 7 чайных лыжак без верху.
Хлебабулачныя вырабы -- 300 г. Штодня можна з'есці па выбары:
6 невялікіх булачак па 40 г;
або 12 лустачак белага альбо жытняга хлеба;
або 60 г пшанічнага хлеба грубага памолу;
або 3 булачкі па 50 г; альбо 7 з паловай здобных булачак па 60 г;
або 3 вялікія рагалікі;
або 6 маленькіх рагалікаў;
або 7 1/2 кавалачка перніка;
або 180 г сухарыкаў = 12 штук;
або 180 г печыва = 18 штук.
Крупы -- (усіх гатункаў, уключаючы рыс):
60 г = 3 сталовыя лыжкі без верху сухіх круп;
6 сталовых лыжак без верху аўсяных шматкоў;
180 г зваранай кашы = 3 сталовыя лыжкі з верхам.
Крупу можна замяніць на:
60 г макароны = 3 сталовыя лыжкі без верху сухой макароны = 180 г адварной макароны = 3 сталовыя лыжкі з верхам;
або 75 г хлебабулачных вырабаў =1 1/2 лустачкі хлеба;
або 3 лустачкі батона;
або 1 1/2 невялікай булачкі па 60 г;
або 60 г сухога гароху або фасолі = 3 сталовыя лыжкі;
або 180 г бульбы = 3 сярэдняй велічыні адварныя бульбіны альбо 3 сталовыя лыжкі пюрэ;
або 60 г мукі = 6 сталовых лыжак без верху.
Бульба (сырая або адварная):
360 г = 6 сярэдняй велічыні клубняў;
або 6 сталовых лыжак пюрэ.
Агародніна (група А) -- 300 г. Штодня можна з'ядаць па выбары розную агародніну, пералічаную ў гэтай групе, у асобнасці або змешваючы яе:
малады бурак з бацвіннем = 3 пучкі;
або цыкорыя = 3 вялікія штукі;
або свежыя грыбы;
або кабачок = 1/4 невялікага кабачка;
або цвятная капуста = 1 сярэдняя галоўка;
або кальрабі = 1 вялікая або 2 маленькія;
або агуркі свежыя = 2 сярэдніх памераў;
або салодкі перац = 4 струкі;
або памідоры = 3 сярэдняй велічыні;
або цыбуля-парэй = 2 вялікія галоўкі;
або рэвень;
або радыска = 1 1/2 пучка;
або зялёная салата;
або шчаўе = 6 жмень;
або шпінат;
або спаржа.
Агародніна (група В) -- 300 г. Штодня можна есці па выбары розную агародніну, пералічаную ў гэтай групе, у асобнасці або змешваючы яе:
брусельская капуста = 2 шклянкі;
або бурак = 5 невялікіх клубняў альбо 6 лыжак дзёртага;
або цыбуля = 3 сярэднія галоўкі;
або хрэн = 6 сталовых лыжак дзёртага хрэну;
або гарбуз;
або стручковая фасоля = 70 струкоў;
або зялёны гарошак = 2 шклянкі;
або капуста = 4 шклянкі нашаткаванай свежай капусты = 1 1/2 шклянкі квашанай = 6 сталовых лыжак адварной капусты;
або морква = 6 сярэдніх морквін = 6 лыжак адварной надзёртай;
або пятрушка = 6 сярэдняй велічыні караняплодаў;
або сельдэрэй = 3 невялікія караняплоды або 2 большыя;
або карэнні розныя = 1 вялікі пучок.
Садавіна, ягады -- 400 г. Штодня можна есці па выбары садавіну, пералічаную ніжэй, у асобнасці або змешваючы яе:
агрэст = 2 шклянкі;
кавун (вага без лупіны);
або персікі = 4 штукі;
або бананы = 4 сярэдняй велічыні (вага з лупінай);
або лімоны = 4 штукі (вага без лупіны);
або чарніцы = 2 2/3 шклянкі;
або чарэшня, вішня =100 штук;
або яблыкі, грушы = 4 сярэдняй велічыні;
або ажына, маліна = 2 3/4 шклянкі;
або дыня (вага без лупіны);
або абрыкосы = 10 штук;
або парэчкі = 2 2/3 шклянкі;
або апельсіны = 2 вялікія (вага без лупіны);
або суніцы, клубніцы = 3 3/4 шклянкі;
або слівы = 8 вялікіх альбо 40 мірабелі;
або вінаград = каля 65 ягад;
або журавіны = 4 шклянкі.
Малако -- 500 г (салодкае, сыракваша) = 2 шклянкі. Гэту порцыю малака можна замяніць на:
2 шклянкі ёгурту;
або 2 шклянкі кефіру;
або 2 шклянкі маслёнкі і 10 г сметанковага масла (2 чайныя лыжкі);
або 60 г цвёрдага сыру;
або 60 г плаўленага сыру;
або 100 г нятлустага тварагу альбо тварожнага сыру.
Мяса -- 200 г = кавалак сырога ялавічнага мяса. Ялавічыну можна замяніць на наступныя прадукты (мяса і рыба без косці):
200 г цяляціны;
або 240 г нятлустай свіной выразкі;
або 200 г кураціны альбо індычыны;
або 160 г нятлустага кумпяка альбо рулету;
або 160 г ялавічнай каўбасы;
або 160 г нятлустага адварнога мяса;
або 160 г сардэлек, сасісак;
або 200 г печані;
або 200 г нырак, сэрца, языка;
або 240 г селядца;
або 200 г карпа альбо іншай адварной рыбы;
або 120 г цвёрдага сыру;
або 200 г кураняці і 10 г тлушчу;
або 160 г філейнай выразкі;
або 240 г траскі альбо марскога акуня і 10 г тлушчу;
або 140 ляшча, камбалы, плоткі, ліня і 10 г тлушчу;
або 240 г судака, шчупака і 10 г тлушчу.
Увага: да некаторых прадуктаў дадаём тлушч, бо яны змяшчаюць тлушчу менш, чым астатнія прадукты гэтай жа групы. Гэта дадатковая порцыя тлушчу.
Яйкі -- 50 г мяса (або 2 разы па 25 г мяса) можна замяніць на 2 яйкі (або 2 разы па 1 яйку).
Тварог -- 75 г (нятлусты тварожны сыр). Гэту порцыю сыру ў сутачным рацыёне можна замяніць на наступныя прадукты:
1 1/2 шклянкі малака альбо сыраквашы;
або 1 1/2 шклянкі ёгурту;
або 1 1/2 шклянкі кефіру;
або 45 г цвёрдага сыру;
або 45 г плаўленага сыру.
Сметанковае масла -- 25 г = 5 чайных лыжак без верху. Гэту колькасць масла на працягу дня можна замяніць на:
25 г маргарыну = 5 чайных лыжак без верху;
або 25 г топленага сала = 5 чайных лыжак без верху;
або 25 г маянэзу = 5 чайных лыжак;
або 25 г свінога сала;
або 50 г бекону альбо грудзінкі;
або 250 г смятаны (10%) = 10 сталовых лыжак;
або 125 г смятаны (20%) = 5 сталовых лыжак.
Алей -- 10 г = 1 сталовая лыжка любога алею (кукурузнага, аліўкавага, сланечнікавага, соевага).
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».