Завяршылася першае паўгоддзе 2025 года — час падводзіць вынікі. Аб планах, выніках і перспектывах развіцця ЖКГ карэспандэнт БЕЛТА даведаўся ў міністра жыллёва-камунальнай гаспадаркі Генадзя Трубілы.

— Генадзь Аляксеевіч, колькі жылля капітальна адрамантавана за першае паўгоддзе? Якія рэгіёны паказалі найлепшыя вынікі?

— Па выніках работы за першае паўгоддзе 2025 года ўведзена ў эксплуатацыю пасля капітальнага рамонту 1,317 млн кв. м агульнай плошчы жылых дамоў, што складае 108% ад задання на паўгоддзе (1,22 млн кв. м).

Заданне выканана ўсімі рэгіёнамі. Больш за ўсё жылля адрамантавана ў Мінску — 296,4 тыс. кв. м, сярод абласцей у Гомельскай — 216 тыс. кв. м і Віцебскай — 203,9 тыс. кв. м.

— Якія новыя тэхналогіі прымяняюцца пры правядзенні капітальнага рамонту?

— У адпаведнасці з заканадаўствам у галіне архітэктурнай, горадабудаўнічай і будаўнічай дзейнасці капітальны рамонт з’яўляецца будаўнічай дзейнасцю. Новыя матэрыялы, якія выкарыстоўваюцца ў будаўнічай дзейнасці, прадугледжваюць таксама распрацоўкі тэхналагічных працэсаў для іх выкарыстання. Акрамя таго, сучасныя патрабаванні па забеспячэнні энергаэфектыўнасці жыллёвага фонду патрабуюць укаранення перадавых тэхналогій у сістэмах ацяплення, водазабеспячэння, каналізацыі.

Як прыклад, цяпер пры капітальным рамонце жыллёвага фонду ў сістэмах ацяплення, водазабеспячэння, каналізацыі ўкараняюцца сістэмы аўтаматычнага рэгулявання ацяплення, дыстанцыйнага кіравання інжынернымі сістэмамі і здымання паказанняў, праводзіцца замена трубаправодаў на сучасныя, якія больш даўгавечныя ў параўнанні з раней устаноўленымі металічнымі.

Пры рамонце фасадаў жылых дамоў шырока ўжываюцца пенапалістырол, цеплаізаляцыйныя тынкоўкі, якія забяспечваюць эфектыўную цеплаізаляцыю. Гэта дазваляе зменшыць цепластраты, падвысіць камфорт пражывання і скараціць выдаткі на ацяпленне.

Укараненне новых тэхналогій дае магчымасць праводзіць капітальны рамонт больш эфектыўна, якасна і з меншымі затратамі, што ў канчатковым выніку павышае камфорт пражывання і даўгавечнасць будынкаў. Усё часцей прадугледжваюцца работы з прымяненнем сучасных падыходаў і матэрыялаў, напрыклад, устройства казыркоў над уваходамі ў пад’езд з бяспечнага шкла, замена сушыцеляў рушнікоў з нержавеючай сталі, выкарыстанне лінеарных панэляў для ўстройства агароджвання балконаў і лоджый.

— Як міністэрства кантралюе якасць рамонту і замену ліфтавага абсталявання?

— Ліфт, у тым ліку ў жылым доме, з’яўляецца патэнцыйна небяспечным аб’ектам. У адпаведнасці з заканадаўствам эксплуатацыя патэнцыйна небяспечных аб’ектаў (рамонт, замена, тэхнічнае абслугоўванне, агляд, дыягнаставанне і іншае) кантралюецца органамі Дзяржпрамнагляду. МЖКГ сумесна з органамі Дзяржпрамнагляду на пастаяннай аснове звярае ліфты, устаноўленыя ў жыллёвым фондзе (у тым ліку тэрміны іх эксплуатацыі), у мэтах фарміравання планаў іх замены. Не менш за адзін раз у квартал на калегіях міністэрства разглядаюцца пытанні замены ліфтаў у жыллёвым фондзе.

— Якія прамежкавыя вынікі Года добраўпарадкавання можаце выдзеліць? Якія ініцыятывы найбольш перспектыўныя?

— Міністэрствам жыллёва-камунальнай гаспадаркі ажыццяўляецца кантроль за выкананнем амаль 30 працэнтаў (25 з 87) мерапрыемстваў рэспубліканскага плана мерапрыемстваў па правядзенню ў 2025 годзе Года добраўпарадкавання, зацверджанага адпаведнай пастановай Савета Міністраў.

Па выніках работы за першае паўгоддзе 2025 года адзначаецца высокі ўзровень выканання гэтых мерапрыемстваў. Найбольшы працэнт выканання адзначаецца ў частцы ўладкавання тратуараў і веласіпедных дарожак, па ўстаноўцы і рамонце малых архітэктурных форм, рамонце спартыўных і дзіцячых гульнявых пляцовак, уладкаванні кантэйнерных пляцовак для збору адходаў.

З пачатку рэалізацыі мерапрыемстваў у добраўпарадкаванні тэрыторый населеных пунктаў прынялі ўдзел больш за 716 тыс. чалавек, у тым ліку ў рамках правядзення суботнікаў — больш за 639 тыс. чалавек.

У гэтым годзе запланаваны да рэалізацыі 89 праектаў грамадзянскіх ініцыятыў, у тым ліку па добраўпарадкаванні паркаў, сквераў, пляжаў, уладкаванню сямейных маршрутаў — 37 праектаў, па добраўпарадкаванні прыдамавых тэрыторый з уладкаваннем дзіцячага і спартыўнага абсталявання — 29 праектаў, па добраўпарадкаванні, рэканструкцыі памятных знакаў, помнікаў, скульптур, узвядзенюю памятных знакаў — 10 праектаў і 13 іншых праектаў (устройства ўдасканаленага пакрыцця, фотагалерэя, высадка саду і іншае).

Зараз рэалізавана 18 праектаў грамадзянскіх ініцыятыў. Найбольш перспектыўнымі з’яўляюцца грамадзянскія ініцыятывы, звязаныя з добраўпарадкаваннем месцаў адпачынку, якія масава наведваюцца грамадзянамі.

— Як міністэрства ўцягвае насельніцтва ў паасобны збор смецця і зніжэнне нагрузкі на палігоны?

— Мэта дзяржаўнай палітыкі ў гэтай сферы абыходжання з ТКА — забяспечыць максімальна магчымую перапрацоўку камунальных адходаў і мінімізаваць іх пахаванне на палігонах. Для гэтага мадэрнізуецца інфраструктура, пашыраюцца магутнасці па сартаванні, укараняюцца новыя метады абыходжання з адходамі. Аднак тэхнічныя і арганізацыйныя захады не могуць быць эфектыўнымі без актыўнага ўдзелу насельніцтва. Менавіта таму інфармацыйна-асветніцкая работа займае адно з ключавых месц у рэалізацыі стратэгіі.

Работа з насельніцтвам будуецца на выкананні трох ключавых умоў, якія забяспечваюць актыўны ўдзел грамадзян у працэсе раздзельнага збору адходаў. 

Першая ўмова — наяўнасць зручнай інфраструктуры. Раздзельны збор павінен быць інтэграваны ў паўсядзённае жыццё. Гэта магчыма толькі пры наяўнасці камфортных умоў: даступных кантэйнераў, іх своечасовага абслугоўвання, чысціні і парадку ў месцах збору, зручнага графіка работы пунктаў прыёму. Сёння больш як 85 працэнтаў жыхароў маюць доступ да інфраструктуры для раздзельнага збору. Гэтыя паказчыкі сведчаць аб высокім узроўні ахопу насельніцтва. Наша задача — не проста даць магчымасць сартавання, а сфарміраваць у насельніцтва ўстойлівую звычку, заснаваную на разуменні, матывацыі і зручнасці.

Другая ўмова — інфармаванасць насельніцтва. Грамадзяне павінны дакладна разумець, як правільна абыходзіцца з адходамі, якія віды падлягаюць перапрацоўцы, якія правілы сартавання неабходна выконваць. Таму мы стараемся, каб інфармацыя была поўнай, даступнай, візуальна зразумелай, адаптаванай пад розныя ўзроставыя і сацыяльныя групы. Таму выкарыстоўваюцца разнастайныя каналы камунікацыі — ад традыцыйных СМІ да лічбавых платформ.

Трэцяя ўмова — матывацыя. Удзел у раздзельным зборы павінен успрымацца як асабісты ўклад у агульную справу. Гэтага можна дасягнуць праз экалагічную асвету, заахвочванне актыўных удзельнікаў, дэманстрацыю рэальных вынікаў, напрыклад, даных аб перапрацаваных аб’ёмах, паляпшэнні стану навакольнага асяроддзя, эканамічнай эфектыўнасці. Матывацыя можа быць як маральнай, так і практычнай, у тым ліку ўдзел у конкурсах, акцыях. Комплексная рэалізацыя гэтых умоў дазваляе сфарміраваць устойлівую мадэль паводзін, пры якой раздзельны збор адходаў становіцца нормай жыцця.

На рэспубліканскім узроўні інфармацыйную работу з насельніцтвам ажыццяўляе дзяржаўная ўстанова «Аператар другасных матэрыяльных рэсурсаў» у рамках рэспубліканскай інфармацыйнай кампаніі «Мэта 99».

«Мэта 99» сёння — гэта кампанія, накіраваная на фарміраванне адказнага стаўлення жыхароў Беларусі да адходаў спажывання, папулярызацыю раздзельнага збору і перапрацоўкі адходаў. Асноўная ідэя кампаніі заключаецца ў аб’яднанні жыхароў Беларусі вакол ідэі асабістага ўкладу кожнага ў паляпшэнне экалагічнай сітуацыі. Назва інфармацыйнай кампаніі адлюстроўвае імкненне сартаваць і перапрацоўваць 99% бытавых адходаў у краіне.

— Колькі зваротаў паступіла ў службу 115 за першае паўгоддзе? Як арганізавана работа са зваротамі грамадзян і якія пытанні паступаюць часцей за ўсё?

— Па ўсіх пытаннях за I паўгоддзе 2025 года па адзіным кароткім тэлефонным нумары 115 і з дапамогай інтэрнэт-партала 115.бел паступіла 1,181 млн прэтэнзій і заявак, што на 10,4% менш у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года. Аказана каля 930,2 тыс. кансультацый.

З улікам сацыяльнай значнасці ўзаемадзеяння з насельніцтвам, а таксама для аператыўнага вырашэння пытанняў, якія ўзнікаюць у жыхароў, створана і ўдасканальваецца сістэма прыёму, рэгістрацыі, перадачы з выкарыстаннем аўтаматызаванай сістэмы «Дыспетчарская служба». Дзякуючы гэтай сістэме таксама кантралюецца выкананне прэтэнзій грамадзян на якасць жыллёва-камунальных паслуг і заявак аб неабходнасці ўстаранення недахопаў па ўтрыманні і эксплуатацыі аб’ектаў інжынернай інфраструктуры, прыдамавых тэрыторый і аб’ектаў знешняга добраўпарадкавання, на аказанне (выкананне) іншых паслуг ці работ. Гэта датычыцца заявак, якія паступілі на кароткі тэлефонны нумар 115, інтэрнет-партал «Мая Рэспублікі: 115.бел» або мабільны дадатак да інтэрнет-партала.

З пачатку года павялічылася колькасць прэтэнзій, заявак на тэмпературу гарачай вады і сушыцелі рушнікоў, на ўборку пад’ездаў, заліццё з кватэры, няспраўнасць электраабсталявання ў ліфце. Значна скарацілася, да 50% па асобных пазіцыях, на якасць халоднай вады, стан праезнай часткі вуліц, тратуараў, цячэнне дахаў.

Прэтэнзіі на якасць аказваемых ЖКП за I паўгоддзе 2025 года ў цэлым па арганізацыях, якія ўваходзяць у сістэму МЖКГ, зменшыліся больш як на 5 працэнтаў пры заданні мінус 1,5 працэнта.

Па выніках работы за першае паўгоддзе 2025 года забяспечана ў цэлым выкананне ўсіх даведзеных заданняў. Удалося дасягнуць пазітыўных змяненняў па шэрагу найбольш адчувальных, значных для жыцця людзей напрамкаў, такіх як рамонт вулічна-дарожнай сеткі, рамонт вуліц у аграгарадках, рамонт дахаў, забяспечанасць водазабеспячэннем пітной якасці, цэнтралізаванымі сістэмамі водазабеспячэння і водаадвядзення.

— Якія новыя нарматыўныя акты ў сферы ЖКГ плануецца прыняць у бліжэйшы час?

— Міністэрствам жыллёва-камунальнай гаспадаркі распрацаваны праект закона «Аб пітным водазабеспячэнні і водаадвядзенні (каналізацыі)», які накіраваны на ўдасканаленне падыходаў у сферы водазабеспячэння і водаадвядзення. Законапраект плануецца да ўнясення ўрадам у Палату прадстаўнікоў.

Таксама міністэрствам праводзіцца работа па абнаўленні нарматыўных прававых актаў у адпаведнасці з даручэннямі кіраўніка дзяржавы, накіраванымі на інвентарызацыю ўсяго масіву заканадаўства.

Падрыхтаваны новы праект пастановы ўрада, які карэкціруе шэраг пытанняў, якія датычацца парадку разлікаў за жыллёва-камунальныя паслугі, кампенсацыі расходаў на электраэнергію, што спажываецца на асвятленне дапаможных памяшканняў і работу абсталявання, у тым ліку ліфтаў, у шматкватэрных жылых дамах, пераразліку платы за асобныя камунальныя паслугі.

Акрамя таго, падрыхтаваны праект пастановы ўрада, які ўстанаўлівае асаблівасці прававога рэгулявання прадастаўлення і выкарыстання спецыяльных жылых памяшканняў дзяржаўнага жыллёвага фонду.

Вядзецца работа па падрыхтоўцы нарматыўнай базы для рэалізацыі ўказа Прэзідэнта ад 19 чэрвеня 2025 года № 235, які прадугледжвае асаблівасці прадастаўлення арэнднага жылля работнікам найбольш запатрабаваных пасад служачых (прафесій рабочых) і іх набыцця ў населеных пунктах з колькасцю насельніцтва да 20 тыс. чалавек, а таксама выкупу грамадзянамі аб’ектаў дзяржаўнага жыллёвага фонду, размешчаных у сельскай мясцовасці і якія патрабуюць правядзення капітальнага рамонту.

Плануецца таксама ў бліжэйшы час абнавіць нарматыўную базу па пытаннях пераўладкавання і перапланіроўкі жылых памяшканняў.