Анатомія мезальянсу. Чаму няроўныя шлюбы былі, ёсць, будуць?

Любоўных гісторый, якія прыцягваюць павышаную ўвагу грамадства, нямала. Саюз 43-гадовага прэзідэнта Францыі Эманюэля Макрона і 67-гадовай Брыжыт, 83-гадовага рэжысёра Андрона Канчалоўскага і 47-гадовай Юліі Высоцкай, 71-гадовай спявачкі Алы Пугачовай і 44-гадовага гумарыста Максіма Галкіна... Прыклад англійскага караля Эдуарда VIII, які адрокся ад пасаду, каб ажаніцца з разведзенай Уоліс Сімпсан. Гісторыя кахання простай афіцыянткі Наталлі Аліевай са Смалявіч і наследнага прынца Дубая…

Любая — узроставая, сацыяльная, адукацыйная, культурная, фінансавая — няроўнасць, вядома, ускладняе адносіны мужчыны і жанчыны. Дык чаму ж і тыя і іншыя ўсё ж ідуць «на збліжэнне» і вырашаюцца ісці па жыцці разам? Якія рызыкі нясуць няроўныя шлюбы? Пры якіх умовах яны аказваюцца шчаслівымі?

Каханне ратуе ад узросту

На думку спецыялістаў, розніца ў 7–10 гадоў ужо стварае пэўныя складанасці паміж партнёрамі. Чым больш узроставай разрыў, тым больш адрозненняў, рознагалоссяў, несупадзенняў, тым складаней іх пераадолець. І заўсёды вялікі спакуса ўгледзець у мезальянсах маладых дзяўчат і юнакоў са спелымі «таткамі» і «матулямі» выключна карыслівае імкненне ўладкавацца ў жыцці, палепшыць фінансавае становішча, падняцца па кар'ернай лесвіцы. Але не ўсё і не заўсёды так прымітыўна проста.

— Дзяўчаты нярэдка выбіраюць спадарожнікаў старэй, каб адчуваць сябе пад абаронай, адчуваць клопат і ўвагу, якіх не хапала ў дзяцінстве, — кажа псіхолаг Алена ГУРЫНА. — Часта яны раслі ў сем'ях, дзе не было бацькі ці ён не займаўся выхаваннем дачкі, выяўляў абыякавасць або залішнюю строгасць, патрабавальнасць. Стаўшы дарослымі, такія дзяўчыны імкнуцца кампенсаваць недахоп любові ў адносінах з мужам. Гатовых стаць апорай, песціць і клапаціцца аб жонцы як аб маленькай дзяўчынцы сярод аднагодкаў значна менш, чым сярод мужчын старэйшага пакалення. За вядомай фразай «сівізна ў бараду, а чорт у галаву» ляжаць звычайна ўзроставыя крызісы 50–60-гадовых мужчын. Гэты час падвядзення вынікаў, і калі яны несуцяшальныя, ёсць незадаволенасць дасягнутым, то мужчыны імкнуцца «перазагрузіцца» ў новых адносінах. Яны часта сыходзяць ад жонак-аднагодак да маладзенькіх спадарожніц, спадзеючыся атрымаць новы імпульс для руху наперад. Муж і жонка, якія падыходзяць ў дачкі, падсілкоўваюць іх сваёй энергіяй, павышаюць самаацэнку і рэйтынг у вачах навакольных.

Ёсць і іншыя псіхалагічныя матывы няроўнага выбару: 35-гадовым мужчынам часам цяжка будаваць партнёрскія адносіны  паспяховай аднагодкай, якая адбылася, а побач з 20-гадовай дзяўчынай яны адчуваюць сябе больш дасведчанымі, спелымі, гэта ім падабаецца, ўсяляе упэўненасць у сабе.

Больш распаўсюджанымі сталі саюзы спелых жанчын з маладымі мужчынамі. Здараецца, прывабныя альфонсы свядома выбіраюць у спадарожніцы старэючых дам, гатовых іх утрымліваць, абы паправіць сваю адзіноту. Але далёка не заўсёды адносіны гэтым вычэрпваюцца. Часам жанчына выбірае сабе маладога спадарожніка, «усынаўляе» яго з-за нерэалізаванага мацярынскага патэнцыялу, з-за таго, што дзеці выраслі, мужа і ўнукаў побач не здарылася, а навыку і жадання жыць уласнымі інтарэсамі не сфармавана. Часам мужчына ініцыюе адносіны, паколькі яму шчыра падабаецца спелая жанчына, а яна адгукаецца на праявы пачуццяў з яго боку, будучы ўсцешанай цікавасцю да сябе, адчуваючы сябе жаданай і прывабнай, нягледзячы на ўзрост.

У сэксуальным дачыненні няроўныя па ўзросту саюзы пры супадзенні пэўных перыядаў могуць быць цалкам гарманічнымі. Лібіда мужчыны да 50 гадоў пачынае згасаць, у яго зніжаюцца патрэбы ў колькасці палавых актаў, іх гарачыні, з'яўляецца большы кантроль. Ён гатовы павялічыць прэлюдыю, праяўляць больш ласкі, У чым і маюць патрэбу маладыя партнёркі. А 35–45-гадовыя жанчыны, знаходзячыся на піку сэксуальнасці, могуць выдатна супадаць у сваіх патрэбах і магчымасцях з 25-гадовымі партнёрамі.

— Але і рызыка у рознаўзроставых саюзах ўсё ж такі дастатковая, — лічыць Алена Гурына. — Розны бэкграўнд (гульні, школьныя будні, студэнцкія традыцыі, кнігі, фільмы, музыка), на якім раслі і фармаваліся прадстаўнікі розных пакаленняў, часта стварае неразуменне паміж партнёрамі. Калі цытаты з фільма ці кнігі знаходзяць водгук у спадарожніка, гэта вельмі збліжае. Праблемы ў такім шлюбе ўзнікаюць і з нагоды правядзення вольнага часу, у адносінах з сваякамі, сябрамі. Спелы чалавек не заўсёды захоча ісці на дыскатэку, гуляць у боўлінг, ён ахвотней застанецца дома, а шумнай кампаніі аддасць перавагу вузкае кола блізкіх людзей.

Маладыя «палоўкі», асабліва ў перыяд закаханасці, не заўсёды аддаюць сабе справаздачу ў тым, што ў недалёкай перспектыве ім, магчыма, прыйдзецца даглядаць за хворым нямоглым спадарожнікам. Як правіла, ім складана знайсці агульную мову з ужо дарослымі дзецьмі сваіх мужа і жонкі ад ранейшых шлюбаў. Часта яны хочуць уласных малых, у той час як іх сталыя партнёры — супраць. Гэта вельмі сур'ёзнае рознагалоссе. І калі не атрымаецца дасягнуць кампрамісу, то адносіны напэўна завершацца. Праўда, ёсць мужчыны, якія і ў 70 гадоў гатовыя стаць бацькамі і іх не бянтэжыць, што дзіця іх маладой спадарожніцы прыйдзецца ставіць на ногі, магчыма, у адзіночку.

— Нярэдка няроўныя шлюбы атручвае рэўнасць з боку спелых мужчын і жанчын, іх падазрэнні з нагоды здрад «моладзі», — працягвае Алена Гурына. — Жанчынам у такіх саюзах дадатковы стрэс ствараюць перажыванні і трывогі з-за знешнасці, якая выдае ўзрост, з-за рэакцыі навакольных на іх мезальянс. Дарэчы, паводле некаторых замежных даследаванняў, больш маладыя партнёры ў няроўных па ўзросце шлюбах старэюць хутчэй, чым у роўных.

Рознаўзроставыя саюзы па-ранейшаму не ўсімі і не ўсюды прымаюцца. Але ў цэлым грамадства стала прыкметна лаяльней да іх. Жана Маро казала: «Узрост не абараняе ад любові, але любоў ратуе ад узросту».

Важней за тытулы

Цяперашні кароль Іспаніі Філіп VI шчасліва жанаты на разведзенай журналістцы Летысіі Орціс Ракасалана. Абодва мужы прынцэсы Манака Стэфаніі — не яе кола: першы быў целаахоўнікам, другі — цыркавым акрабатам. Ужо некалькі японскіх прынцэс не пабаяліся страціць тытулы, каб выйсці замуж па каханні за звычайных суграмадзян.

Калі ўжо манархавы асобы могуць дазволіць сабе кіравацца пачуццямі, то іншыя — пагатоў. Базавыя патрэбы — у любові, разуменні, спагадзе — адыгрываюць у сучасным свеце велізарную ролю незалежна ад сацыяльнага і фінансавага становішча. Што рабіць, калі багатыя і знакамітыя часам не знаходзяць іх у прадстаўнікоў свайго саслоўя?

Дапусцім, мужчына лепшыя маладыя гады выдаткаваў, будуючы кар'еру і дамагаючыся фінансавага поспеху. І вось усё ў яго ёсць, акрамя любові і разумення. Жонка ацэньвае яго выключна як «кашалёк» і зусім не цікавіцца, чым ён жыве, што яго хвалюе. Вядома, ён напэўна пачне шукаць цяпло і разуменне на баку і яго наўрад ці збянтэжыць, калі іх «прапануе» жанчына іншага сацыяльнага або фінансавага статусу.

— Адрозненні ў жыццёвым вопыце, перажываннях, менталітэце, звычках, поглядах на выхаванне дзяцей і г. д., безумоўна, перашкаджаюць захоўваць адносіны, дамагчыся ў іх гармоніі, — прызнае Алена Гурына. — Сваякі людзей высокага сацыяльнага становішча звычайна нялёгка прымаюць у сям'ю прадстаўнікоў нізоў. А партнёрам, якія стаяць на больш нізкіх сацыяльных прыступках, нялёгка пераадолець прорву, якая падзяляе іх з выбраннікам. Ім патрабуецца прыкласці намаганні, каб расці, вучыцца, развівацца. Успомнім «Пігмаліён» Б. Шоў: як няпроста было Элізе Дулітл асвоіць гаворку прадстаўнікоў вышэйшага грамадства, тым больш манеры і нормы паводзін.

У нашых рэаліях саюз жонкі-лекара і мужа-кіроўцы можа апынуцца цалкам устойлівым, калі мужчына ганарыцца жонкай, падтрымлівае яе, не раўнуе да прафесійных, кар'ерных поспехаў і сам асобасна развіваецца. Калі ж партнёр, пасля заканчэння мядовага месяца, пачне камплексаваць з нагоды інтэлектуальнай, адукацыйнай перавагі сваёй палоўкі, зневажаць жонку з-за адчування ўласнай неплацежаздольнасці, то адносіны альбо завершацца, альбо будуць прыносіць пакуты.

Па словах Алены Гурынай, у сваёй практыцы яна не аднойчы сустракала прыклады, калі ўзорна-паказальныя дзяўчыны з забяспечаных сем'яў выбіралі сабе ў спадарожнікі жыцця «двоечнікаў-хуліганаў» з сацыяльна-няшчасных сем'яў. У аснове такіх гісторый, як правіла, — жаданне выратаваць «грэшніка», ашчаслівіць яго і чаканне ў адказ бязмежнай падзякі і любові. Аднак перавыхаваць, перарабіць чалавека на свой капыл, калі той сам гэтага не жадае, не атрымаецца. Гэта загадзя правальны план.

Быць або не быць?

— Узровень рэфлексіі і усвядомленасці ў любым шлюбе вельмі важны, — падкрэслівае Алена Гурына. — Для «няроўных» (па ўзросце, сацыяльным і фінансавым статусе, веравызнанні) партнёраў вельмі важныя матывы, па якіх яны выбіраюць адзін аднаго, разуменне маючых адбыцца цяжкасцяў, гатоўнасць прыкладаць намаганні для іх пераадолення, здольнасць ісці на кампрамісы, дамаўляцца, чымсьці ахвяраваць. Калі людзям цікава разам, калі яны задавальняюць патрэбы адзін аднаго — у любові, клопаце, матэрыяльным забеспячэнні, інтэлектуальным развіцці і г. д., — то шанцы захаваць адносіны ўзрастаюць.

Многія лічаць, што «няроўным» партнёрам варта не спяшацца з афіцыйным афармленнем адносін, а пажыць нейкі час разам, прыгледзецца адзін да аднаго, абмеркаваць свае чаканні, асцярогі. Гэта нядрэнны савет.

Але на памяць прыходзіць прыклад англійскай пісьменніцы Агаты Крысці. Калі 25-гадовы Макс Мэллоун зрабіў ёй прапанову, яна вырашыла параіцца з сястрой: яе бянтэжыла 15-гадовая розніца ва ўзросце з жаніхом. Сястра парэкамендавала Агаце не спяшацца і праверыць пачуцці на сапраўднасць. Выслухаўшы, пісьменніца вырашыла не адкладаць шлюб. «Разумееш, за тры гады я яшчэ больш састарэю. Жыццё праходзіць, і час хуткабежны. Мабыць, я выйду замуж за Макса, пакуль ён прапануе. І наогул, ці мала, што наперадзе…»

Рызыка памыліцца ёсць і ў партнёраў аднаго ўзросту, сацыяльнага становішча, фінансавага статусу. А няроўныя шлюбы могуць апынуцца вельмі «роўнымі» і гарманічнымі ў псіхалагічных адносінах, калі абодва партнёра бяруць і даюць прыкладна пароўну шчасця, радасці, упэўненасці, цяпла. Так што, калі гаворка тычыцца спраў сардэчных, самае дакладнае — слухаць сябе, сваё сэрца.

Вольга ПАКЛОНСКАЯ

Фота аўтара 

Друкуецца ў часопісе «Алеся»