Што змянілася ў парадку рэгістрацыіі жыллёвай нерухомасці?

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка падпісаў Закон «Аб змяненні законаў па пытаннях дзяржаўнай рэгістрацыі нерухомай маёмасці, правоў на яе і здзелак з ёй», што забяспечвае комплекснае і сістэмнае ўдасканаленне адносін у гэтай сферы.

Першае, на што звярнула ўвагу начальнік упраўлення рэгістрацыі і тэхнічнай інвентарызацыі нерухомай маёмасці Дзяржкаммаёмасці Святлана Юркавец: указам уводзіцца экстэрытарыяльны прынцып рэгістрацыйных дзеянняў. Цяпер звярнуцца па паслугу афармлення нерухомасці можна будзе ў любое агенцтва па дзяржаўнай рэгістрацыі незалежна ад месца знаходжання маёмасці. Па меркаванні Святланы Юркавец, гэта спросціць ажыццяўленне адміністрацыйных працэдур і скароціць часовыя і фінансавыя выдаткі простых людзей і прадстаўнікоў бізнесу.

Адным са змяненняў стала атрыманне магчымасці засведчання дагавора з нерухомасцю адначасова двума або больш рэгістратарамі ў некалькіх офісах агенцтваў па дзяржаўнай рэгістрацыі, у якіх у адзін час прысутнічаюць бакі дагавора. Дагэтуль засведчанне дагавора ажыццяўлялася хоць і без прывязкі да месца знаходжання аб’екта нерухомасці, але адным рэгістратарам у адным месцы з адначасовым удзелам усіх бакоў дагавора.

Акрамя таго, дакументам устанаўліваецца аўтаматычнае ўнясенне ў рэгістр нерухомасці выпраўленняў, звязаных са змяненнем персанальных даных або найменняў юрыдычных асоб — праваўладальнікаў нерухомай маёмасці. 

Сёння такія выпраўленні ўносяцца ўручную рэгістратарам па заяве зацікаўленай асобы за плату. Гэта таксама паскорыць сістэму рэгістрацыі і зробіць яе таннейшай.

Акрамя гэтага, уводзіцца абавязковае дасудовае абскарджанне дзеянняў (бяздзейнасці) рэгістратара толькі ў Нацыянальнае кадастравае агенцтва, выключаючы зварот у мясцовае агенцтва па дзяржрэгістрацыі. І толькі пасля гэтага — у суд.

Ёсць і абсалютныя новаўвядзенні. Упершыню ў заканадаўстве нашай краіны ўстанаўліваецца норма аб тым, што наступствам прызнання судом несапраўднай здзелкі з нерухомай маёмасцю з’яўляецца несапраўднасць дзяржаўнай рэгістрацыі гэтай здзелкі і заснаваных на ёй правоў. Такім чынам выключаецца неабходнасць ініцыіравання зацікаўленай асобай судовага разбору па асобных ісках аб несапраўднасці дзяржаўнай рэгістрацыі пасля заканчэння судовага працэсу, які ўстанавіў несапраўднасць здзелкі.

Таксама у адпаведнасці з абноўленым законам цяпер інфармацыя рэгістра нерухомасці будзе папаўняцца звесткамі аб наяўнасці зямельнай спрэчкі, адзначыла Святлана Юркавец. «Крыніцай інфармацыі аб зямельнай спрэчцы будуць мясцовыя выканаўчыя і распарадчыя органы і суды, якія разглядаюць такія спрэчкі. Інфармацыя будзе паведамляцца рэгістратарам набытчыку зямельнага ўчастка і размешчанага на ім аб’екта нерухомасці пры засведчанні здзелкі. Гэта дазволіць забяспечыць пакупніка поўнай і аб’ектыўнай інфармацыяй аб набытых аб’ектах і магчымых праблемах пры іх выкарыстанні, нават калі прадавец яе схаваў. Гэтыя звесткі будуць адлюстроўвацца і ў выпісцы з рэгістрацыйнай кнігі».

Закон таксама ўстанаўлівае абавязковасць рэгістрацыі нерухомасці і тэрмін, на працягу якога неабходна па яе звярнуцца, — шэсць месяцаў з даты дакумента, які з’яўляецца падставай для рэгістрацыі. Пры гэтым захоўваецца магчымасць устанаўлення заканадаўчым актам іншага тэрміну — больш кароткага або, наадварот, працяглага.

Змяняецца парадак узаемадзеяння паміж натарыусамі і рэгістратарамі па пытаннях, звязаных з рэгістрацыяй аб’ектаў нерухомасці, у дачыненні да якіх натарыусам здзяйсняюцца натарыяльныя дзеянні. Згодна з падпісаным дакументам, калі па выніках здзяйснення натарыяльных дзеянняў неабходны дзяржаўная рэгістрацыя нерухомасці або ўнясенне выпраўленняў у рэгістр нерухомасці, натарыус без дадатковага волевыяўлення свайго кліента будзе накіроўваць у электронным выглядзе свой натарыяльны акт і апавяшчэнне аб рэгістрацыі або аб унясенні выпраўленняў рэгістратару. Цяпер гэта становіцца абавязкам натарыуса.

У сувязі з гэтым выключаецца неабходнасць самастойнага звароту чалавека да рэгістратара пасля наведвання натарыуса, забяспечваецца абарона правоў уласнікаў нерухомасці ў сувязі са своечасова ажыццёўленай рэгістрацыяй, павышаецца дакладнасць рэгістра нерухомай маёмасці.

Важным момантам з’яўляецца рашэнне, у адпаведнасці з якім да 1 студзеня 2028 года падаўжаецца тэрмін звароту па легалізацыю самавольна занятых зямельных участкаў, лічыць Святлана Юркавец.

Сяргей КУРКАЧ