Ёсць у мяне добрая прыяцелька, з якой заўсёды лёгка і хораша, з якой мы можам размаўляць пра ўсё: поўнае, амаль стапрацэнтнае супадзенне поглядаў! Да таго ж у яе, у маёй Міхайлаўны, на ўсё — сваё меркаванне і проста безліч гатовых рэцэптаў, як што рабіць...
Яна і праўда вельмі шмат умее ды ведае і — што важна — умомант падмячае, дзе варта пасмяяцца (у тым ліку з сябе). Вось толькі адна гісторыя.
...На Радаўніцу, паводле традыцый, на могілках збіраюцца ўсе, нават тыя, хто не збіраецца больш нідзе і ніколі. Гэтак — у нашым Лучыне, прычым могілак тут — двое: так званыя новыя і старыя, уладкаваныя па ранейшых правілах: то-бок абнесеныя глыбокімі равамі, з пахаваннямі-курганамі, што пазначаны зусім не крыжамі, а камянямі самых розных памераў, праўда, формы адной, з выбітымі на іх прозвішчамі і датамі (што не ўсюды, на жаль). Але ж, згодна тых дат, у пачатку мінулага стагоддзя менавіта камяні ставілі на магілах.
Дый курганоў там даволі шмат, некаторыя таксама невядома чые...
І шыльдачка каля пагоста ёсць: маўляў, помнік гісторыі, ахоўваецца дзяржавай. Што і зразумела, бо няшмат такіх: упершыню вёска згадваецца ў летапісе пад 1136 годам. Значыць, менавіта на гэтых могілках — магілы продкаў.
На Радаўніцу да іх, даўно памерлых (мусіць, гены клічуць), цягнуцца ўсе жывыя, у тым ліку, вядома ж, і мае стрыечныя сёстры.
Ну прыехалі, ну павіталіся, па тутэйшай завядзёнцы «паслалі па сваіх» (абрусы — па магілках родных), паклалі на іх пачастункі ды памаўчалі. Потым «дзеўкі» сталі распытваць, а хто ж пахаваны паблізу, ды ўголас здзіўляцца: як гэта — я дык раптам «не ў курсе»?!
Калі па праўдзе, то і самой трохі няёмка было, што на тое забылася, тое вось не ведала, а гэта нешта не ўспомню...
«Дзеўкі», трэба разумець, захваляваліся, бо мясцовая ж краязнаўца... Аднак уголас нічога не сказалі: па могілках пахадзілі, усіх сваіх праведалі ды праз гадзіну-другую паехалі ў свой Рагачоў.
Ну і я пасля іх — на сваім «мерседэсе» двухколавым.
Дома загнала яго ў «гараж», а сама ў агарод не пайшла: свята ж і ў Бога дзён многа: села крыжаванкі разгадваць. Гэта, кажуць, і супакойвае, і памяць трэніруе...
Аж бачу — да варот машына пад'ехала: сёстры мае вярнуліся ці яшчэ раз прыехалі? Прычым — з вялікім пакункам...
Потым аказалася: грэцкіх арэхаў прывезлі, наўскідку — кілаграмы чатыры. Гэта, маўляў, табе, для работы мозга (?), для паляпшэння памяці.
Ну калі б адразу, на могілках аддалі, то няхай сабе: і гасцінец, і знак увагі, а то ж спецыяльна ехалі! Трэба разумець, убачылі, што ў мяне дрэнна з галавой? Бо яно ж бывае, асабліва — з узростам. Яшчэ Ранеўская казала, што склероз вылечыць нельга, а забыцца пра яго — можна. Вось толькі страшнавата...
Факт, што закінула я крыжаванку, пасядзела, падумала — набрала нумар Міхайлаўны: пра тое-сёе пагаварылі з ёю. Потым я пра сясцёр расказала і пра іхнія арэхі, спытала, што б гэта значыла?
Думала, прыяцелька супакойваць пачне, паспачувае мне, а тая замест таго ў рогат! Во, маўляў, знайшла аб чым думаць?! Ды каб мне хто торбу арэхаў арганізаваў, я б зусім дурной прытварылася!
Суцешыла, карацей...
Навяла на думку, а чаму б і сапраўды не прытварыцца — налета, на Радаўніцу, калі дажыву? Сёстры ж, мусіць, зноўку прыедуць? Можа, і арэхаў зноў прывязуць... Трэ будзе з Міхайлаўнай тады падзяліцца. Склерозу ў яе як быццам няма, але ж ёсць іншы недахоп. Яна сама, бывае, пра нешта спытае, а толькі пачнеш адказваць, — тут жа пераб'е: во, маўляў, у мяне таксама было! І тады ўжо не спыніць: Астапа панесла, як той казаў...
Міхайлаўна ведае гэты свой грэх і ўсё роўна пытае — перапыняе, пытае — перапыняе...
Цікава, а вось гэткая «хвароба» нечым смачненькім лечыцца ці не? Можа, хто ведае?
Софія КУСЯНКОВА
в. Лучын
Рагачоўскі раён
У праўдзівасць гэтай гісторыі людзі маладыя могуць не паверыць, затое старэйшыя, тыя, хто помніць цяжкія дзевяностыя з нашымі пустымі кашалькамі ды прылаўкамі, як мне здаецца, проста ўздыхнуць ды скажуць, што кожны тады выкручваўся, як мог, а таму — хапала ўсякага.
...Сцяпан з жонкай Маняй жылі, як іншыя: вёска, гаспадарка, дзве пенсіі — хай невялікі, але ж «капітал». У іхніх дачок і таго не было: абедзве засталіся без работы ды ў горадзе, з падлеткамі-дзецьмі...
Бацькі дапамагалі, чым толькі маглі: трымаючы карову, цялушку, двух парсюкоў ды цэлую птушкаферму, купілі яшчэ і каня. Да сонца ўставалі, цямком лажыліся, але кожны тыдзень маглі адвезці дочкам па вялізнай сумцы з харчамі.
Трэба сказаць, што дарога з імі, з тымі поўнымі сумкамі (ды назад з пустымі), была няблізкая, і Маня (а найчасцей «гуманітарку» вазіла яна, бо хацела паглядзець на ўнукаў) з'язджала ў горад з начлегам. Сцяпан заставаўся на гаспадарцы. Так яны і жылі б, але...
Пустую хату ў іх пад бокам купіла ну вельмі цікавая «сталічная штучка»! І гараджанка ж як быццам, а за справу ўзялася ўсур'ёз: двор прыбрала, вокны пафарбавала, градак нарабіла (Сцяпан са сваім канём гарод узараў), а ўжо кветак насадзіла... І сама зацвіла — ну як тая кветка! У капялюшыку, у акулярыках ды ў ружовым купальнічку то нешта палола, то прарывала, то палівала і загарала.
Карацей, убачыўшы тое ўпершыню, Сцяпан ледзь з даху не зваліўся (лазіў туды канёк паправіць) і... захварэў: розум страціў — дык гэта дакладна! Як магнітам яго стала цягнуць да плота суседкі, каб хоць трошкі паглядзець, што яна там робіць ды ў што прыбралася?
Жонку яго — худую, касцістую (вясковая мянушка Стрэмка) — уборы ніколі не цікавілі: усё жыццё прахадзіла ў спадніцы ў складку, і Сцёпу ўжо даўно не цікавіла, як яна здымаецца-надзяваецца. А вось строі суседкі...
Яна, як любая жанчына, была ўсцешана ўвагай такога заможнага вяскоўца і ўсё часцей прасіла яго то веснічкі паправіць, то слупок замяніць, то межы скасіць... Каву тады прыносіла (нават з дамашнім печывам) і, частуючы, так пяшчотна кранала яго за руку...
І ён бы... Яшчэ і як! Вочы гарэлі! Але ж... Быў старэйшы — нашмат. Баяўся. Адвык... Дома пазіраў на пеўня сярод курэй ды зайздросціў: таму, здавалася, хоць дваццаць, хоць трыццаць штук — ён з усімі справіцца! І прытым штодня!
...Волас сівее, галава шалее: недзе чуў Сцяпан, што робяць пераліванне крыві, што тая, новая, можа ўратаваць нават жыццё.
Ягонае, як тады здавалася, было ў небяспецы, а таму аднойчы пакіраваў чалавек у мясцовы ФАП да фельчаркі. Яна, Адамаўна, ужо на пенсію даўно сышла б, але моладзь у вёску не ехала, а значыць ёй звальняйся — не звальняйся — людзі ўсё роўна будуць ісці...
Вось і Сцяпан, «захварэўшы», з'явіўся: проста ўмольваць стаў — пад вялікім сакрэтам і, вядома ж, за добрую плату — дапамагчы яму: пераліць крыві ад... маладзенькіх пеўняў.
Пачуўшы гэта, Адамаўне вельмі цяжка было ўтрымацца ад смеху, яшчэ цяжэй — потым згадзіцца. Але ж і саму яе даймалі розныя хваробы — гаспадаркі не мела, у краме — хіба пернікі ды бярозавы сок, а дома — кватарантка Танечка, якая прыехала-ткі працаваць на ФАП і яшчэ не ведала, застацца альбо ўцячы?
Сцяпан жа — хоць скупец яшчэ той — абяцаў прыносіць і секчы пеўнікаў... Значыць, ежы будзе ледзь не на тыдзень, а пераліць яму добра і глюкозу.
...На тым і паразумеліся. Маня па-ранейшаму ездзіла ў горад да дачок, Сцёпа хадзіў на ФАП (у вёсцы казаў, што трэба падлячыць сэрца) і пасля кожнай працэдуры істотна мяняўся: маладзеў, чысценька галіўся, прыбіраўся ў светлыя кашулі... А ўрэшце (і шчаслівы-шчаслівы!) прыйшоў да Адамаўны дамоў з царскай залатой пяцёркай і вялікім кавалкам сала, пахваліўся, што ўсё ў яго атрымалася!
...Але ж праўду ў народзе кажуць, што каханне як кашаль — яго не схаваеш. Нехта нешта ўбачыў, потым шапнуў Сцяпанавай Мані, і тая, з'ехаўшы ў горад, не засталася нанач у дачкі, а пад раніцу вярнулася дамоў.
Мужа нідзе не было. Зазірнула ў двор да суседкі, — Сцёпа на ганку стаіць, пацягваецца...
Шум тады на ўсю акругу падняўся! Маня крычала, кляла суседку, біла ёй вокны...
Сцёпа — адразу ўцёк. Праўда, не з дому: трохі пазней, аказаўшыся перад нялёгкім выбарам: палюбоўніца альбо дочкі, унукі, жонка, ён застаўся пры сваіх — выбраў-ткі сям'ю!
Зрэшты, людзі казалі, што не столькі яе, колькі сваю гаспадарку, бо дома ж было ўсё, а суседчынай кавай сыты не будзеш.
Ніна КАНДРАШОНАК
г. Петрыкаў
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Прэв’ю: pexels.com
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.
Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.