Вывучаць, шанаваць, карыстацца.
На факультэце журналістыкі БДУ ў гэтую пятніцу свята — урачыстае мерапрыемства з нагоды 80-гадовага юбілею. І настрой у мяне асабіста з гэтай нагоды ўзнёсла-ўрачысты, нібы святкуе шаноўны юбілей — прычым у добрым здароўі і на сваіх нагах — хтосьці з тваіх родзічаў ці знаёмых, каму ты абавязаны чымсьці вельмі важным у жыцці.
Мая цётухна Галя, нягледзячы на свае за семдзесят, асоба надзвычай актыўная і цікаўная. Яна заўжды ў курсе ўсіх падзей і ўсіх навін, карацей кажучы, з тых бадзёрых бабуль, якіх на мякіне не правядзеш. У тым неаднойчы пераканаліся рознага кшталту махляры, якія званілі цётцы то з паведамленнем пра аварыю, у якую нібыта трапіў яе сын, то з папярэджаннем, што з яе рахунку спісваюцца грошы...
Я ўжо каторы год не магу злавіць гэты момант, калі ў вясковай хаце раптам ужо не хочацца начаваць. Вось, здаецца, прыязджала ж яшчэ на мінулыя выхадныя, за дзень, пакуль парадкавала ўсё на двары, хата паспявала нагрэцца, праўда, ужо даводзілася двойчы прапальваць і вялікую печ, і грубку. Вечарэла хутка і рана, але заняцца і ў хаце было чым.
У мінулую нядзелю сіноптыкі паўсюль на захадзе краіны абяцалі дождж, але насуперак іхнім прагнозам з надвор’ем пашанцавала. Дождж лінуў, калі ўжо пачало вечарэць, а мы перамясціліся пад дах — хадзілі па адрэстаўрыраваным Старым замку.
Кожны год, калі дзень становіцца нашмат карацейшы за ноч, калі на пажаўцелыя дрэвы спускаецца халодны туман, калі думкі аб цёплым пледзе, кубку какавы і коціку на каленях пачынаюць адольваць з самай раніцы, — карацей, кожны год, калі надыходзіць сапраўдная глыбокая восень, я збіраюся зрабіць дзве важныя справы.
Бабіна лета... Не, я не пра сезон, які, спадзяюся, яшчэ настане, і будзе цяпло, і нізкае сонца будзе раскідваць свае промні, «як чараўніца маладая», па замружаных сонных палетках і прыціхлых жоўта-чырвоных кронах. І не пра жаночае запозненае шчасце — яго таксама нярэдка так называюць. Я пра кветкі.
На другім курсе акурат у канцы верасня сяброўка запрасіла мяне з’едзіць на яе малую радзіму ў журавіны. Ягад на балоце дзесьці пад Крычавам мы назбіралі цэлыя вёдры, але ж і прыгод на сваю галаву нажылі яшчэ больш. На балоце мы заблукалі, а пакуль знайшлі дарогу, спазніліся на апошні прыгарадны аўтобус, на якім меліся даехаць да райцэнтра, дзе быў начлег.
Адсутнасць бульбяных градак у вёсцы сёлета кампенсуецца наяўнасцю старога яблыневага саду. У чым тут паралелі, спытаеце? Проста сёлета збіраць апалыя яблыкі — тое самае, што бульбу за «тэкам». Ведаеце, што такое «тэк»? Навясная бульбакапалка да трактара, якая захоплівае дзве градкі і пакідае за сабой паласу ператрэсенай зямлі і россып бульбы на ёй, — капацца ў зямлі не трэба, толькі збірай.
«Людзі, нягледзячы ні на што, усведамлялі сябе беларусамі».
Сустракаю нядаўна прыяцельку, з якой не бачылася з вясны, — і не пазнаю. Замест звычайнага строгага касцюма і туфляў на абцасе — працуе галоўным бухгалтарам у буйной кампаніі, трэба адпавядаць — зусім легкадумная сукенка ў кветкі, на нагах — балеткі колеру мальвы. Валасы сабраныя не ў вечную гульку, а ў нейкую падобную на старажытнагрэчаскую прычоску. Карацей, і яна, і не яна.
Я вельмі люблю гэту пару года — змярканне лета. Мяккія ружавата-шэрыя надвячоркі, засмужаныя світанкі. Астры і «залатыя шары» на вясковых кветніках. Водар спелых яблыкаў і падсохлага бульбоўніку. Прыглушаная зеляніна, якая рыхтуецца перафарбавацца ў рудаватае золата, вялізныя чароды буслоў на зжатым полі, што збіраюцца на паверку перад далёкім падарожжам. Крамяныя грыбы ў кошыку, крывава-чырвоныя гронкі каліны, што амаль ляжаць на зямлі...
На прасторах яе вялікасці кнігі.
