Якія парушэнні выявілі прадстаўнікі Камітэта дзяржаўнага кантролю падчас правядзення цэнтралізаванага экзамену і цэнтралізаванага тэсціравання сёлета? Што найбольш хвалюе абітурыентаў і іх бацькоў? Ці ёсць асаблівасці пры паступленні мэтавікоў? Аб гэтым карэспандэнту БелТА расказаў намеснік старшыні КДК Андрэй Лабовіч.

— Штогод Камітэт дзяржкантролю працуе падчас уступных экзаменаў. На што звяртаеце асаблівую ўвагу? Што кантралюеце ў першую чаргу?

— Работа Камітэта дзяржкантролю за выкананнем заканадаўства падчас уступнай кампаніі пачынаецца яшчэ да пачатку саміх выпрабаванняў. Пры гэтым кантроль здзяйсняецца на ўсіх этапах правядзення кампаніі. Адносна цэнтралізаванага экзамену і цэнтралізаванага тэсціравання спецыялісты камітэта наведваюць усе пункты выпрабаванняў. Прычым робяць гэта і напярэдадні, і ў дзень іспыту. Сёлета было задзейнічаны 144 такія пункты. Глядзім іх гатоўнасць. Гэта і фарміраванне арганізацыйных камісій, забеспячэнне месцаў захоўвання для забароненых да праносу на ЦЭ і ЦТ рэчаў, стварэнне ўмоў для захаванасці тэставых матэрыялаў, арганізацыя работы медпункта, падрыхтоўка аўдыторый у адпаведнасці з патрабаваннямі. Увага надаецца ўсім дэталям: пачынаючы ад рассадкі абітурыентаў, наяўнасці пітной вады і запасных ручак і заканчваючы правядзеннем жараб’ёўкі для членаў аргкамісіяў, якая вызначае, хто і ў якой аўдыторыі будзе працаваць.

Таксама нашы супрацоўнікі кантралююць, як забяспечваецца пропуск у пункт правядзення экзаменаў. Уваход абітурыентаў і арганізатараў дазволены толькі па дакуменце, які сведчыць асобу. Ксеракопія дакумента, у тым ліку завераная натарыяльна, не дае права для ўваходу ў пункт ЦЭ і ЦТ. І калі, напрыклад, пашпарт страчаны, то трапіць на экзамен можна толькі па даведцы аб страце пашпарта ўстаноўленага ўзору.

Звяртаем увагу на неабходнасць папярэджання ўдзельнікаў іспытаў аб тым, што можна пранесці з сабой у аўдыторыю. А гэта толькі пашпарт, пропуск, капілярная (гелевая) ручка з чарнілам чорнага колеру. Кантралюем своечасовасць дастаўкі тэставых матэрыялаў у аўдыторыі для іх далейшай раздачы.

— Ці ёсць парушэнні ў рабоце камісій у пунктах правядзення ЦЭ і ЦТ? З боку абітурыентаў?

— У рамках сёлетняй уступнай кампаніі сур’ёзных нараканняў у рабоце арганізацыйных камісій у пунктах ЦЭ і ЦТ не выяўлена. Што датычыцца абітурыентаў, то адзначаны адзінкавыя выпадкі, калі маладыя людзі прыходзілі ў пункты правядзення выпрабаванняў з ксеракопіяй пашпарта, з даведкай аб страце пашпарта неўстаноўленага ўзору (у пункт не дапускаліся), з інжынернымі калькулятарамі..

— Ці сапраўды створаны роўныя ўмовы для ўсіх? У чым гэта впраяўляецца? І ці спрабуюць абітурыенты ці іх бацькі абысці іх? Можа ёсць і нестандартныя спосабы?

— На працягу некалькіх гадоў у рэспубліцы дзейнічае празрыстая сістэма ўступнай кампаніі. У першую чаргу гэта цэнтралізаваныя іспыты, дзе выключана магчымасць скарыстацца якімі-небудзь падказкамі ў час іх праходжання. Гэтым ствараюцца роўныя ўмовы для ўсіх абітурыентаў.

Пацвярджэнне — практычна адсутнасць аддаленых з аўдыторый абітурыентаў за парушэнне правілаў правядзення ЦЭ і ЦТ. Падчас іспытаў максімальна выключаны чалавечы фактар: у аўдыторыях адсутнічаюць профільныя педагогі-прадметнікі, арганізатары ў аўдыторыях вызначаюцца шляхам жараб’ёўкі, таксама выпадковым метадам адбываецца размеркаванне па аўдыторыях абітурыентаў.

Вынікі тэстаў правярае камп’ютар, таму суб’ектывізму няма. Як гаворыцца, у пункт цэнтралізаваных выпрабаванняў — толькі са сваімі ведамі.

— Пытанне паступлення мэтавікоў КДК таксама трымае на кантролі? Якія тут могуць узнікнуць пытанні?

— Паступленне па мэтавых дагаворах прадугледжвае таксама конкурсны адбор. Мінімум два кандыдаты павінны быць на адно мэтавае месца. Прычым конкурс на выдзеленае мэтавае месца павінна забяспечыць кожная арганізацыя-заказчык.

Павышаны патрабаванні да ўзроўню падрыхтоўкі абітурыентаў-мэтавікоў — сярэдні бал дакумента аб адукацыі павінен быць не ніжэйшы за 7.

Што да паступлення, то для мэтавікоў праводзіцца адно вуснае выпрабаванне. У склад экзаменацыйнай камісіі ўваходзяць як выкладчыкі ВНУ, так і школьныя настаўнікі-прадметнікі. Гэта дазваляе аб’ектыўна ацаніць веды, атрыманыя ў школе.

Мы кантралюем арганізацыю гэтага працэсу, пачынаючы ад стварэння камісій, наяўнасці аўдыё-і відэафіксацыі і да прыняцця рашэння аб залічэнні, захаванне кантрольных лічбаў прыёму.

— Іспыты ў творчых ВНУ і ССНУ адрозніваюцца. Які кантроль ажыццяўляе КДК пры іх правядзенні?

— Важны аспект унутраных выпрабаванняў у такіх ВНУ — абавязковая шыфроўка работ, каб выключыць чалавечы фактар. На гэта звяртаем асаблівую ўвагу. Экзаменацыйная камісія не ведае, хто выканаў тую ці іншую працу. Гэта ўсё кадзіруецца.

Улічваючы, што працы могуць выконвацца на працягу некалькіх дзён (малюнак, скульптура), павінна быць забяспечана іх захаванасць. Памяшканні, у якіх выконваюцца работы, пасля завяршэння дня апячатваюцца.

Яшчэ адзін момант — стварэнне апеляцыйнай камісіі. Зразумела, што падчас творчых іспытаў у членаў экзаменацыйнай камісіі можа быць сваё меркаванне, якое адрозніваецца ад меркавання або бачання таго ці іншага працэсу самога абітурыента. І тут важная наяўнасць апеляцыйных камісій, дзе змогуць аб’ектыўна разабрацца.

— Работа Камітэта Дзяржкантролю працягваецца і падчас падачы дакументаў у ВНУ і ССНУ, і падчас залічэння абітурыентаў. Тут, напэўна, ёсць свае асаблівасці?

— Абітурыенты, ужо маючы на руках вынікі цэнтралізаванага экзамену, цэнтралізаванага тэсціравання, вызначаюць сваю будучыню. Фактычна, у якія навучальныя ўстановы яны збіраюцца паступаць. Задача Камітэта дзяржкантролю — забяспечыць празрыстасць гэтага этапа.

У ходзе падачы дакументаў праводзіцца выбарачны маніторынг на прадмет паўнаты пададзеных дакументаў у адпаведнасці з правіламі прыёму, наяўнасць дакументаў, якія пацвярджаюць тыя ці іншыя льготы. Глядзім пратаколы пасяджэнняў прыёмнай камісіі. Асобная ўвага надаецца апошняму дню прыёму дакументаў. Нагадаю, што допуск ва ўстановы адукацыі спыняецца ў гэты дзень у 18.00. Пры гэтым ад усіх абітурыентаў, якія знаходзяцца ва ўстанове, дакументы прымаюцца.

Адказны, кантраляваны момант — закрыццё журналаў. Сакратар і прадстаўнік камісіі па кантролі падводзяць рысу пад прозвішчам абітурыента, які апошнім падаў дакументы, з мэтай выключэння магчымасці ўнясення дадатковых запісаў. Акрамя таго, нашы спецыялісты выбарачна звяраюць журналы са спісамі рэкамендаваных да залічэння і спісамі залічаных.

— У КДК працуе гарачая лінія па пытаннях уступнай кампаніі. Звароты разглядаюцца сумесна з дзяржаўнай камісіяй па кантролі за ўступнай кампаніяй. Якія пытанні паступаюць? Як яны вырашаюцца? 

— На гарачую лінію паступіла больш за 30 званкоў як ад арганізацыйных камісій, так і абітурыентаў і іх прадстаўнікоў. Усе пытанні, як правіла, патрабуюць неадкладнага рашэння. Ад абітурыентаў былі званкі па пытаннях дадатковай рэгістрацыі на ЦТ або ЦЭ, магчымасці праносу мабільнага тэлефона абітурыентамі, якім неабходны прыём інсуліну, калі сістэма працуе з дапамогай мабільнага дадатку.

Рабочая група дзяржкамісіі разгледзела больш як 60 зваротаў, асноўная маса якіх звязана, як я ўжо адзначыў, з рэгістрацыяй на рэзервовыя дні ЦЭ і ЦТ. Ёсць і звароты ад адхіленых ад іспытаў абітурыентаў. Як правіла, у такіх зваротах абітурыенты або іх законныя прадстаўнікі спрабуюць апраўдаць дзеянні, якія з’явіліся падставай для адхілення.

Усе звароты разглядаюцца калегіяльна дзяржаўнай камісіяй па кантролі за ўступнай кампаніяй. Тэрміны іх разгляду — на працягу 5 дзён. Аднак імкнёмся ўсё рабіць яшчэ больш аператыўна.

Што да рэгістрацыі — усім абітурыентам пры наяўнасці ўважлівых прычын была дадзена магчымасць прайсці выпрабаванні ў рэзервовыя дні. Адносна парушэнняў з боку абітурыентаў усім зваротам даецца аб’ектыўная і прынцыповая ацэнка.

Трэці год мы працуем па адных і тых жа правілах без якіх-небудзь змен і кіданняў у бок. Адпаведна, гэта добра і для тых, хто арганізоўвае працэс здачы іспытаў, і гэта зразумела для абітурыентаў. Стабільнасць у гэтых пытаннях вельмі важная. Пераход на адзіны дзень здачы ЦЭ і ЦТ сябе апраўдаў, і нейкіх шурпатасцяў ужо практычна няма.