Выдавецкі дом «Звязда» сумесна з кнігарняй «Светач» прэзентаваў кнігу журналісткі і пісьменніцы Інесы Плескачэўскай «Гістарычныя прагулкі з Францыскам Скарынай».
— Ідэя паехаць па еўрапейскіх гарадах Скарыны ўзнікла напярэдадні 500-годдзя выхаду яго першай кнігі. Менавіта тады мы адправіліся ў першыя вандроўкі па слядах асветніка і першадрукара. Кракаў — горад, дзе ён вучыўся. Падуя, дзе ён бліскуча абараніў вучоную ступень доктара лекарскіх навук. Дарэчы, гэтым дасягненнем ён вельмі ганарыўся, бо змяшчаў звесткі пра сваю адукацыю амаль у кожнай кнізе. Пасля была Прага — горад, які па праве можна назваць калыскай беларускага друку, таму што там Францыск Скарына выдаў свае першыя кнігі. Вільня — месца, дзе ён ажаніўся, нарадзіліся яго дзеці і дзе, як пісалі ў Вялікай савецкай энцыклапедыі, «ён заснаваў першую на тэрыторыі СССР друкарню». У 2022 годзе літоўцы будуць шырока адзначаць юбілей гэтай падзеі, — расказала аўтар на сустрэчы з чытачамі.
На думку спадарыні Плескачэўскай, Францыск Скарына, хоць і нарадзіўся ў Полацку і ніколі пра гэта не забываў, быў усё ж чалавекам Еўропы. «Сёння, куды ні заедзеш, яго паўсюль лічаць сваім. Таму што ў XVІ стагоддзі ён пражыў такое жыццё, да якога мы сёння павінны імкнуцца», — падкрэслівае журналістка.
Эксперты сыходзяцца на думцы, што гэты чалавек паўплываў не толькі на славянскі друк, але і ў цэлым на еўрапейскі. Напрыклад, тытульныя лісты да Францыска не рабіў ніхто. Таксама ён быў першы, хто не пасаромеўся размясціць свой партрэт у кнігах, якія выдаваў.
Аднак галоўная мэта «Гістарычных прагулак» — не проста паказаць веліч асобы, а разгледзець за вечнымі справамі жывога чалавека.
— У выданні шмат фота, яны перадаюць атмасферу гарадоў, дзе Скарына жыў, вучыўся і працаваў. Ідзеш па завулках, па якіх хадзіў Францыск, і здаецца, быццам ён зараз вынырне з-за рага. Мы імкнуліся зрабіць акцэнты на дробязях. Напрыклад, у Падуі ў той аўдыторыі, дзе будучы першадрукар здаваў экзамены, цудоўна захавалася арыгінальная столь. Дагэтуль журналісты, якія пісалі пра падуанскі перыяд Скарыны, не ведалі дакладнага месца іспытаў. Але мы былі настойлівыя: мясцовыя ў архівах адшукалі інфармацыю, і цяпер чытачы могуць на ўсе сто зазірнуць у мінулае.
Сапраўдным адкрыццём кнігі стала бібліятэка невялічкага гарадка Герліц на нямецка-польскай граніцы. Менавіта там быў знойдзены скарынаўскі канвалют (некалькі кніг пад адной вокладкай).
— 11 арыгінальных фаліянтаў у цудоўным стане мы не бачылі вельмі даўно. А захаваліся яны добра, бо ў Германіі кнігі, надрукаваныя кірыліцай, попытам не карысталіся, да іх стагоддзямі ніхто не дакранаўся.
Для каго друкаваў свае кнігі Скарына? Гэтае пытанне хвалюе літаратуразнаўцаў і звычайных чытачоў. Літоўскія і польскія эксперты сцвярджаюць, што хоць і пражыў ён большую частку жыцця за мяжой, але працаваў для свайго народа, беларусаў, з мэтай іх асветніцтва. Па-першае, кнігі былі на старабеларускай мове. Па-другое, яны толькі выглядалі на еўрапейскі манер, іх змест адпавядаў традыцыі праваслаўных хрысціян. Да таго ж вядома, што сам Скарына пісаў літургіі і акафісты.
Ганна КУРАК
Супрацоўнікі Мінпрыроды расказалі, якая карысць ад дрэў у горадзе.
Восень для спецыялістаў аграрнай галіны — час падводзіць вынікі, і сёлета яны годныя.
У поўным аб’ёме задаволена патрэба краіны ў калійных і каменных солях, торфе, сапрапелі, будаўнічым камені, падземных водах.
