Ураджэнец Бялыніч Дзмітрый Набокаў стаў сярэбраным прызёрам юніёрскага чэмпіянату свету ў 2015-м, праз два гады заваяваў званне чэмпіёна Еўропы сярод моладзі, а ў 2018-м пабіў рэкорд Беларусі, які трымаўся 25 гадоў і быў усталяваны яшчэ Андрэем Санковічам у 1993 годзе. Раней да адзнакі 2,34 у скачках у вышыню ніхто з беларусаў нават і не набліжаўся, а Дзмітрый Набокаў на рэспубліканскай Універсіядзе ў Брэсце скокнуў 2,36. Калі б такі вынік ён паказаў на чэмпіянаце свету ці Алімпійскіх гульнях, то дакладна трапіў бы на п'едэстал. Напрыклад, з вынікам 2,36 катарац Мутаз Эса Баршым быў другі на Алімпійскіх гульнях 2016 года, а ў 2018-м пераможца чэмпіянату Еўропы немец Матэуш Пжыбілка ў сваёй найлепшай спробе паказаў 2,35.
Аднак той скачок Дзімы застаўся ў мінулым, пасля гэтага малады спартсмен атрымаў сур'ёзную траўму і быў вымушаны спыніць выступленні. Цяпер пасля аперацыі і аднаўлення скакун вяртаецца да спаборніцтваў — сёння Дзмітрый уваходзіць у склад зборнай Еўропы на матчавую сустрэчу з ЗША. Пра тое, як праходзіла яго выздараўленне, колькі спартсмен скача на трэніроўках і чаму траціць за некалькі гадзін два кілаграмы, Дзмітрый расказаў чытачам «Звязды».
«Цяпер я скачу нават лепш, чым раней»
— Дзмітрый, як сябе адчуваеце, пасля аднаўлення прайшло зусім няшмат часу?
— Нармальна. Пасля самалёта ногі зацяклі, былі болевыя адчуванні ў вобласці шва, трошкі балюча скакаць, але нічога. Да матчавай сустрэчы Еўропа — ЗША правяду яшчэ тры старты: у Люксембургу, Мадрыдзе, выступлю на чэмпіянаце краіны ці паеду ў Берлін.
— З часам вы высветлілі прычыны сур'ёзнай траўмы штуршковай нагі. Гэта стомленасць ці няправільна складзены графік?
— Гэта не справа аднаго, двух месяцаў, да гэтага ўсё ішло некалькі гадоў. Нага пачала турбаваць, калі на ёй утварыўся вялікі нарост. Мабыць, ён дасягнуў нейкага крытычнага пункта і пачаў балець, ад гэтага я не мог скакаць. Нага, можа, і раней балела, але я не звяртаў на гэта ўвагу. У адзін дзень усё стала значна горш, з трэнерам паехалі ў Маскву, дзе сказалі, што нарост сам не пройдзе.
— Вам не адразу паставілі правільны дыягназ, гэта зацягнула час...
— Біць у званы мы пачалі ў ліпені, жніўні, усё гэта доўжылася да зімы, па МРТ былі нейкія паляпшэнні. Пачынаў скакаць з пяці крокаў, усё нармальна, а вось з поўнага разгону, сямі крокаў, скакаць было балюча. Я нават выйшаў выступаць на Калядныя старты ў Мінску, але ведаў, што шмат там не скокну, на гэтым зімовы сезон скончыўся, а 1 лютага мне зрабілі аперацыю. Першы раз пасля яе я выступіў толькі пару тыдняў таму на Кубку краіны.
— Што самае складанае было ў гэтым няпростым перыядзе?
— Псіхалагічна, вядома, ціснула, але я не магу сказаць, што думаў пра штосьці, тыпу, скончыць са спортам або перайсці ў іншы від. Ёсць мэты, якія я праследую, ні пра што іншае не думаю. У мяне ёсць піраміда, вяршыня — гэта спорт. Для мяне ёсць толькі вышыня і толькі спорт, а потым ужо ўсё астатняе. Я ведаў, што буду скакаць, не страчу нічога, так яно і атрымалася. Вядома, складана было аднаўляцца, атрымлівацца стала ўсё не адразу, трэба было папрацаваць, але працаваць шмат мне не прывыкаць. Да гэтага часу я не магу сказаць, што скачу без дыскамфорту, ён ёсць, часам нага нават баліць, але гэта павінна прайсці. Пасля аперацыі я стаў доўга расскоквацца, асабліва на трэніроўках. Спроб сем-восем раблю проста пачварна і толькі на адзінаццаты-дванаццаты раз магу нешта скочыць. Наогул здзіўлены, як я скачу на спаборніцтвах, на камандным чэмпіянаце Еўропы не сапсаваў ніводнай спробы. Але ў цэлым цяпер я скачу нават лепш, чым раней.
— Хто быў побач у гэты перыяд?
— Федэрацыя лёгкай атлетыкі не забывала ні на дзень, была аплачана аперацыя, дзякуй вялікі, у тым ліку асабіста Вадзіму Дзевятоўскаму, ён вельмі шмат робіць для нас. Трэнер Уладзімір Фамічоў увесь гэты час быў побач са мной, дамаўляўся з урачамі, ездзіў са мной у Маскву.
«Галоўнае — не абняславіцца, бо я гэта ўмею»
— Вы трапілі ў склад зборнай Еўропы на матчавую сустрэчу, што скажаце пра гэты турнір?
— Для краіны гэта добрая папулярызацыя лёгкай атлетыкі. Я спадзяюся, людзі прыйдуць на стадыён «Дынама», хоць у нас і не вельмі гэта папулярна. Здаецца, не ўсе ведаюць, хто такія Арзамасава, Талай, Герман або Недасекаў, гэта ж не футбол. У Берліне на чэмпіянат краіны прыйшло 60 тысяч гледачоў, вось там папулярызаваць ужо нічога не трэба. У нас на Еўрапейскіх гульнях балельшчыкі на трыбунах, вядома, былі, але, думаю, на матчавай сустрэчы карціна будзе яшчэ лепшая, у першую чаргу з-за імёнаў, якія туды прыязджаюць, усё ж такі гэта самыя моцныя людзі Еўропы. Ды і самі спаборніцтвы цікавыя. Цікавы будзе нават той факт, хто выйграе першы падобны турнір.
Для мяне асабіста пападанне ў зборную Еўропы — вельмі прыемны факт. Паскакаць дома, паспрабаваць паказаць класны вынік. Галоўнае — не абняславіцца, бо я гэта ўмею. Канкурэнцыя будзе высокая, людзей будзе шмат, прызавыя добрыя, стадыён выдатны. Будзем рыхтавацца.
— Пасля матчавай сустрэчы будзе яшчэ адзін важны старт — чэмпіянат свету, плануеце там выступаць?
— Адназначна! Ніколі не быў на чэмпіянатах свету. Так атрымалася, што я позна пачаў сезон, пакуль выступіў толькі на трох турнірах, таму гатовы скакаць кожны тыдзень.
— Ці задаволеныя сваімі вынікамі на гэтых трох стартах?
— Складана быць задаволеным скачком на 2,18, я ехаў перамагаць. Мне было ўсё роўна, колькі я скокну, галоўнае — выйграць, але не атрымалася. У тым, што я скокнуў няшмат, няма нічога страшнага, пакуль яшчэ ёсць нюансы. У надвор'е, якое было на камандным чэмпіянаце Еўропы ў Санэсе, складана паказваць высокі вынік. На спробе з вышынёй 2,21 у мяне трохі паехала нага, было балюча, пасля аперацыі псіхалагічна гэты факт цісне — раптам зноў што-небудзь здарыцца.
— Матчавая сустрэча ўваходзіла ў вашы планы пры падрыхтоўцы да чэмпіянату свету?
— Планаў асаблівых не было, таму што аперацыю мне зрабілі ў лютым, я не ведаў у прынцыпе, калі змагу скакаць і як доўга зацягнецца аднаўленне. Стан дазваляў, значыць, скакалі на трэніроўках. З'явілася магчымасць выступіць на Кубку краіны, вырашылі паспрабаваць, скокнуў там 2,28, далей у Мінску пераадолеў 2,30. На той рабоце, што мы робім, я магу скакаць і да лістапада, і да снежня. Нават нягледзячы на аперацыю і на тое, што было ўпушчана шмат часу, я стаў скакаць лепш, разумею, што ўжо гатовы скакаць вышэй, чым рабіў гэта год таму. Галоўнае — трапіць у добры стан і надвор'е.
«Адзін чалавек на від — гэта агідна»
— Доўгі час ваша імя ў першую чаргу было звязана з 25-гадовым рэкордам краіны, які вы пабілі. Як ставіцеся да гэтага цяпер?
— Абсалютна ніяк. Так, малайчына! Так, высока! Але трэба скокнуць яшчэ вышэй. Рэкорд краіны — гэта прыемны бонус, але на гэтым усё скончылася. У цябе 2,36, а ў Берлін на чэмпіянат свету ты едзеш гледачом. У цябе 2,36, а вялікі кантракт, умоўна кажучы, NІKЕ не дае, таму што гэты вынік быў паказаны ў нас у Брэсце на нейкім незразумелым старце ў нейкі незразумелы час. Я атрымаў за гэты рэкорд 700 рублёў, а скокнуў бы на Брыльянтавай лізе — атрымаў бы 10 тысяч долараў. Хоць добра скакаць трэба ўсюды. У нас жа не лягчэй скакаць, чым у Іспаніі ці Германіі. Сукупнасць фактараў склалася так, што добра скокнуў менавіта там, але я ведаю, што магу больш. Скачкі там і тут адрозніваюцца тваім фінансавым становішчам.
— Якую максімальную вышыню вы бралі?
— У гэтым сезоне 2,24. Калі на трэніроўцы я скачу за 2,20, то разумею, што знаходжуся ў добрай форме і на спаборніцтвах магу скокнуць за 2,30. Але на трэніроўках стаўлю планку максімум на 2,25, таму што не магу рабіць тое ж самае на трэніроўках і на спаборніцтвах.
— Ёсць канкрэтная лічба, якую вы хацелі б скарыць?
— Нельга загадваць. Вядома, першае, што прыходзіць на розум, — 2,37: хочацца пабіць асабісты рэкорд. Перадумовы да гэтага бачныя, але не зразумела, як павядуць сябе ногі, якое будзе надвор'е. Усё павінна скласціся. Каб вага была добрая, не менш і не больш. Бывае, мне яе не хапае.
— Вага спартсмена мае вялікае значэнне ў скачках у вышыню?
— За ўсіх казаць не буду, але асабіста для мяне так. Я сачу за гэтым аспектам. Калі што, пачынаю абмяжоўваць сябе ў харчаванні, салодкае не ем, цукар таксама. Ідэальная скачковая вага для мяне 68 кг, 69,5 кг пры росце 187 см. Пасля каманднага чэмпіянату Еўропы ўстаў на шалі — 66,6 кг. Гэта ўжо мала. Падчас спаборніцтваў адчуваў сябе дрэнна, на вуліцы холадна, а мне горача, скура гарыць. Прыходжу дадому, думаю, у чым справа? Сто працэнтаў скінуў вагу. Выходзіў на спаборніцтвы — важыў 68,6 кг, прыйшоў — 66,6 кг. За некалькі гадзін схуднеў на два кілаграмы. Хвалююся, скачу, калорыі спальваюцца. Адчуваў, што не хапае грамаў 700 дакладна, ад гэтага хутка сканчаюцца сілы.
— Калі казаць у цэлым аб канкурэнцыі ў вашым відзе спорту, яна вялікая?
— Хапае дарослых спартсменаў, падцягваюцца і маладыя, людзей у нас шмат, можна скокнуць 2,38 і стаць пятым. Ёсць чалавек, трэніруецца ў Яўгена Пятровіча Загарулькі, Міша Акімаў, выступаць яго не дапускаюць, але хлопец адзін з наймацнейшых у свеце. Выйграў чэмпіянат Расіі, блізкі да меткі 2,36. Ёсць Ілья Іванюк, які скача 2,33 і праводзіць гэты сезон досыць роўна. Наш Максім Недасекаў, які, я лічу, на матчавай сустрэчы без праблем можа пабіць свой асабісты рэкорд. Малады хлопец з Італіі цяпер скокнуў 2,33 у сябе на чэмпіянаце краіны. Аднаўляецца Мутаз Эса Баршым.
Дар'я ЛАБАЖЭВІЧ
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/tags/darya-labazhevich
[2] https://zviazda.by/be/sport
[3] https://zviazda.by/be/tags/almipiec
[4] https://zviazda.by/be/tags/sport