Неяк аднойчы задумалася: чаму гэта камедыі Гайдая і ведаеш, здаецца, на памяць, і ўсё роўна глядзіш?
Сама ў сябе спытала — і сама сабе адказала, што з імі ўсё зразумела, бо што ні фільм, то геніяльны сюжэт і такая ж ігра акцёраў…
А яшчэ, мне здаецца, што ім, тым самым геніям, у мінулым стагоддзі лягчэй было ствараць адпаведныя вобразы: вельмі шмат чаго можна было падгледзець у нашым такім бурлівым жыцці, шмат чаго пераняць, бо людзі, далібог, былі цікавейшыя — больш яркія, каларытныя, асабліва ў вёсках.
...Гэтыя дзве жанчыны Зіна і Тонечка — нягледзячы на рознасць характараў, узросту, поглядаў — жылі ў суседстве і добрай згодзе. Першай было за сорак: прыгожая, шумная, энергічная, яна вельмі шмат паспявала зрабіць і... сказаць таксама. Працуючы паштальёнкай, Зіна ведала ўсе навіны ў акрузе і дома ці не штовечар збірала «сяло»: разам з сяброўкамі абмяркоўвала іх, выдавала свае ацэнкі ўсім падзеям у краіне і свеце, у вясковым жыцці (за што Стасік, другі Зінаідзін сусед, называў «пасялух» агентамі ТАСС).
Тонечка ж была маленькая, бялявая і досыць павольная. Летам у светлым плашчыку і капялюшыку, зімой у паліто і бурках на... абцасах (невядома дзе і калі набытых), яна досыць часта хадзіла ў касцёл. Замуж не выходзіла, гаспадаркі, можна сказаць, не мела, падчас працы ў паляводстве заўжды была апошняй, бо не магла не заслухацца спевамі якой-небудзь птушачкі, не магла не палюбавацца аблокамі.
А яшчэ яна смешна размаўляла. Ну вось паслухайце. Раніца. Зіна носіцца па дварышчы то з вёдрамі са свіной мяшанкай, то з зернем для курэй, то з травой для трусоў.
Прыходзіць Тонечка, топчацца ля ганка, кожны Зінін «вылет» з хаты сустракае пытаннямі пра надвор’е, здароўе, віды на ўраджай, а ўрэшце кіруе да весніц.
— Тоня, ты ж нечага прыходзіла? — услед ёй крычыць Зінаіда.
— Не жнаю, Жыначка, як табе і шкажаць...
— Коратка... Часу няма! — гарачыцца тая.
— Ваш шабачка шарваўся, жадушыў маю курачку і панёш жа ў вашу пуньку.
— Чэсік! — гукае Зіна свайго чалавека. — Злаві ў куратніку шэрую курыцу, аддай Тоні. І сабаку зранку не кармі — ён не галодны.
Усё, інцыдэнту як не было.
...Альбо вось яшчэ. Сядзяць Зіна з Тонечкай поруч на вясковай бяседзе. Сярод звыклых страў — невялічкія лустачкі батона з маслам і парачкай шпроцін.
Тонечка бярэ адзін бутэрброд, хуценька з’ядае шпроты, таўхае ў бок суседку:
— Ж’еш, Жыначка, гэты батончык — шмачны, швежанькі.
Зінаіда ўздыхае, наверх на батон кладзе кавалак дамашняга сыру і есць, бо што тут зробіш: Тонечка ў нас за паненку.
Гэта Зіна, устаўшы на досвітку, агледзела гаспадарку, да дванаццаці палола калгасныя буракі, потым з цяжкай паштовай сумкай аблётала тры вёскі; вярнуўшыся дамоў, намыла бялізны, сцягала ў пуню (праўда, Чэсік памог) два вялікія вазы сена, падаіла карову — стаіць, працэджвае малако.
Прыходзіць Тонечка з букецікам незабудак, садзіцца на канапе, са светлай усмешкай пытае:
— Жыначка, ты што болей любіш — лета ці жыму?
— Ці доўга ты думала, каб дурное згарадзіць? — злуецца стомленая працай суседка. — Ну, вядома ж, зіму!
Тонечка нюхае кветкі:
— А я вось — лета: шонейка швеціць, птушачкі пяюць, кветачкі цвітуць...
— Цьфу ты! — выходзячы з сябе, ляпае дзвярыма Зіна.
Тонечка, у якой з усіх летніх работ толькі зрэзаць засохлыя кветкі півоняў ды прапалоць граду з цыбуляй, разгублена лыпае вачыма: яна шчыра не разумее, як можна не любіць лета?
А. НАВАСЕЛЬСКАЯ
Мінскі раён
Перафразую класіка: піць ці не піць, вось у чым пытанне!
Зрэшты, асобныя з людзей ніколі не вагаюцца. Яны, калі хочуць (а хочуць амаль заўсёды), знойдуць і вып’юць. Прычым, як спяваў незабыўны Высоцкі, «выпьют обязательно»... І, на жаль, ці не ўсё, што гарыць.
Шмат народу праз гэта палегла, ды што змянілася? Усё роўна ж п’юць. Многія нешта зрабіць падраджаюцца — просяць «перадаплату». Як толькі атрымаюць, ім тут жа адлучыцца трэба, на пяць хвілін, не болей... Каб потым — знікнуць назаўжды, з канцамі, з той самай «перадаплатай».
Вам пашчасціла? «Работнік» застаўся? Тады ў «працэсе» можа папрасіць цыгарэт купіць альбо чарку наліць, а разлічыцца потым — па поўнай, «як дамаўляліся».
Шмат хто з п’яніц просіць грошай у доўг. Аднаму неяк рубля не хапала да поўнага шчасця: ну вельмі прасіў! Казаў, што 16-га ў яго зарплата, бажыўся, што, вядома ж, аддасць!..
Я толькі потым сцяміла, што сёння ж 18-га... І што ён увогуле не працуе.
Затое цяпер заўсёды вітаецца, пытае ў мяне, як здароўечка? Падобна, турбуецца? Хоча, каб даўжэй пажыла ды яшчэ калі грошай пазычыла.
...Ёсць, праўда, і тыя, што апрыёры нават не думаюць ні падзарабляць, ні пазычаць. Яны каля крам тусяць ці стаяць як на паперці, просяць: «Ну падайце...» То ім рубля, то хоць 40 капеек... Жабруюць, бедныя.
А вось некалі — мне здаецца — нават п’яніцы іншыя былі: прынамсі, не жабравалі, чужых людзей не падманвалі... Але ж выпіўку, знаходзілі — як тыя «дзюдзі» гразь... Жонкі ды матулі іх чаго ні рабілі, каб неяк стрымаць, каб адвучыць ад гарэлкі. Хавалі спіртное, хоць гэта і марная справа, бо тыя ўсё роўна знаходзілі, нават... пад зямлёй.
Адзін піток расказваў, што неяк абшнарыў усе куточкі — і ў хаце, і ў склепе, і ў лазні, і ў хлявах, па агародзе з рыдлёўкай прайшоўся…
У садзе заўважыў, што зямля ў адным месцы вільготная. Прыгледзеўся — дзёран падкапаны. Пласт адвярнуў і... свята (!). Пад ім тры слоікі стаяць.
Добра, што дома нікога не было: з аднаго колькі трэба адліў, дзёран — з усёй акуратнасцю — на месца палажыў, зямельку прыбраў.
І вось так — штодня. Жонка, бедная, даўмецца не магла, як так? Хованка не парушана, а гаспадар «пад мухай».
Тыдні праз тры заўважыла, што дзёран як бы «прагнуўся». А падняла яго і там жа села: два трохлітровікі зусім пустыя, у трэцім — хіба шклянка на дне.
Во ўжо крыку было:
— Пад зямлёй знайшоў! Дзевяць літраў выжлукціў!.. Я ж на вяселле гнала. Дзірваном закрыла... Каб цябе ўжо самога…
З хаты выгнала як сабаку, у ганку спаў.
Раніцай прачнуўся ад таго, што суседка міма прайшла. У кухні з жонкай сядзяць і лады ладзяць. Мая — чую — плача, пра сваю бяду расказвае, успамінае, чаго толькі ні рабіла, каб адвадзіць мяне ад гарэлкі! Яно і праўда — прасіла, разводам палохала, нейкія зёлкі давала, плаціла нарколагам…
— Тут іншы сродак патрэбен, больш радыкальны, — бубніць суседка (я за сценкай вушы навастрыў). — Бабы на базары казалі, што трэба мышэй налавіць, на гарэлцы ў цёмным месцы настояць і падсунуць, каб выпіў…
Мяне спрасонку смага душыла — жах, як вады хацелася! А тут... Дзе што ўзялося?! Аж кішкі вон... Куляй за вугал выскачыў!
Стаю там, ледзь дыхаю, а бабы ж далей гамоняць.
— Ну давай паспрабуем... Мышэй я на сябе вазьму, — абяцае суседка. — У мяне ж і пастка ёсць.
Жонка — чую — носам хлюпае, але маўчыць. "Няўжо, думаю, пагодзіцца?! Ведае ж, што мне паўваласка на талерцы, і я ўжо есці не буду...
А тут…
— Не, — мая Ніна кажа (у мяне і камень з душы). — Ён хоць п’яніца, але ж чалавек яшчэ, муж. Я з ім 30 гадоў пражыла, дзяцей выгадавала. Не магу яго так пакрыўдзіць!
...Вось і я яе болей не магу: трэці месяц не п’ю. Не буду падманваць: нейкай белай гарэлкі спачатку жах як хацелася, а вось на нешта іншае — ды яшчэ і каляровае (!!!) — нават глядзець не магу!.. Суседка праўду сказала: бяспройгрышны варыянт.
...Можа, ён яшчэ камусьці прыдасца?
С. ВАРОНІНА
Быхаўскі раён
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Практыка комплекснага добраўпарадкавання населеных пунктаў на Гомельшчыне дае новае жыццё райцэнтрам рэгіёна.
Са студзеня даходы пенсіянераў павялічацца — у некаторых да 500 рублёў.
