У Нацыянальным архіве адбылася Ι Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя «Партызанскі архіў»

У форуме, прымеркаваным да 80-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, прынялі ўдзел вядучыя вучоныя і спецыялісты ў гэтай тэме не толькі з нашай краіны, а і з Расіі і Казахстана, якія дыстанцыйна выйшлі на сувязь з аўдыторыяй. Абмеркавалі найважнейшыя пытанні, звязаныя з захаваннем гістарычнай памяці, аб’ектыўным адлюстраваннем падзей Вялікай Айчыннай вайны. У зале, што вельмі важна, прысутнічалі школьнікі, якім працягваць несці праўдзівую інфармацыю аб тым, што адбывалася на беларускай зямлі ў 1941 — 1944 гадах. 

Вітаючы ўдзельнікаў канферэнцыі, дырэктар Дэпартамента па архівах і справаводстве Міністэрства юстыцыі Алег ВОІНАЎ адзначыў, што сам час падштурхнуў да таго, што гісторыю трэба памятаць і шанаваць. «Пагружаючыся ў архіўныя дакументы, а таксама знаходзячы новыя дакументы, пачынаеш усведамляць, што ёсць яшчэ што вывучаць і ёсць да чаго імкнуцца, — падкрэсліў ён. — І гэта добра, што мы не спыніліся, а працягваем вывучаць спадчыну, якая ў нас ёсць, нашу гісторыю і расказваем аб гэтым непасрэдна маладому пакаленню». 

Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь — галоўны захавальнік архіўных дакументаў па гісторыі партызанскага руху на тэрыторыі нашай краіны, у тым ліку па вызваленні беларускай зямлі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Дзясяткі тысяч архіўных спраў дазваляюць усебакова і аб’ектыўна вывучаць гісторыю ўсенароднага супраціўлення. І трэба сказаць, што партызанскія дакументы карыстаюцца попытам у насельніцтва. 

«Сёння гэта адны з самых запатрабаваных дакументаў, — звярнуў увагу намеснік дырэктара Нацыянальнага архіва Святаслаў КУЛІНОК. — Калі мы прааналізуем работу чытальнай залы, бачым, што дакументы па гісторыі партызан карыстаюцца вялікай цікавасцю і ў нашых, і ў замежных даследчыкаў. Гэта звязана і з асаблівай роляй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны ў нашай гістарычнай навуцы, і з расследаваннем крымінальнай справы аб генацыдзе беларускага народа. А партызанскія дакументы — гэта багаты матэрыял па расследаванні злачынстваў нацыстаў. Увогуле архіўныя дакументы — гэта аснова любога навуковага даследавання». 

Пры гэтым варта заўважыць, што супрацоўнікі Нацыянальнага архіва не толькі займаюцца захоўваннем каштоўных дакументаў, а і актыўна вывучаюць тэму партызанскага руху, запаўняюць «белыя» плямы гісторыі. Толькі за апошнія пяць гадоў архівістамі выдадзена 11 зборнікаў дакументаў, пяць альбомаў, чатыры навуковыя і навукова-папулярныя манаграфіі, два электронныя зборнікі дакументаў. Рэалізоўваюцца шматгадовыя інтэрнэт-праекты, напісаны сотні навуковых артыкулаў. 

Па словах Святаслава Кулінка, тэма Вялікай Айчыннай вайны, партызанскай барацьбы, невычарпальная. «Вельмі шмат аспектаў, шматлікіх тэм, якія недастаткова вывучаны, і архіўныя дакументы даюць магчымасць гэтыя прабелы запоўніць», — заўважыў ён.

Работа па папулярызацыі дакументаў па тэме ўсенароднай барацьбы ажыццяўляецца па розных кірунках. Невыпадкова канферэнцыя не абмежавалася выключна навуковай часткай. Для наведвальнікаў і ўдзельнікаў была прадстаўлена новая банерная выстава «Рэспубліка-партызанка», шэраг партызанскіх артэфактаў, выяўленых пошукавым атрадам імя Героя Савецкага Саюза Васіля Каржа. Таксама падчас канферэнцыі прэзентавалі новыя выданні Нацыянальнага архіва па гісторыі партызанскага руху на тэрыторыі Беларусі, кінахроніку з фондаў Беларускага дзяржаўнага архіва кінафотафонадакументаў.

Акрамя таго, на форуме распавялі аб выніках працы са знойдзенымі падчас пошукавых работ дакументамі партызанскай брыгады ім. В.І. Леніна Пінскага злучэння. Дакументы былі знойдзены ў чэрвені 2023 года каля вёскі Гоцк Салігорскага раёна. Вядома, знаходзіліся артэфакты ў дрэнным стане, на іх рэстаўрацыю спатрэбілася нямала часу, аднак цяпер гэта ўнікальная магчымасць даведацца нешта новае пра партызанскую барацьбу. 

«Архівы ператвараюцца ў паўнавартасныя навуковыя і культурна-асветніцкія цэнтры, — рэзюмаваў Алег Воінаў. — Шматмільённы Нацыянальны архіўны фонд Рэспублікі Беларусь — гэта не толькі дакументальная скарбніца нашай краіны, але гэта яшчэ і галоўная крыніца гістарычнай праўды».

Такім чынам, у архіўнай галіне на адзін навуковы форум стала больш — плануецца, што Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя «Партызанскі архіў» стане штогадовай і будзе праходзіць не толькі ў Мінску, а ў розных рэгіёнах Беларусі. 

Вераніка КАНЮТА
Фота Віктара ІВАНЧЫКАВА