Канфлікт паміж амерыканскімі ІТ-гігантамі і Еўрасаюзам абвастраецца, паведаміла Bloomberg. Кампаніі з Крамянёвай даліны адмаўляюць еўрапейскім карыстальнікам у запуску перадавых функцый з-за палітыкі ЕС па жорсткім рэгуляванні развіцця тэхналогій штучнага інтэлекту (ШІ) і лічбавых рынкаў увогуле.
Так, Apple адмовілася выпускаць у краінах ЕС праграмнае забеспячэнне на базе сваёй ШІ-платформы Apple Іntellіgence, якое стане даступна амерыканскім карыстальнікам на іPhone, іPad і Mac у гэтым годзе. Такое ж рашэнне прыняла Meta па сваім чат-боце на базе ШІ-мадэлі Llama. Прычынай у абодвух выпадках паслужылі жорсткае тэхналагічнае рэгуляванне, якое дзейнічае ў ЕС, антыманапольны кантроль і заканадаўства ў сферы абароны персанальных даных.
Рашэнне кампаній не выпускаць у ЕС свае ключавыя прадукты з’яўляецца «эскалацыяй даўняга канфлікту паміж Крамянёвай далінай і Еўрапейскім саюзам», піша Bloomberg. Адзначаецца, што блок даўно «зарэкамендаваў сябе як сусветны лідар у галіне жорсткага тэхнічнага рэгулявання і антыманапольнага кантролю».
Кампаніі, якія сутыкнуліся з рэгуляваннем ЕС, падкрэсліваюць «непрадказальны характар еўрапейскага нарматыўнага асяроддзя» і сцвярджаюць, што такая палітыка пагражае спыніць развіццё ШІ-тэхналогій. Пазіцыя ж Еўрасаюза заключаецца ў тым, што змякчэнне рэгуляцыі «пагоршыць урон, які ўжо наносіць глабальнае дамінаванне Крамянёвай даліны ў тэхналагічнай сферы».
Як вядома, у сакавіку Еўракамісія пачала расследаванне супраць Apple, Meta і Alphabet з-за парушэнняў з іх боку закона аб лічбавых рынках (Dіgіtal Markets Act, DMA), які ўступіў у дзеянне летась у маі. Кампаніям пагражаюць абаротныя штрафы да 10 працэнтаў іх сусветнай выручкі. Акрамя таго, сёлета ў маі Савет ЕС зацвердзіў закон аб штучным інтэлекце, які ўводзіць жорсткія патрабаванні да ШІ-прадуктаў і іх распрацоўшчыкаў. За іх парушэнні таксама прадугледжаны значныя абаротныя штрафы.
Вытворцы шакаладу традыцыйна абыходзіліся з какавай менавіта так: выкарыстоўвалі зерне і пазбаўляліся ад іншых частак. Але цяпер навукоўцы ў Швейцарыі, якія займаюцца пытаннямі харчавання, прыдумалі новы спосаб вырабу шакаладу, пры якім у ход ідзе ўвесь плод, а не толькі бабы — і пры гэтым не выкарыстоўваецца цукар.
Шакалад, які распрацаваны ў аўтарытэтным Федэральным тэхналагічным інстытуце Цюрыха групай навукоўцаў пад кіраўніцтвам Кіма Мішры, уключае ў сябе мякаць пладоў какавы, сок і эндакарпій (пласт вакол насення), паведаміла «Бі-бі-сі». Гэты працэс ужо прыцягнуў увагу кампаній, якія займаюцца вытворчасцю экалагічна ўстойлівых прадуктаў харчавання.
Яны тлумачаць, што пры традыцыйнай вытворчасці шакаладу з выкарыстаннем толькі зерняў астатнія часткі пладоў — памерам з невялікі гарбуз і поўныя пажыўных рэчываў — застаюцца гніць на палях. Сакрэт вырабу новага віду шакаладу — у вельмі салодкім соку плода какавы. Па словах распрацоўшчыка Кіма Мішры, у яго яркі фруктовы смак, які крыху нагадвае ананас.
Гэты сок, які змяшчае 14 працэнтаў цукру, праходзіць працэс перагонкі да ўтварэння высокаканцэнтраванага сіропу. Пасля гэты сіроп змешваюць з мякаццю і дадаюць туды высушаны эндакарпій. Такім чынам працэс робяць максімальна экалагічным, гэта значыць, ніякая частка плода не губляецца. У выніку ўтвараецца вельмі салодкае і густое какава-жэле. Пры злучэнні з бабамі для вытворчасці шакаладу гэта жэле выконвае ролю цукру, гэта значыць, выкарыстоўваць дадатковыя падсалоджвальнікі больш не трэба.
«Каб паспяхова развіваць вытворчасць тых ці іншых прадуктаў, неабходна наватарства, — кажа Мішра. — Інакш атрымаецца звычайны шакалад сярэдняга ўзроўню». Партнёрам Мішры ў яго праекце выступіла кампанія KOA, швейцарскі стартап, які займаецца экалагічна ўстойлівым вырошчваннем какавы. Яе сузаснавальнік Аніян Шрайбер лічыць, што выкарыстанне ўсяго какава-плода дапаможа вырашыць многія праблемы гэтай індустрыі: ад росту цэн на какава-бабы да павальнай беднасці фермераў.
«Замест таго, каб высвятляць, каму дастанецца якая частка торта, можна зрабіць сам торт большы — і ад гэтага выйграюць усе, — тлумачыць Шрайбер. — Фермеры атрымаюць значны дадатковы даход за кошт продажу ўсёй какава-масы, але, акрамя таго, спатрэбіцца дадатковая прамысловая перапрацоўка ў краінах, якія вырабляюць гэту прадукцыю. У выніку дзяржавы-вытворцы змогуць выйграць ад з'яўлення працоўных месцаў і дадатковага даходу».
Але пакуль кошт новага шакаладу ў цяперашніх умовах будзе больш высокі. Тым не менш вытворцы ў краінах, дзе вырошчваецца какава — ад Гаваяў да Гватэмалы і Ганы, — ужо звязаліся з Мішрай для атрымання інфармацыі аб новым метадзе.
У Швейцарыі некаторыя буйныя вытворцы, у тым ліку Lіndt, пачынаюць выкарыстоўваць какава-бабы цалкам, але ніводны з іх да гэтага часу не зрабіў крок да поўнай адмовы ад цукру.
«Мы павінны знайсці смелых вытворцаў шакаладу, якія жадаюць пратэсціраваць рынак і зрабіць свой унёсак у стварэнне больш экалагічнага шакаладу, — кажа Мішра. — Тады мы зможам разбурыць сістэму». Магчыма, такіх смелых вытворцаў можна знайсці ў Швейцарыі, чыя шакаладная прамысловасць штогод вырабляе 200 тысяч тон шакаладу на суму каля двух мільярдаў долараў.
Роджэр Верлі з асацыяцыі вытворцаў Chocosuіsse таксама лічыць, што ў шакаладнай прамысловасці ёсць па-экалагічнаму ўстойлівая і пры гэтым больш пазітыўная перспектыва.
«Я думаю, што шакалад і ў будучыні займее фантастычны смак, — упэўнены ён. — І попыт на яго будзе толькі расці з-за павелічэння колькасці насельніцтва планеты».
Па выніках мінулага года памер сукупнага фінансавання ў аграхарчовыя тэхналагічныя стартапы аказаўся на самым нізкім узроўні за апошнія шэсць гадоў. Нявызначаныя перспектывы развіцця ўсёй сусветнай эканомікі, неапраўдана высокія працэнтныя стаўкі, крах амерыканскага тэхналагічнага фінансавага інстытута Sіlіcon Valley Bank, а таксама скарачэнне рынку першаснага публічнага размяшчэння акцый (ІPO) уваходзяць у лік ключавых фактараў, якія прывялі да рэзкай «эрозіі» агратэхналагічных інвестыцыйных чаканняў, адзначыў expert.ru.
Увогуле, на працягу апошняга дзесяцігоддзя інвестыцыі актыўна накіроўваліся ў сусветны сегмент агратэхналогій. 2021 год стаў рэкордным: галіна прыцягнула 53 мільярды долараў у профільныя прадпрыемствы, было інвеставана прыкладна ў 20 разоў больш венчурнага капіталу, чым у 2012-м. У той час венчурныя інвестыцыі ўзраслі толькі ў 11 разоў.
Але летась рынак агратэху ў свеце дэманстраваў адмоўную інвестыцыйную дынаміку. Памер сукупнага глабальнага фінансавання ў профільныя стартапы апусціўся ніжэй за сярэднія значэнні ў 2018—2021 гадах і склаў мінімальны за шэсць гадоў аб'ём — 15,6 мільярда долараў. Таксама скарацілася доля агратэхналагічных інвестыцый у агульным аб'ёме глабальнага ўсегаліновага венчурнага капіталу.
У мінулым годзе на аграхарчовыя тэхналогіі прыпадала 5,5 працэнта ўсіх сродкаў венчурнага сектара ў параўнанні з 6,7 працэнта ў 2022-м і 7,6 працэнта ў 2021-м.
Як адзначаюць эксперты, сельская гаспадарка мае вялікую патрэбу ў інвестыцыях, таму што сектару вельмі важныя новыя тэхналогіі. На жаль, інвестыцыі ва ўсім свеце сапраўды зніжаюцца, і гэта звязана з падзеннем даходнасці ў АПК. Тым не менш інвестыцыйны клімат пакрысе ўсё ж паляпшаецца. Да таго ж харчовая бяспека для любой краіны стаіць на першым месцы, а без сучасных тэхналогій практычна немагчыма яе стварыць.
Згодна з прагнозам FАО, чаканы 30-працэнтны рост насельніцтва планеты да 2050 года запатрабуе апераджальнага павелічэння вытворчасці прадуктаў харчавання. Напрыклад, вытворчасць збожжа павінна ўзрасці на 50 працэнтаў. Істотная частка росту будзе
абумоўлена павышэннем эфектыўнасці земляробства, пашырэння арашальнага вырошчвання. Павышэнне эфектыўнасці — гэта вывядзенне новых гібрыдаў і сартоў, развіццё дакладнага земляробства, развіццё розных іншых тэхналогій як у раслінаводстве, так і ў жывёлагадоўлі. Напрыклад, ураджайнасць пшаніцы па свеце за апошнія 50 гадоў узрасла ў 2,5 раза, і супастаўны рост неабходны, каб забяспечваць патрэбы насельніцтва ў будучыні. Гэтыя задачы якраз падыходзяць для агратэху і інавацыйных кампаній.
У Берліне адзін за адным знікаюць рэстараны вытанчанай кухні. Толькі за апошні год у нямецкай сталіцы закрыліся пяць самых вядомых гастранамічных устаноў. Іншыя пераглядаюць сваю канцэпцыю, каб прывабіць кліентаў і быць на плаву.
Па меркаванні шэф-кухара Себасцьяна Франка, які працуе ў рэстаране Horvath, адзначаным дзвюма зоркамі Мішлен, сітуацыя сур'ёзная, перадае Euronews. «У 2010 годзе, калі я тут пачынаў, было ўсяго сем рэстаранаў, адзначаных зоркамі Мішлен, а праз 10 гадоў іх было 20. Тады людзі былі гатовы траціць свае грошы. Цяпер усё значна змянілася, — перакананы эксперт. — Рынак зноў сціскаецца».
У мінулым годзе, паводле нядаўна праведзенага даследавання, у Германіі зачыніўся практычна кожны дзясяты рэстаран. На падыходзе — нямала банкруцтваў, папярэджваюць эксперты, паколькі бізнес, не паспеўшы акрыяць ад пандэміі, пацярпеў ад рэзкай інфляцыі.
Нямецкая асацыяцыя гасцінічнага і рэстараннага бізнесу DEHOGA яшчэ ў студзені забіла трывогу наконт таго, што рэстаранам давядзецца закрыцца. Урад пасля пандэміі зноў павысіў ПДВ для рэстаранаў з 7 да 19 працэнтаў. Падобна, неспрыяльныя прагнозы ўжо спраўджваюцца.
Як адзначае Герыт Бухарн з DEHOGA, «у апошнія гады з-за COVІD, войн і г. д. аперацыйныя выдаткі значна павялічыліся, што асабліва адчуваюць рэстараны і інвестары. Гэта, у сваю чаргу, уплывае на цэны». Шэф-кухар рэстарана Horvath лічыць, што COVІD быў толькі пачаткам: «Я думаю, што ў перспектыве нас чакае нешта значна большае, калі ўзнікнуць значна больш сур'ёзныя праблемы, чым пытанне аб тым, ці зможам мы заўтра пайсці ў рэстаран».
Для многіх берлінскіх рэстаранаў мінулы год прынёс мала прыбытку. Пэўна, і 2024-ты пакіне такі ж горкі асадак.
Падрыхтаваў Захар БУРАК
«Наш слоган — „У нагу з часам“».
«Я натхнялася творчасцю беларускіх бабуль...»
Супрацоўнікі Мінпрыроды расказалі, якая карысць ад дрэў у горадзе.
