Сёння адзначае свой "дзень народзінаў" пагарджаны дыетолагамі ўсяго свету, затое ўлюбёны многімі людзьмі прадукт — чыпсы. І гэта не местачковае свята, прыдуманае з бухты-барахты аматарамі смачнай ды нездаровай ежы, а гістарычны факт, пацверджаны сур'ёзнымі кулінарнымі крыніцамі. Прычым споўнілася хрусткім бульбяным лустачкам не абы-колькі, а 160 гадоў!
Самыя першыя чыпсы, як лічыцца, прыгатаваў нехта Джордж Крам, шэф-повар гатэльнага рэстарана ў амерыканскім гарадку Саратога-Спрынгс. Калі адзін з наведвальнікаў — паводле легенды, гэта быў вядомы мільянер Карнэліус Вандэрбільт — вярнуў на кухню сваю порцыю смажанай бульбы, заявіўшы, што скрылёчкі нарэзаны занадта тоўста, Крам нашаткаваў бульбу амаль празрыстымі, як папера, лустачкамі, пасаліў і абсмажыў іх да хрусту ў алеі. Кліент, якога задумаў правучыць шэф-повар, ніколькі не пакрыўдзіўся — наадварот, прыйшоў у захапленне ад гэтай стравы. Дзякуючы "сарафаннаму радыё" бульбяныя лускавінкі хутка сталі фірменнай стравай рэстарана, а праз некалькі гадоў Крам адкрыў уласны рэстаран, у якім на сталах заўжды стаялі кошыкі са смажанымі бульбянымі скрылёчкамі.
Упершыню ў Савецкім Саюзе
чыпсы з'явіліся ў 1963 годзе пад назвай "Хрумсткая бульба Маскоўская ў лустачках" і вырабляліся Масхарчкамбінатам № 1. У Беларусі вытворчасць "сваіх" чыпсаў была засвоена ў 1980-х, і, што праўда, даволі хутка прадукт набраў папулярнасць. Безумоўна, у нашай краіне чыпсаў не прадаецца штогод, як у ЗША, на 6 мільярдаў долараў, але бульбяныя прамавугольныя пласцінкі без дабавак у многіх гарадах былога Саюза дагэтуль называюць "беларускімі".
Таму не дзіўна, што дзень нараджэння чыпсаў будзе адзначацца і ў нас. У прыватнасці, будзе праведзены аўтапрабег 6 грузавікоў з чыпсамі. Маршрут яго праляжа па 11 гарадах краіны (Мінск, Бабруйск, Баранавічы, Брэст, Віцебск, Гомель, Гродна, Магілёў, Наваполацк, Орша, Пінск. З 12 да 17 гадзін у кожным з населеных пунктаў пры падтрымцы мясцовых улад будзе зладжана праграма забаўляльных мерапрыемстваў. У ёй, акрамя абмену хрумсткіх скрылёчкаў на добрыя словы ў адрас чыпсаў і іх свята, запланаваныя выступленні айчынных гуртоў, віктарыны і конкурсы. А ў сталіцы, куды даставяць усе сабраныя віншаванні і пажаданні, арганізатар свята, адзін з найбуйнейшых вытворцаў беларускіх чыпсаў, усталюе ў летняй кавярні Палаца Рэспублікі адмысловую канструкцыю, якая павінна стаць асновай будучага музея-выставы чыпсаў. "Дзень беларускіх чыпсаў наша кампанія адзначае ўжо не першы раз, а сёлета мы вырашылі падысці да гэтага мерапрыемства яшчэ больш маштабна", — адзначыў заснавальнік і генеральны дырэктар кампаніі "Анега" Сяргей Мета.
Таксама Дзень чыпсаў будзе адзначацца ў сталічным парку забаў "Drеаmlаnd", наведвальнікам якога прапануюць тэматычную гульню-квэст і складанне ўласнага "рэцэпту" чыпсаў.
5 фактаў з "жыцця" чыпсаў:
Вікторыя ЗАХАРАВА
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/kaleydaskop
[2] https://zviazda.by/be/infarmbyuro
[3] https://zviazda.by/be/tags/babruysk
[4] https://zviazda.by/be/tags/gomel
[5] https://zviazda.by/be/tags/vicebsk
[6] https://zviazda.by/be/tags/zsha
[7] https://zviazda.by/be/tags/savecki-sayuz
[8] https://zviazda.by/be/tags/minsk
[9] https://zviazda.by/be/tags/brest
[10] https://zviazda.by/be/tags/pinsk
[11] https://zviazda.by/be/tags/navapolack
[12] https://zviazda.by/be/tags/grodna
[13] https://zviazda.by/be/tags/baranavichy
[14] https://zviazda.by/be/tags/magilyou
[15] https://zviazda.by/be/tags/viktoryya-zaharava
[16] https://zviazda.by/be/tags/orsha
[17] https://zviazda.by/be/tags/dzhordzh-kram
[18] https://zviazda.by/be/tags/saratoga-spryngs
[19] https://zviazda.by/be/tags/milyaner-karnelius-vanderbilt
[20] https://zviazda.by/be/tags/masharchkambinat-no-1
[21] https://zviazda.by/be/vicebsk