Валянціна Быстрымовіч. «Абяцаў месяц падарыць»

«Гэта не так, — каялася Рыта. — Муж мяне любіць! Казаў, што гатовы месяц з неба дастаць, каб я была лепш за ўсіх. Навошта я паддалася на правакацыю, паставіла Алежку ў дурное становішча? Вядома, вінаватая! Гэта ўсё гаспадар кватэры!» Жанчына ледзь не плакала ад прыкрасці.

Калі сястра Алега параіла яму развесціся, таму што ў Рыты здарылiся няўдалыя роды, ён сказаў як адрэзаў: «Я люблю Рыту і ніколі не кіну! Калі будзеш такое раіць, перастану з табой мець зносіны».

Сваякі адступілі... А цяпер яна сама зглупіла... Трэба неяк памірыцца! Алег яе не кінуў, калі радня настойвала, а яна засумнявалася ў ім, калі гаспадар пажартаваў.

***
... Рыта і Алег здымалі пакой побач з тэхнікумам, у які Алег паступіў пасля войска і ўжо вучыўся на трэцім курсе. З гаспадарамі кватэры сябравалі. Іншых знаёмых у Рыты пакуль не было: пераехала да мужа з іншага горада. Яго сваякі касіліся, з імі асабліва не пасябруеш, а больш Рыта нікога не ведала. Праўда, на працы мела зносіны з калегай Наташай.

А ў мужа сяброў хоць адбаўляй. Ён тутэйшы. Калі падалі заяву ў ЗАГС, Алежка хацеў перавесціся на завочнае аддзяленне, але Рыта спыніла: «Я буду працаваць, а ты вучыся — справімся». Ахвярнасць ўласцівая славянскім жанчынам. Вось і цяпер Алежка ў суседа ў карты гуляе, а яна робiць яго курсавы праект, дапамагае мужу .

Ужо месяц, як зачасцілі муж і гаспадар да суседа гуляць у карты. Што іх звязвае? Гаспадару і суседу ўжо за пяцьдзясят, а Алегу — дваццаць пяць.

— Пазаймайся лепш, — параіла Рыта і атрымала ў адказ грубасць:

— Дзень займаўся, трэба адпачыць. Не з табой жа сядзець!

Паёжылася, але супакоіла сябе: «Мужчыны не заўсёды карэктныя».

Раніцай пачула з пакоя, як гаспадыня на кухні бурчала на Алежку:

— Нядобра, што муж ад маладой жонкі па вечарах сыходзіць. Чаму сам не працуеш над сваiм курсавым? Яна ж стамляецца, яшчэ не акрыяла пасля родаў, і ў яе нікога, акрамя цябе, у нашым горадзе.

— У яе лепш атрымаецца, — апраўдваўся ён. — Яна ж з адзнакай тэхнікум скончыла.

— Схадзіце куды-небудзь разам, — абарвала яго гаспадыня і пайшла на працу.

І Рыта ўхапілася за падказку — сама прапанавала мужу ўвечары прагуляцца. Ён адмовіўся: «Ужо дамовіўся гуляць у карты». І зноў сышоў. Рыта заснула, калі прыйшоў — не чула.

Раніцай на кухні штурханіна, усе спяшаюцца: хто каву п’е, хто кашу есць. Гаспадар кінуў на хаду: «Ты хоць бачыш, у колькі муж вяртаецца? Я ўчора прыйшоў у адзінаццаць, а ён?»

Рыта насцярожылася: «Навошта ён гэта сказаў?» Увечары зноў прапанавала пагуляць. Алежка адказаў: «Пара здаваць курсавы. Пайду, у „тысячу“ перакінемся, каб не перашкаджаць табе працаваць». І Рыта працавала, а месяц зазіраў у акно. Калісьці Алег «пагражаў» падарыць яго Рыце.

Гадзіннік прабіў поўнач. Рыта чула, як вярнуўся гаспадар. Мужа не было... Алег прыйшоў праз гадзіну.

— Чаму так позна? Гаспадар даўно прыйшоў.

— У яго жывот схапіла, вось і сышоў, а мы загуляліся.

Думкі перашкаджалі Рыце спаць: «Гаспадар на нешта намякае?» Раніцай спытала ў гаспадара, як ён сябе адчувае. Той паціснуў плячыма: «Нармальна».

Падзялілася сумненнямі з Наташай, тая прапанавала: «Схадзі з ім і паглядзі». Увечары Алег сышоў незаўважна. Ісці адной было нязручна. «Дачакаюся», — вырашыла яна. Аднак калі гаспадар вярнуўся, яна адважылася. Націснула на кнопку званка суседняй кватэры.

— Чаго званіць так гучна? Людзі спяць... — пачуўся раздражнёны жаночы голас. На парозе бландзінка прыкладна ўзросту Рыты: шаўковы міні-халацік, у руках — талерка з піцай.

— Вы не спіце... — сказала Рыта і кінулася назад, яе захліснулі эмоцыі. — Вось з кім ён пасля адзінаццаці гуляе!

Бландзінка — незамужняя дачка суседа, Лена. Рыта часам сустракала яе ля ліфта, але не ведала, з якой тая кватэры. Рыта ўбегла ў пакой, з гарачкі схапіла чамадан і чаравікі мужа, кінулася да суседскіх дзвярэй. I зноў пазваніўшы, пачула абурэнне бландзінкi:

— Што трэба?

— Вось! — чамадан і чаравікі паляцелі ў бландзінку. — Забрала мужа — забірай і рэчы!

Рыта кінулася дадому, дзверы — на ключ. Яна чула, што Алег выскачыў і кінуўся за ёй. Накрылася коўдрай з галавой. Чамусьці стала страшна — ударыць?! Алег важдаўся з замкам і бурчаў: «Вось дурніца! Чаго дзяўчыну пакрыўдзіла? Мы з ёй нават не размаўлялі. Я з яе бацькам гуляю».

Думкі жанчыны блыталіся: «Што я нарабіла? Можа, гаспадар пажартаваў?» Яна верыла ў тое, у што хацела верыць.

Алег пабурчаў і лёг спаць, раніцай не размаўляў. На кухні скардзіўся гаспадыні:

— Сцяпанаўна, уяўляеце? Прыраўнавала! Чамадан Ленке пад ногі кінула.

Гаспадыня адказала:

— Сам вінаваты. Вы ж нядаўна пажаніліся! Чаму яна замест цябе курсавы робiць? Ёй таксама трэба адпачыць! У кіно схадзіце!

У кінатэатры круцілі фільм «Аватар», гэта быў самы касавы фільм. Калегі Рыты амаль усе ўжо паглядзелі. І Рыты падумала: «Гэта магчымасць памірыцца». Загадзя купіла квіткі і ўвечары вінавата запрасіла мужа:

— Давай завтра сходзім у кіно, я з працы сарвуся.

Алег адмовіўся:

— Кансультацыя па курсавому.

Знервавалася — квіткі прапалі... але на наступны дзень была магчымасць сарвацца з працы, і яна пабегла ў кіно. Трохі спазнілася, ішоў кіначасопіс. Разгарачаная Рыта хацела піць і забегла ў буфет. У барнай стойкі стаялі чацвёра. Не звяртаючы на іх увагі, Рыта паклала грошы перад буфетчыцай: «Калі ласка, бутэльку вады і шклянку».

Пакуль тая адлічвала рэшту, Рыта наліла ў шклянку ваду і паставіла бутэльку на барную стойку побач... з Алегам. Адразу не ўсвядоміла: можа, здалося? Яна прыжмурыла вочы — не здалося. На яе глядзелі чатыры пары здзіўленых вачэй — Алега, яго сябра і Ленкі з сяброўкай. Усе скамянелі.

У Алега ад здзіўлення выцягнуўся твар, а ў вачах Ленкі — страх. Рыце нават піць расхацелася. Словы зляцелі з вуснаў самі: «Значыць, я не памылілася, што рэчы аднесла! Зараз буду вочы выдрапваць!» Яна была вельмі пераканаўчая. Ленку з сяброўкай як ветрам здзьмула.

Ачуняўшы, Алег усклікнуў:

— Абнаглела! Чаму без мяне ў кіно пайшла?

— Я адна, а ты з Ленкай пайшоў!

Рыта была як у тумане: «Цяпер не толькі ў мяне білет знік, — прыйшло на розум, — яшчэ два знікнуць».

Алег стаяў і вычытваў:

— Збегла з працы, адна ў кіно!

Адкуль у яго словы толькі браліся? Рыта маўчала, яна не ведала, што рабіць. Паказ часопіса скончыўся, і яны разам пайшлі ў залу. Яна села на сваё месца. Пашукала вачыма Алега. Побач з ім было вольнае месца. Ленкі ў зале яна не ўбачыла. Пасля фільма муж з сябрам дагналі Рыту. Алег апраўдваўся, галоўны аргумент быў: «Яна выпадкова падышла да нас. Ты ж таксама выпадкова падышла!»

Гора і адчай... Рыта не хацела прымаць гэтую рэальнасць і чаплялася за нітачку: «Можа, выпадкова? Я ж з імі таксама сустрэлася выпадкова. Бо Алежка мяне любіць. Калісьці абяцаў месяц падарыць...»

Валянціна БЫСТРЫМОВІЧ