Валянціна Быстрымовіч. «Страсці-мардасці» нашага двара...

Сваякі далёка, а суседзі побач. Оля з другога паверха ўвесь светлы час сутак сядзіць на лавачцы з пенсіянеркамі пад вокнамі нашай кватэры — побач. Калі паспявае з хатнімі справамі спраўляцца? І гэта калі яе малодшаму дзіцяці гадка няма! Яе ўсмешлівы бесклапотны твар ужо стаў «шыльдай» нашага пад’езда.

Я і Оля — аднагодкі, і дзеці ў нас прыкладна аднаго ўзросту. Ды і мужы нашы — Лёнька і Дзімка — аднагодкі. У мяне ж хранічны дэфіцыт часу: недасып і стомленасць. Будучы ў дэкрэтным адпачынку на асноўнай працы, я падзарабляю па раніцах дворнікам.

І так здарылася, што, прыбіраючы ў дождж газоны, прастыла і трапіла ў бальніцу.

Мая адсутнасць не засталася незаўважанай. Камунікабельная Оля распытала майго мужа, дзе я, і прапанавала пасядзець з дзецьмі, пакуль ён наведае мяне. Адчула я нядобрае, як толькі ўбачыла Лёньку. Ён нецярпліва таптаўся пад акном з загадкавай усмешкай. «Паглядзі, як яму карціць», — сказала суседка па палаце.

«З кім дзяцей пакінуў?»- спытала я ў Лёні. «З імі Оля», — адказаў ён і яшчэ больш замітусіўся. «А з яе дзецьмі хто?»- здзівілася я. Ён паціснуў плячыма. Неяк раней я не бачыла, каб муж меў зносіны з жанчынамі нашага двара. Узнік сумнеў, што не так?

Стала прасіць лекара аб выпісцы і праз пару дзён пайшла дадому. Першай, каго я сустрэла ў двары дома, была Оля. Яна развешвала бялізну.

— Нарэшце! — узрадавалася яна, амаль як сваячцы, а потым, крыху збянтэжыўшыся, спытала:

— Не ведаю, сказаць табе ці не?

Яе вочы акругліліся, а вінавата-цікаўная ўсмешка застыла на вуснах.

— Гавары! — запатрабавала я.

— Твой муж чапляўся да мяне, — усмешка плаўна пераўтварылася ў спачувальную.

Оля схіліла галаву і зморшчыла лоб — шкадавала мяне. Яна распавяла, як прыйшла паглядзець маіх дзяцей, паклала іх спаць, сама прылегла. «У вас у кватэры сыра, — яшчэ раз паспачувала яна. — Першы паверх усё ж такі. І ложак сыраваты. Лёньку я адпусціла да цябе ў бальніцу збегаць. А ён, шэльма, хутка вярнуўся, і з бутэлькай віна, — яна старалася ўлавіць у маіх вачах, што я адчуваю. — Прапанаваў выпіць і накінуўся мяне цалаваць. У нас нічога не было. Ні-ні! Ён проста скардзіўся: мучыцца з табой. Паказаў у кухоннай шафцы беспарадак».

Оля падціснула губкі і асуджальна паглядзела на мяне — «безгаспадарлівую» жанчыну, у якой у кухоннай шафцы беспарадак:

— Я, вядома, сказала, што двое дзетак, і табе цяжка спраўляцца. У мяне таксама ў шафцы беспарадак... 

Оля змоўкла, чакаючы маю рэакцыю.

Я вымушана падзякавала ёй за жаночую салідарнасць і пайшла дадому... Муж засяроджана важдаўся з дзіцем, баючыся падняць вочы. Падобна на тое, убачыў праз вакно, што Оля мяне спыніла. «Разбор палётаў» я адклала на вечар. Да вечара з мужам практычна не размаўляла, і ён маўчаў. Вядома, Лёнька ўсё адмаўляў:

— Яна ж дурніца! Знайшла, каму верыць!

— Навошта дзяцей з «дурніцай» пакінуў?..

Усё б забылася, калі б Олю не панесла. Ужо вельмі ўсцешылася тым, што любіць яе не толькі свой, але і чужы муж. Яна стала афішыраваць сувязь, існуючую ці не, толькі ім і ведаць. А заўсёднікі лавачак варажылі і дадумвалі сюжэт. Узнікла інтрыга, і падзеі сталі развівацца з касмічнай хуткасцю.

Оля змяніла заношаную сукенку на новую. Чорная ў пунсовыя ружы сукенка, наведзеныя стрэлкі і пунсовая памада рабілі яе жанчынай-вамп. Сама бачыла, як павярнуўся да яе Лёнька, праходзячы міма. Са мной яна кожны дзень ветліва віталася і пыталася: «Як дзеткі?» — спаўна атрымлівала асалоду ад сваёй перавагi, тыпу, я лепш.

Чым я ёй спадабалася, не ведаю, але Оля стала маім ценем. Усюды, дзе была я, з’яўлялася і яна. Старалася апранацца, як я, і стрыжку такую ж зрабіла. Я купіла сабе сарафан, а на наступны дзень Оля на лавачцы — у такім жа. Наша падабенства забаўляла суседзяў. Я разумела недарэчнасць сітуацыі, але не было сіл і часу на разборкі — акрамя дзяцей, працы, была яшчэ і вучоба на завочным.

Апоўдні Лёня прыходзіў абедаць дадому. Напэўна, Оле было сумна, і яна стала сустракаць яго па дарозе. Заходзілі ў двор яны разам: ён крыху наперадзе, яна ззаду з горда паднятай галавой. Жанчыны на лавачцы віталіся з Лёнем і падначвалі Олю:

— Оля, ты адкуль?

— Са спаткання, — яна паказвала вачыма на Лёньку.

З тугой я назірала за гэтай сцэнай. А пры выхадзе з пад’езда трапляла ў эпіцэнтр увагі суседзяў. Трэба прызнаць, што яе піяру пазайздросціў бы прафесіянал. Цяпер мяне ведалі ўсе. Нават тыя, каго я не ведала, падыходзілі і спачувалі: «Не звяртайце на Олю ўвагі!»

Спагада незнаёмых людзей мяне канчаткова дабіла, і я прыгразіла мужу: «Калі вы працягнеце разам „хадзіць на абед“, забяру дзяцей і паеду да мамы». Пагроза падзейнічала, Лёня правёў з Оляй гутарку, але толькі пагоршыў становішча. Тады ён пагаварыў з Дзімкай. Да здзіўлення, Дзіма падтрымаў жонку:

— Лухта, гэтыя сустрэчы выпадковыя.

Лёня удакладніў:

— Штодня выпадковыя?

На што атрымаў цвёрдае «так». Больш пытанняў задаваць не мела сэнсу.

Праз адкрытае акно кухні я пачула гнеўнае асуджэнне Олі: «Жанчынкі! — звярталася яна да пенсіянерак, якія сядзелі на лавачцы. — Ён жа мяне любіць! А яна яго супраць мяне настройвае... прыходзіў лаяцца...». Цікавасць суседзяў да нас павялічылася ўдвая. Перасякаць двор даводзілася пад абстрэлам цікаўных вачэй.

Лёня, каб пазбегнуць непажаданых сустрэч, мяняў маршруты «праца-дом». Вольгу пакрыўдзіла такое наўмыснае ўхіленне ад сустрэч таго, хто «яе любіць», і... раніцай, калі Лёня сышоў на працу, яна запрычытала пад маім вакном: «Ведзьма чорная, ён мяне любіць!.. У шафцы парадак навядзі...»

Праз гадзіну добразычлівая суседка з шостага паверха зайшла да мяне і паўшэптам параіла: «Мы на вашым баку, намяшайце памыяў і выліце ёй на галаву, калі пад акном крычаць будзе». Я падзякавала за параду і ў шоку села абдумваць сваё недарэчнае становішча.

Выйсця з сітуацыі не знайшла. Але карміць сям’ю трэба, не зважаючы на розныя сітуацыі, і я пайшла ў краму. Па дарозе да мяне падышла жанчына з сёмага паверха: «Вы інтэлігентная жанчына. Не адказвайце Вользе, яна ж дурная».

Прыняўшы пад увагу, у цэлым, правільны савет, я стала не заўважаць Олю і не слухаць яе падколак. Гэта ператварыла яе ў апантаную істоту, а мяне ў ахвяру. Цяпер, калі яна мяне дзесьці бачыла, то абавязкова з кім-небудзь загаворвала і паказвала на мяне пальцам.

Прайшоў год. Паступова я ўпадала ў дэпрэсію. Першага верасня шасцігодкі пайшлі ў школу, а мая дачка не пайшла з-за хваробы. Я ішла, пагружаная ў свае клопаты, і не заўважыла, як ля пад’езда параўнялася з Оляй. Ачулася, калі тая стала мяне адчытваць: «За мужыком усё бегаеш! Дзетак не дагледзела! З-за цябе дачка ў школу не пайшла. Мая ў школе, а твая дзе?»

Ці пад благі настрой яна трапіла, ці за балючае зачапіла, хутчэй за ўсё, проста дастала, і тут я адчула, што цяпер разарву яе, як Тузік грэлку. Не ведаю, што адбілася на маім твары, калі я пайшла на Олю са словамі: «Цяпер я цябе забіваць буду!»

Оля кінулася з усіх ног, а я за ёй. Бегае, зараза, хутка — не дагнала ... і добра, а то пакалаціла б ад усёй душы. Сіла ў той момант з’явілася неверагодная. Пасля гэтага я Олю больш ні ў двары, ні ў краме не сустракала. Калі я выходзіла ў двор, яна тут жа выпаралася. Усё ж такі часам карысна быць не зусім інтэлігентнай…

Валянціна БЫСТРЫМОВІЧ