Нядаўняя сустрэча лідараў дзвюх дзяржаў чарговы раз пацвердзіла найвышэйшы ўзровень супрацоўніцтва паміж Беларуссю і Расіяй ва ўсіх сферах: палітычнай, эканамічнай, ваенна-тэхнічнай і, што асабліва важна, духоўнай. Расія працягвае адыгрываць ключавую ролю ў забеспячэнні ваеннай і эканамічнай бяспекі Рэспублікі Беларусь, гарантуючы яе незалежнасць і суверэнітэт. Аб максімальна насычаным парадку дня двух лідараў на выхадных і значэнні такіх сустрэч у геапалітычным маштабе распавялі нашы эксперты.

Узровень даверу максімальны

Узаемадзеянне і давер паміж прэзідэнтамі Беларусі і Расіі Аляксандрам Лукашэнкам і Уладзімірам Пуціным знаходзяцца на максімальным узроўні, што, у прыватнасці, паказвае месца сустрэчы двух лідараў на мінулым тыдні. Пра гэта ў праграме «Будні» на «Альфа Радыё» заявіў дэкан факультэта журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта палітолаг Аляксей БЯЛЯЕЎ.

Госць праграмы адзначыў, што сустрэчы беларускага і расійскага лідараў менавіта на Валааме сталі добрай традыцыяй:

— Вядома, гэта не проста сустрэчы. Валаам — месца сілы, духоўнага ачышчэння, месца, дзе сапраўды думаецца пра высокае і дзе вырашаюцца лёсы свету, а не проста дзвюх краін. І гэта ўсё праходзіць у досыць закрытай абстаноўцы. Калі гаворка ідзе пра сур'ёзныя рэчы, якія тычацца сотняў мільёнаў, мільярдаў людзей, то, вядома, трэба адмовіцца ад усяго мірскога і задумацца пра вечнае. Гэта паказальна. Мы ведаем, што для многіх культур (усходніх у прыватнасці) запрашэнне ў такія святыя месцы і нават да сябе дадому — паказчык найвышэйшага даверу, найвышэйшага ўзроўню ўзаемадзеяння. І мы бачым, што ўзровень узаемадзеяння і даверу паміж прэзідэнтамі Беларусі і Расіі максімальны. На гэта паказвае тое, у якой спецыфічнай атмасферы адбылася сустрэча.

Акрамя таго, дэкан факультэта журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта дадаў:

— Бачым, што паміж Беларуссю і Расіяй няма таямніц, сакрэтаў, лідары дзвюх краін абмяркоўваюць вельмі сур'ёзныя пытанні. Уладзімір Пуцін, безумоўна, дзеліцца з Аляксандрам Лукашэнкам інфармацыяй аб выкліках, якія стаяць перад Расіяй, і спосабах, якімі яна іх вырашае. І кіраўнік беларускай дзяржавы ў курсе міжнароднага, унутрырасійскага парадку дня. Плюс, як найбліжэйшы сябар, ён можа параіць, прапанаваць сваю дапамогу. Менавіта на гэтым і пабудавана сустрэча: абмеркаванне праблем не проста, каб выгаварыцца, а для таго, каб знайсці шляхі іх вырашэння. Тое, што сёння Беларусь — найбліжэйшы саюзнік Расіі, што больш цеснага саюза ў Расіі няма ні з кім, — гэта відавочная рэч, якая пацвярджаецца падобнымі сустрэчамі.

Надзейная абарона граніц і інтарэсаў

Намеснік старшыні Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па міжнародных справах Алег ДЗЯЧЭНКА канстатуе той факт, што ў ходзе праведзенай на Валааме сустрэчы абмеркаваны шэраг наспелых пытанняў міжнароднага супрацоўніцтва нашых краін ва ўмовах росту ваенна-палітычнай напружанасці ва ўсходнееўрапейскім рэгіёне.

— У цэнтры ўвагі нацыянальных лідараў — пытанне ваенна-тэхнічнага ўзаемадзеяння і ўмацавання ваеннай бяспекі Саюзнай дзяржавы ва ўмовах фактычна распачатай на Захадзе дарагой і небяспечнай гонкі ўзбраенняў і нарошчвання вайсковага патэнцыялу блока НАТА каля граніц Беларусі і Расіі, — адзначае эксперт.

Ён звяртае ўвагу на гатоўнасць расійскага боку размясціць у Беларусі ракетную зброю новага пакалення «Арэшнік»:

— Яна з’яўляецца эфектыўным інструментам стрымлівання драпежніцкіх памкненняў часткі заходніх палітычных эліт, якія спрабуюць з пазіцый сілы дыктаваць сваю палітычную волю нам, беларусам і расіянам, і спрабуюць зноў навязаць шлях палітычнага развіцця, які не адпавядае нашым нацыянальным інтарэсам.

Салідарны з калегам і член Пастаяннай камісіі Савета Рэспублікі па міжнародных справах і нацыянальнай бяспецы Аляксандр ГАРОШКІН:

— Гэты крок, нароўні з ужо наяўным тактычным ядзерным узбраеннем, істотна ўмацоўвае ваенна-тэхнічны патэнцыял Беларусі, выводзячы яго на ўзровень, супастаўны з магчымасцямі агрэсіўнага вайсковага блока НАТА.

Асаблівую актуальнасць гэтаму рашэнню надае нядаўні выхад краін НАТА, якія мяжуюць з Беларуссю — Літвы, Латвіі і Польшчы — з Атаўскай канвенцыі аб забароне супрацьпяхотных мін. Гэты крок сведчыць аб новым вітку мілітарызацыі ў палітыцы гэтых дзяржаў, што робіць умацаванне абараназдольнасці Беларусі і Расіі яшчэ больш важным.

Суразмоўца акцэнтуе ўвагу на тым, што пытанне аб тэрмінах размяшчэння «Арэшніка» на тэрыторыі Беларусі з’яўляецца ключавым у кантэксце ўмацавання рэгіянальнай бяспекі:

— Са слоў лідараў дзвюх дзяржаў, пляцоўкі для размяшчэння гэтага комплексу падрыхтаваныя і пытанне з пастаўкамі будзе закрыта да канца гэтага года. Факт прыняцця такога рашэння сведчыць аб рашучасці дзвюх краін забяспечыць надзейную абарону сваіх граніц і інтарэсаў.

На яго думку, размяшчэнне гэтага сучаснага комплексу стане важным крокам у забеспячэнні стратэгічнага парытэту і стрымліванні патэнцыяльных пагроз, дэманструючы гатоўнасць Беларусі і Расіі да адэкватных дзеянняў у адказ на зменлівую геапалітычную абстаноўку.

«Дамаўляцца, а не кідацца камянямі»

Кіраўнікі дзяржаў закранулі таксама тэму эскалацыі ўзброенага канфлікту ва Украіне і вынікі трох раўндаў перагавораў у Стамбуле, якія адбыліся ў маі-ліпені бягучага года.

— Было справядліва адзначана, што Кіеў пакуль не гатовы да сур’ёзнага абмеркавання спынення баявых дзеянняў, а выкарыстоўвае перагаворны працэс для папаўнення ваенных страт і «апгрэйду» сваіх адносін з заходнімі саюзнікамі, — адзначае Алег Дзячэнка.

А тым часам расійскія ўзброеныя сілы метадычна праломваюць украінскія абарончыя лініі і ўсё далей прасоўваюцца на захад. Нават замежныя палітычныя аглядальнікі і эксперты прызнаюць сёння неабходнасць для Зяленскага тэрмінова садзіцца за стол перагавораў з расіянамі і ў аптымальна кароткія тэрміны запускаць мірны працэс з далейшай дэталёвай прапрацоўкай пасляваеннага ўладкавання ў гэтым рэгіёне еўрапейскага кантынента.

— Аднак алігархічны кіеўскі палітычны рэжым адмаўляецца прытрымлівацца здаровага сэнсу, і яго пазіцыя па-ранейшаму зводзіцца да папулісцкіх палітычных заяў «пра вайну да пераможнага канца». Тэрыторыі для гэтых палітыканаў важней, чым жыцці дзясяткаў тысяч ваенных і грамадзянскіх асоб, якія згараюць у вогнішчы братазабойчай вайны і пакутуюць ад эканамічнай разрухі і галечы. Апошнія палітычныя падзеі ва ўкраінскіх гарадах наглядна сведчаць, што людзі стаміліся ад ваеннай канфрантацыі, якая гадамі доўжыцца, і мараць аб вяртанні да мірнага і стваральнага жыцця, — перакананы суразмоўца.

Алег Дзячэнка акцэнтуе ўвагу на міралюбівым характары нашай краіны і тым, што мы заўсёды вітаем любыя мірныя ініцыятывы, якія дапамогуць усталяваць трывалы і працяглы мір у рэгіёне:

— Цяпер наша краіна ўжо дала ўдзельнікам узброенага канфлікту сваю тэрыторыю для абмену ваеннапалоннымі і целамі загінулых. Гэта важная гуманітарная місія ў духу беларускага знешнепалітычнага міралюбівага курсу. У ёй зацікаўлены ўкраінцы, расіяне і, вядома ж, самі беларусы.

Член Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па адукацыі, культуры і навуцы Сяргей КЛІШЭВІЧ звяртае ўвагу на сітуацыю з дзяржаўнымі антыкарупцыйнымі органамі Украіны, якія мы назіраем апошнім часам:

— Яшчэ адно яркае сведчанне таго, што гэта краіна, на жаль, страціла суверэнітэт і незалежнасць.

Ён канстатуе: грамадства не можа ўплываць на адчувальны і важны кірунак развіцця дзяржавы, такі як дзейнасць сілавых структур.

— Мы выдатна з вамі разумеем, што гэтыя самыя сілавыя структуры сёння падпарадкаваныя Захаду і выконваюць задачы, якія вызначае Вашынгтон. Натуральна, гэтыя задачы вырашаюцца ў інтарэсах вузкай групы амерыканскіх палітыкаў, — падкрэслівае дэпутат. — Інтарэсы ўкраінцаў, простага народа тут ні ў якім разе не ўлічваюцца. Гэта, у тым ліку, відаць і па канфлікце, які працягваецца, і нежаданні яго скончыць і распачаць рэальныя крокі да спынення агню і пераходу да мірных перагавораў. Гэта відаць і па рабаванні ўкраінскай дзяржавы.

Парламентарый звяртае ўвагу на тое, што фактычна па ўсіх кірунках можна назіраць дзяльбу (заходнімі актарамі. — Заўв. аўт.) уласнасці Украіны:

— Гэта фактычна пазбаўляе яе будучыні. Яна, на жаль, сёння пад вялікім пытаннем. Аляксандр Лукашэнка неаднаразова адзначаў, што вырашыць пытанне міру паміж славянскімі народамі могуць дапамагчы толькі славяне. І гэта пацвярджае практыка. Мы бачым сёння, што практычная рэалізацыя дамоўленасцяў, прычым эфектыўная іх рэалізацыя, адбываецца на тэрыторыі Беларусі. Я маю на ўвазе абмен палоннымі, целамі загінулых. Мы памятаем з вамі, што найбольш наблізіліся да міру і Расія, і Украіна менавіта тут, на тэрыторыі Беларусі. І як толькі гэты свет стаў непатрэбным краінам Захаду, яны пастараліся зрабіць усё для таго, каб перамясціць перагаворы ў трэція краіны.

Пры гэтым, звяртае ўвагу член Пастаяннай камісіі Савета Рэспублікі па заканадаўстве і дзяржаўным будаўніцтве Людміла САПЕГА, беларускі Прэзідэнт зрабіў акцэнт на тым, што стамбульскі перагаворны працэс мае патрэбу ў якаснай перазагрузцы:

— Найперш з боку ўкраінскага кіраўніцтва. Якое, на словах выступаючы за мір, не аддае перавагу канкрэтнаму пошуку кампрамісу, а гучныя ці ледзь не ўльтыматыўныя заявы мала ўплываюць на рэальнае становішча спраў. Гэтым жа, дарэчы, грашаць і многія так званыя пасрэднікі. У іх галоўная мэта — зарабіць палітычныя ачкі на перагаворным працэсе.

Між тым роля Беларусі ў працэсе мірнага ўрэгулявання канфлікту куды больш значная і важкая, чым гэта можа здацца на першы погляд, перакананая суразмоўніца:

— Так, сёння аб нашай краіне, як удзельніцы перагаворнага працэсу, ведаюць толькі спецыялісты. Але ні для каго не сакрэт, што адзіныя дамоўленасці аб абмене палоннымі і целамі загінулых салдат, дасягнутыя бакамі за сталом перагавораў у Стамбуле, на практыцы рэалізуюцца выключна пры пасрэдніцтве Беларусі. 

Што сведчыць толькі аб адным: палітыка, якая праводзіцца нашым Прэзідэнтам, выклікае давер у перагаворшчыкаў з абодвух бакоў. А гэта значыць, што рана ці позна Беларусь, з улікам яе ўплыву, які расце, і значэння ў рэгіёне, будзе непасрэдна падключана да працэсу мірнага ўрэгулявання. Але, як сказаў Аляксандр Лукашэнка, толькі тады, калі перагаворы перастануць нагадваць кіданне камянёў адно ў аднаго, а ўвойдуць у перспектыўнае і канструктыўнае рэчышча.

Санкцыямі нас не запалохаць

Што ж датычыцца развіцця міжнародных адносін са Злучанымі Штатамі, то і гэтае пытанне абмеркавалі лідары Саюзнай дзяржавы. На неаднаразова выказаную гатоўнасць Расіі і Беларусі нармалізаваць і палепшыць адносіны з ЗША і калектыўным Захадам у цэлым, адмовіцца ад узаемных эканамічных абмежаванняў на ўдзел асноўных суб’ектаў сусветнай геапалітыкі ў развіцці глабальных гаспадарчых сувязяў палітычныя колы ў Вашынгтоне, Лондане і Бруселі адказваюць агрэсіўнасцю і не да канца ўсведамляюць тую шкоду, якую яны наносяць сваім эканомікам, калі адмаўляюцца ад аднаўлення канструктыўнага дыялогу з Масквой і Мінскам.

— Амерыканскай адміністрацыі Дональда Трампа варта прытрымлівацца больш цвярозага і менш меладраматычнага падыходу да праблем міжнародных адносін ва ўсходнееўрапейскім рэгіёне і адмовіцца ад ультыматумаў на карысць канструктыўнага супрацоўніцтва з Саюзнай дзяржавай для вырашэння назапашанай за гэтыя гады велізарнай масы злабадзённых эканамічных і палітычных задач, — выказаў упэўненасць Алег Дзячэнка.

Палітолаг Алексей Бяляеў дадае: санкцыйная палітыка тут недарэчная:

— Санкцыямі Беларусь і Расію дакладна не напалохаць. І самае галоўнае, што кіраўнік беларускай дзяржавы з гэтай нагоды сказаў: санкцыі былі ўведзены, каб выціснуць нас з нейкіх рэгіёнаў — Еўропы, ЗША, што ж, выціснулі, але Беларусь і Расія хутка пераарыентаваліся на новыя блокі, на ўзаемадзеянне з краінамі глабальнага Поўдня. 

Сёння мы пратоптваем сабе дарогу ў рэгіёны, пра якія раней не маглі нават марыць. Больш за тое: на гэтым напрамку яны ўжо нават не пратаптаны, а заасфальтаваны, і рух гэты двухбаковы.

Ён дапаўняе, маўляў, заходнікі працягваюць палохаць рэстрыкцыямі і ўводзяць усё новыя і новыя санкцыйныя пакеты:

— Плюс асобна ўзятыя лідары сусветнай супольнасці накшталт Дональда Трампа выдумляюць уласныя механізмы ціску — між іншым, амерыканскі лідар абяцае абрынуць на галаву Расіі 100-працэнтныя пошліны, калі яна не выканае яго ўльтыматум, тэрміны якога ён, дарэчы, адвольна мяняе: то 50 дзён, то 10. Яшчэ ён пагражае другаснымі пошлінамі не толькі Расіі, але і ўсім, хто будзе з ёй узаемадзейнічаць. І тут раптам Вашынгтон атрымлівае вельмі непрыемны для яго адказ — Кітай, Індыя кажуць: уводзьце, што хочаце, а мы ўсё роўна будзем купляць у Расіі тыя ж энерганосьбіты, і нічога вы нам не зробіце.

Эксперт задаецца пытаннем «Аб чым гэта сведчыць?» і адказвае:

— Аб зменах у вялікай адкрытай эканоміцы, якая стваралася ў XІX і XX стагоддзях. Захад прыклаў руку да фарміравання глабальнага свету, а цяпер, па сутнасці, сам сябе з яго выкідвае.

Паводле яго слоў, абмежаванні, санкцыі вядуць да таго, што з заходнімі краінамі з часам проста ніхто не захоча актыўна гандляваць, не будзе ўзаемадзейнічаць эканамічна.

— А Беларусь, Расія ў дадзеным выпадку ідуць у тыя краіны, якія з намі гатовы супрацоўнічаць і з якімі мы можам узаемадзейнічаць на выгаднай аснове, з якімі можам ствараць сумесныя вытворчасці, прычым на парытэтнай аснове, з глыбокай павагай адно да аднаго. Мы дэманструем, што гатовыя сябраваць з усімі, калі гэта будзе ўзаемавыгадна.

Аляксей Бяляеў падкрэслівае: на Валааме прэзідэнты Беларусі і Расіі чарговы раз выразна паказалі, што ў нас ёсць сумесная, звераная пазіцыя.

— Так, кожная дзяржава пры гэтым мае нейкія свае задачы, бачанне, але пры гэтым у дзвюх краін канцэптуальна вялікіх разыходжанняў па падыходах да міжнародных палітычных пытанняў няма, мы дзейнічаем плячо ў плячо, — рэзюмуе ён.