Увосень да мяне прыехала Жэня, у кватэры халаднавата, за акном церушыць дождж, а ацяпленне яшчэ не падключылі. Сяброўка пажартавала пра восеньскае гарадское жыццё і запрасіла мяне ў госці: «На печы адагрэешся і ў лазні папарышся». Жэня жыве ў вёсцы і працуе на ферме.
Увечары мы сядзелі за сталом, уключыўшы абагравальнік, пілі гарачую гарбату і размаўлялі пра ўсё, і пра тое, што ўжо трэба берагчы суставы і не дапускаць іх пераахаладжэння. Жэня распавяла аб праблемах з суставамі яе суседкі: «У Карпаўны суставы апухлыя, як грэцкі арэх. Пальцы адзін за адзін закручваюцца. А як ідзе! Глядзець на яе балюча...» Ёй за восемдзясят, але яна такая працаўніца, што дзіву даешся.
Я прасякнулася спачуваннем і павагай да яе суседкі. Мяне і Жэню ўжо дзяўбануў артрыт, мы разумеем, што значыць, калі суставы хворыя. «І градкі праполаты, і ў доме чысціня, — казала Жэня. — Я нашмат маладзейшая, але так не спраўляюся». «Жэня, давай купім ёй лекаў, у вёсцы, можа, не так проста купіць», — прапанавала я. «Не трэба, — адказала Жэня, — у нас медпункт і аптэка ёсць. А ад старасці лекаў яшчэ не прыдумалі».
У выходны я крочыла па вясковай вуліцы, пазіраючы на пірамідкі, складзеныя з гарбузоў у агародах, і прадчувала лазню з бярозавым венікам. Звярнула ўвагу на акуратны дворык. У кветніку герань, напэўна, гэта і ёсць дом Карпаўны.
Увечары да Жені зайшла акуратненькая бабулька, зірнуўшы на яе вузлаватыя рукі, я здагадалася — Карпаўна. Водбліскі былой прыгажосці дзіўна спалучаліся з мармуровым холадам вачэй і сівізной. Даўгаваты профіль быў некалькі завостраны старасцю. Я ёй усміхнулася і хацела пагаварыць з ёй, але спыніў пранізлівы свідруючы позірк, ад якога па мне папаўзлі мурашкі.
Карпаўна загаварыла з Жэняй на адцягненую тэму, а сама ва ўпор свідравала мяне пранізлівым позіркам. «У вёсках людзі любяць разглядаць прыезджых, а ў старых зрок слабы — таму і глядзяць пільна», — падумала я і зноў усміхнулася бабулі. Бабуля казала, што трэба выконваць пасты і святы, а сама не спускала з мяне вачэй.
І зноў я адчула непрыемны халадок. Погляд бабулькі мяне ўстрывожыў, як быццам свідраваў наскрозь, міжвольна паўстала такое пачуццё, якое ўзнікае, калі ідзеш па могілках ноччу, ведаеш, што нічога не адбудзецца, а душа ў пятках.
Пачуццё блізкай небяспекі падштурхнула мяне выйсці ў іншы пакой. Жэня паклікала мяне за стол. І зноў я натыкнулася на дзіўны погляд, і проста скурай адчула, што лепш трымацца ад бабулькі далей. Я ўзяла гарбату і выйшла. Калі суседка сышла, Жэня вінавата ўсміхнулася: «Чаму ты сышла? Ты ж хацела з ёй пазнаёміцца».
«Не магу патлумачыць чаму, стала не па сабе. Можа, у мяне забабоны?» — паціснула я плячыма. Жэня з разуменнем кіўнула і распавяла мне гісторыю Карпаўны, якую я паспрабую перадаць яе словамі:
«Мне таксама не па сабе ад яе погляду. Але — суседка! Падтрымліваю адносіны, побач гаспадаркі, ці мала што. Пяць гадоў таму мы з ёй ездзілі да экстрасэнса ў Барысаў. Я сядзела ў суседнім пакоі і чула яго размову з Карпаўнай. „Ты шмат зла рабіла, вядзьмарыла, — казаў экстрасэнс, — цяпер зло вяртаецца. А вернутае зло адхіліць нельга“.
Экстрасэнс прадказаў ёй смерць дачкі, што Карпаўна сама будзе мучыцца, і яшчэ сказаў, што муж будзе прыкаваны да ложка. Карпаўна слухала моўчкі, а мне стала жудасна, і я выйшла. Нават гадаць не пайшла». «Чаму?» — спытала я. «Білi дрыжыкі, як на марозе», — адказала Жэня. «Ты спытала, чаму ёй такое казалі?» — пацікавілася я. «Што ты! Зрабіла выгляд, што не чула», — махнула рукой Жэня. «І працягваеш сябраваць?» — здзівілася я.
«Суседка. Дарэчы, у яе шмат станоўчых рысаў, якія заслугоўваюць павагі: у яе высокі ціск, і яна днём працаваць у агародзе не можа, дык працуе на досвітку. У агародзе ні травінкі, у пакоі ні парушынкі, усё ідэальна. А ў доме ўжо два гады муж ляжыць, яго павярнуць трэба, накарміць і ложак перасцяліць».
«Дык экстрасэнс адгадаў?» — яшчэ больш здзівілася я. «Адгадаў, як сказаў, так і ёсць. І пра дачку, і пра хваробу адгадаў. Цяпер у Карпаўны моцна ногі баляць, асабліва правая», — Жэня гаварыла з сумам, і я зразумела — яна баіцца Карпаўну.
Чаму я адразу паверыла гэтай гісторыі, хоць выхавана атэісткай? Можа, мне проста не па душы прыйшоўся свідруючы позірк жанчыны? Але я дакладна ведаю, што не хачу сустрэць гэтую бабульку.
Валянціна БЫСТРЫМОВІЧ
Сумесныя праекты ядзерных тэхналогій.
У парадку дня — зацвярджэнне Канцэпцыі нацбяспекі і Ваеннай дактрыны.
