Штогод толькі ў сталіцы і Мінскай вобласці губляецца амаль тры тысячы сабак, дадому вяртаецца прыкладна палова з іх. Пры гэтым рэальная лічба згубленых хатніх гадаванцаў значна большая, а названая колькасць — тыя, хто трапіў у групу «Зніклыя і знойдзеныя сабакі. Мінск і вобласць». Гэта, пэўна, самая вялікая з тэматычных груп, дзе сабрана інфармацыя пра жывёл, якіх шукаюць і знаходзяць па ўсёй Міншчыне. У тым, што чатырохлапы член сям'і губляецца, заўжды (за рэдкім выключэннем, калі чалавеку стала кепска і ён страціў прытомнасць) вінаваты яго гаспадар, упэўнена Ала РОЎБА, адміністратар групы. Яна расказала, як дзейнічаць, калі ваш сябар згубіўся, і як гэтага не дапусціць.
Група «Зніклыя і знойдзеныя сабакі. Мінск і вобласць» з аднайменнымі назвамі ёсць ва ўсіх сацыяльных сетках і месенджарах, і яна пэўным чынам аб'ядноўвае ўсе дробныя суполкі. Так што першае, што трэба зрабіць, калі вы згубілі свайго гадаванца, — закінуць аб'яву ў групу.
— Неабходна ўказаць пол сабакі, дзе, калі згубіўся, дадаць фота гадаванца і свой кантактны нумар. Інфармацыя распаўсюдзіцца па ўсіх сетках, і мы будзем маніторыць, ці не з'явяцца дзе пра яго звесткі, — параіла Ала Роўба. — Мы намагаемся адсачыць і далейшы лёс сабакі: што ён знайшоўся або трапіў да новых гаспадароў. Ну, і чалавеку варта таксама маніторыць сеткі.
Але не толькі. Неабходна непасрэдна шукаць сабаку. Падымаць сваіх знаёмых і «прачэсваць» тэрыторыю ў радыусе некалькіх кіламетраў ад месца, дзе згубіўся чатырохногі. Падыходзіць да мінакоў, паказваць фота гадаванца.
Калі за суткі сабака не знайшоўся — друкуйце аб'явы і абклейвайце свой раён у месцах найбольшай праходнасці: крамы, школы, транспартныя прыпынкі, месцы выгулу, слупы на скрыжаваннях. Не ўсе сядзяць у інтэрнэце, магчыма, нехта адгукнецца і на папяровы варыянт або зробіць фота і вылажыць у сеціва, дзе яго ўбачыць яшчэ больш людзей.
Калі прайшло дзён пяць, а сабака не знайшоўся, трэба пісаць заяву ў міліцыю, асабліва калі гадаванец невялічкі і пародзісты, раіць Ала Роўба:
— Дробныя пароды сёння вельмі папулярныя, і некаторыя проста могуць пакінуць гадаванца сабе, бо, на іх думку, будуць лепшымі гаспадарамі ці проста палічаць, што сабаку выгналі і яна нічыйная. Вядома, міліцыянеры не будуць шукаць вашу сабаку, але могуць неяк скіраваць вас. А бывае, што некаторыя знаходзяць сабаку і прывозяць яго ў міліцыю. Заява стане і доказам на вашу карысць, калі ўцякач знойдзецца праз нейкі час у чужых руках.
Звяртацца ў міліцыю рэкамендуецца і тым, хто знайшоў сабаку, каб пасля не быць абвінавачаным у крадзяжы. Права вярнуць сваю маёмасць (менавіта маёмасцю лічацца па законе сабакі) у гаспадара ёсць на працягу шасці месяцаў, а заява будзе страхоўкай і для новага гаспадара, і для папярэдняга, акцэнтавала ўвагу адміністратар групы.
Ад уцёкаў не застрахаваны ніводны сабака, незалежна ад памеру, выхавання ці ўмення гуляць без павадка, сцвярджае Ала Роўба:
— З павадка сабаку спускаць нельга! Гэта правіла выгулу сабак. Калі мне кажуць, што сабаку ўжо дзесяць гадоў і ён быў паслухмяны, а тут раптоўна ўцёк, я заўжды нагадваю, што спрагназаваць сітуацыю немагчыма. Ваш паслухмяны сабака ідзе побач з вамі, а насустрач — буйны сабака ці ў небе праляцеў самалёт, ці хлопчыкі непадалёк узарвалі петарду... Стрэсам можа стаць што заўгодна, і ваш гадаванец уцячэ.
Другі абавязковы момант — наяўнасць адрасніка, або жэтона з інфармацыяй пра сабаку. У прынцыпе, павінен быць і чып, але ж каб праверыць інфармацыю па ім, трэба «напружыцца» — злавіць сабаку, завесці яго ў спецыяльную ўстанову, каб прачытаць звесткі пра яго. А на адрасніку ўбачыць даныя — справа хвіліны.
Адраснік можа быць абсалютна любы: пластыкавы, металічны, з гравіроўкай. Галоўнае, каб было імя сабакі і ваш нумар. Можна проста скотчам наклеіць паперку з данымі. Вешаць жэтон лепш не на ашыйнік, а на вяроўку, якая павінна быць на шыі вашага гадаванца заўжды.
Знайсціся сабака можа і праз месяц, і праз тры. Былі выпадкі, што гадаванца вярталі і праз тры гады, абнадзеіла адміністратар групы:
— Зусім нядаўна знайшлася аўчарка, якая згубілася ў 2017-м. Валанцёру запомнілася, што ў сабакі адсутнічаў клык, і такога знайшлі ў вёсцы, дзе ён прыбіўся да новых гаспадароў. У вёсцы знайсці сабаку значна менш шанцаў, чым у горадзе. Можа, у гарадах людзі больш камунікуюць і карыстаюцца інтэрнэтам... Больш верагоднасці адшукаць свайго сябра і ў гаспадароў пародзістых сабак — іх на вуліцы заўважаюць часцей. «Шэрыя мышкі»-дварнякі застаюцца амаль нябачнымі. З іншага боку, пародзістага сабаку часцей могуць скрасці.
У кожнага знойдзенага сабакі свая гісторыя, але заўсёды — гэта вялізнае шанцаванне. Аднойчы ў людзей на вясковым участку пад Мінскам згубіўся баксёр, яго не маглі адшукаць некалькі дзён, ніхто яго не бачыў. Гаспадары за гэты час падабралі дварняка, які таксама згубіўся, і прывезлі да сябе. І той адразу прывёў людзей да выграбной ямы, куды зваліўся баксёр, зламаў лапу і яго прысыпала зверху галлём, а сам ён не падаваў гукаў. Як сказаў ветэрынар, яшчэ суткі — і сабака памёр бы ад абязводжвання. У другой гісторыі людзі знайшлі сабаку, і пакуль шукалі гаспадароў, да іх у двор прыйшла ліса (пасля аказалася, што яна шалёная) і кінулася на гаспадара. Чалавека выратаваў падабраны сабака, і яго пакінулі сабе.
Напрыканцы сакавіка з-за сваёй неабачлівасці я стала гаспадаром уцекача і на сваёй скуры адчула, што гэта такое. Мой сабака звычайна жыве ў вёсцы, але сёлета зімаваў з намі ў горадзе. На прагулках іншыя сабачнікі смяяліся: маўляў, «адпусці яго пабегаць, сабака ж немаленькі, яму трэба лапы размяць». Паддаўшыся на такія размовы, я, хоць і баялася, пачала раз на тыдзень хвілін на 15 спускаць Сняжка з павадка. Кожны раз сэрца трывожна грукала, калі ён збочваў са сцежкі і знікаў у лесе, але ж я была ўпэўнена, што яму карысна пабегаць. І вось аднойчы мой сабака радасна рвануў наперад — і толькі яго і бачылі!
Прайшло 15 хвілін, паўгадзіны, я гукала на ўвесь лес — цішыня. Праз дзве гадзіны пайшла дахаты змяніць абутак, які змок ад бадзяння па лесе. Уцёк Сняжок 28 сакавіка, тады якраз усё моцна заснежыла. У абед напісала ў наш мясцовы чат пра сваю страту. Адразу адказалі, што бачылі яго каля дамоў. Кінулася туды — няма. Шукала да цямна. Абышла ўсе месцы, дзе мы гулялі. (Потым аказалася, што рабіла правільна — трэба абыходзіць усе звыклыя для вас з сабакам маршруты.) Вярнулася дахаты, а ў галаве думкі: што Сняжок еў, дзе будзе спаць?
З раніцы зноў на пошукі. У абед атрымала паведамленне, што яго бачылі ў лесапаласе на вуліцы Герасіменкі. Ад нашага мікрараёна Сосны гэта кіламетраў дзесяць. Не можа быць? Можа. Даслалі фота — гэта быў Сняжок. Першая думка — жывы! Пакуль я туды даехала, бегала, шукала і гукала... Не знайшла. Развесіла раздрукаваныя аб'явы па сваім раёне і на Герасіменкі. Бегала без канца. Увечары другога дня зразумела, што за гэты час нічога не ела...
Ала Роўба ўжо размясціла інфармацыю пра Сняжка ў групе, я дадалася ва ўсе магчымыя чаты. Мне дапамагала шмат нераўнадушных. Святлана хадзіла пешшу па Байкальскай і Ангарскай, з ёй мы амаль у 11 ночы прачэсвалі лес. Вольга са Сціклева аб'язджала раён на машыне. Ірына з Сосен дапамагала шукаць групы і размяшчаць інфармацыю пра Сняжка... І такіх людзей з сэрцам вельмі шмат. Калі нехта разам з табой перажывае і падбадзёрвае, расказваючы, як знаходзіліся іншыя, гэта падтрымлівае надзею, дае сілы для пошукаў.
На пяты дзень паехала паспытаць шчасця на Трасцянецкі палігон. І мне пашанцавала! З прахадной выйшаў цудоўны чалавек Юра, які ўпэўнена сказаў, што Сняжок тут ранкам прабягаў..
Пайшла шукаць. Было страшна, бо бадзяжных сабак тут шмат. І калі ўжо збіралася вярнуцца назад, раптам убачыла: на траве ляжыць сабака, вельмі падобны да Сняжка. За час пошукаў у розных месцах я траіх такіх бачыла, вельмі падобных. Набліжаюся, клічу, ніякай увагі. І тут ён мяне пазнаў, ускочыў, кінуўся — мой! Не пагрызены, толькі брудны. Момант, калі ён да мяне дабег, я запомню назаўжды. Цяпер, вядома, сабаку з павадка не адпускаю і лічу, што мне вельмі моцна пашанцавала, бо не адбылося вялікай бяды. Не губляйце сваіх сяброў, бо гэта вельмі балюча.
Ірына СІДАРОК
Фота аўтара
Амаль тысяча дзвесце чалавек сабраліся, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
