Ужо не першы год нас папярэджваюць быць больш уважлівымі пры зносінах з незнаёмцамі ў інтэрнэце, але... Сёння любы чалавек, уладкоўваючыся на работу, адсылае сваю анкету па «электронцы», і работадаўца «вас вывучае» не толькі па анкеце, але і па сацыяльных сетках, блогах, каналах і чатах, дзе можа знаходзіцца чалавек. Таксама змяняецца і злачыннасць. Ашуканцы, бачачы, што ўсё сышло ў сетку, таксама перакваліфікаваліся. Цяпер кіберзлодзеям не трэба ўзломваць дзверы ў кватэру і красці нейкія рэчы. Усё прасцей і, адначасова, складаней.
Як расказаў начальнік Галоўнага ўпраўлення па супрацьдзеянні кіберзлачыннасці Міністэрства ўнутраных спраў Андрэй Кавалёў, напрыканцы мінулага года супрацоўнікі МУС выкрылі чарговую групу кібермахляроў.
Адказваючы на пытанне аб прычыненай шкодзе і колькасці пацярпелых, Андрэй Кавалёў паведаміў, што на гэты момант вядома аб некалькіх тысячах пацярпелых. «Мы прааналізавалі лічбавыя сляды, якія ляглі ў аснову абвінавачвання. Гаворка ідзе аб злачынствах 2020—2022 гадоў і нават больш позніх. Пацярпелых тысячы, і гаворка ідзе не толькі аб грамадзянах Беларусі, але і нашых найбліжэйшых суседзях. Перш за ўсё гэта Расія і краіны СНД. І колькасць пацярпелых расце. Чым больш мы ўстанаўліваем фігурантаў, тым большая колькасць пацярпелых», — заявіў Андрэй Кавалёў.
У аднаго з затрыманых непаўналетніх удзельнікаў злачыннай супольнасці было больш за дзесяць уліковых запісаў у адным з месенджараў. У цяперашні час супрацоўнікамі па супрацьдзеянні кіберзлачыннасці на беларускай інтэрнэт-пляцоўцы па продажы тавараў заблакіравана больш за 30 тысяч профіляў, якія належаць ашуканцам. Міліцыянеры актыўна ўзаемадзейнічаюць з прадстаўнікамі тэхнічнай падтрымкі рэсурсу, дзякуючы чаму злачынцы атрымліваецца не толькі выяўляць, але і папярэджваць.
Паводле яго слоў Андрэя Кавалёва, днямі МУС сумесна са Следчым камітэтам затрымалі чарговую групу кібермахляроў. Зламыснікі ўваходзілі ў склад міжнароднай скам-супольнасці, арганізатараў якога праваахоўнікі затрымалі ў снежні мінулага года.
«На жаль, узрост злачынцаў маладзее, і мы павінны канстатаваць, што самаму малодшаму на момант здзяйснення злачыннай дзейнасці было 13 гадоў. Галоўная задача МУС — гэта не заводзіць крымінальныя справы ў дачыненні да дзяцей або прыцягваць іх да адказнасці. Перш за ўсё, мы павінны данесці да бацькоў і іх дзяцей, што за тыя ці іншыя злачынствы прадугледжана крымінальная адказнасць, часам вельмі суровая», — сказаў Андрэй Кавалёў. А дзеці матываваныя адным — хуткім заробкам і ўяўным пачуццём, што інтэрнэт ананімны, што ім за гэта не будзе ніякай адказнасці, што іх не пазнаюць.
Як мяркуецца, уся злачынная група складаецца з больш чым 1 тысячы ўдзельнікаў. Супрацоўнікі праваахоўных органаў змаглі ўстанавіць не толькі радавых выканаўцаў, але і арганізатараў. «На сёння мы выявілі каля пяці звёнаў арганізаванай злачыннай групы. Задача ў тым, каб выкрыць максімальную колькасць удзельнікаў», — заявіў Андрэй Кавалёў.
Пра падрабязнасці дзейнасці затрыманых удзельнікаў злачыннай групы журналістам распавёў намеснік начальніка Галоўнага ўпраўлення па супрацьдзеянні кіберзлачыннасці Міністэрства ўнутраных спраў Аляксандр Рынгевіч.
Як адзначыў спецыяліст, спецыфіка падобнага роду злачынстваў заключаецца ў тым, што яны не здзяйсняюцца адным чалавекам. «Гэта заўсёды дзеянні арганізаванай злачыннай групы, і яе ўдзельнікі часцяком могуць не ведаць адзін аднаго. Выканаўцы ўступаюць у зносіны з нашымі грамадзянамі, падманваюць іх, а іншыя ўдзельнікі даюць адпаведныя інструменты. Гэта могуць быць сім-карты, акаўнты ў месенджарах або на гандлёвых пляцоўках», — сказаў Аляксандр Рынгевіч.
Супрацоўнік МУС адзначыў, што на гэты момант выкрытая непасрэдная вярхушка злачыннай групы. Гаворка ідзе аб распрацоўшчыках, якія займаліся тэхнічным суправаджэннем, пры гэтым застаючыся ў цені. Па словах Аляксандра Рынгевіча, усе ўдзельнікі злачыннай групы знаходзяцца ў цеснай узаемасувязі. «Вядома, радавых выканаўцаў значна больш. Яны лічаць, што не будуць устаноўлены, таму што інтэрнэт ананімны, і выкарыстанне розных інструментаў для ўтойвання ІP-адрасоў або нумароў тэлефонаў дапаможа ў гэтым. Але, працуючы па верхавіне гэтай супольнасці, мы атрымалі дастаткова звестак, якія дазволілі ідэнтыфікаваць беларускіх грамадзян і не толькі», — падкрэсліў супрацоўнік МУС.
Што тычыцца затрымання, якое адбылося літаральна некалькі дзён таму, то ў поле зроку трапіла група, якая складаецца з сямі чалавек, якія пражываюць у пяці абласцях Беларусі і Мінску. «Чатыры чалавекі з сямі непаўналетнія. Некаторым з затрыманых ужо прад'яўлены канкрэтныя абвінавачванні.
Яны ўступалі ў зносіны з нашымі грамадзянамі, якія жадалі прадаць той ці іншы тавар. Пасля непрацяглых кантактаў у месенджары грамадзянам прапаноўвалі перайсці па спасылцы, якая аказвалася фішынгавай. Потым пацярпелыя паказвалі рэквізіты сваіх банкаўскіх картак, і ашуканцы выкрадалі іх сродкі», — распавёў аб злачыннай схеме Аляксандр Рынгевіч. Супрацоўнік МУС дадаў, што менавіта гэтым займаліся затрыманыя. Яны ўступалі ў перапіску з грамадзянамі з мэтай іх падману.
У міліцыі запэўніваюць, што ў найбліжэйшы час затрыманні ўдзельнікаў буйной скам-супольнасці пачнуцца і за мяжой. Узбуджана больш за паўтары тысячы крымінальных спраў.
Сума шкоды ад дзеянняў гэтай групы толькі сярод беларусаў перавышае тры мільёны рублёў. Злачынствы здзяйсняліся з 2020 года, калі з-за пандэміі каранавіруса адбыўся ўсплёск анлайн-продажаў.
Днямі ва ўпраўленні ўнутраных спраў Мінскага аблвыканкама адбылася калегія з удзелам міністра ўнутраных спраў Івана Кубракова, на якой абмеркавалі работу з уразлівымі катэгорыямі грамадзян і прафілактыку махлярстваў.
Падчас абмеркавання аператыўнай абстаноўкі міністр акцэнтаваў увагу на працы з уразлівай катэгорыяй грамадзян. На яго думку, участковыя інспектары павінны ставіцца да пажылых людзей як да ўласных бацькоў, вырашаючы іх праблемы і выяўляючы клопат.
На калегіі адзначылі, што павышанай увагі патрабуюць пытанні прафілактыкі махлярстваў і кіберзлачынстваў.
Па выніках аператыўна-службовай дзейнасці за 2022 год найлепшымі падраздзяленнямі Мінскай вобласці прызнаныя Капыльскі і Салігорскі РАУС.
Аб гэтым паведаміў начальнік УУС Гомельскага аблвыканкама Аляксандр Шастайла. «Што тычыцца процідзеяння кіберзлачыннасці, то ў Гомельскай вобласці за 2022 год зарэгістравана 1917 злачынстваў названага віду. У тым ліку 71 — катэгорыі цяжкіх і асабліва цяжкіх, з іх ужо раскрыта 22. У 2021 годзе было 1947 злачынстваў, 37 цяжкія і асабліва цяжкія», — сказаў Аляксандр Шастайла.
На яго думку, знізіць колькасць злачынстваў па гэтым напрамку ўдалося ў тым ліку дзякуючы актыўнай, нават агрэсіўнай, прафілактычнай рабоце з насельніцтвам.
Разам з тым, звярнуў увагу начальнік УУС, нямала выпадкаў, калі людзі станавіліся ахвярамі ашуканцаў, размяшчаючы або адгукаючыся на розныя аб'явы на гандлёвых інтэрнэт-пляцоўках. «Пацярпелыя ўваходзяць у кантакт са злачынцамі, перадаюць ім рэквізіты банкаўскіх картак, а затым з гэтых рахункаў выкрадаюцца значныя сумы. Пры гэтым сумы, якія перадаюць злачынцам пацярпелыя, дасягаюць тысяч рублёў», — адзначыў Аляксандр Шастайла.
Інфармацыйныя тэхналогіі развіваюцца з кожным годам, а кіберзлачынцы рэгулярна відазмяняюць свае злачынныя схемы, выкарыстоўваючы сучасныя тэхналогіі, падкрэсліў Аляксандр Шастайла. Людзі ж вельмі даверлівыя, таму і становяцца ахвярамі кібермахляроў. Па словах начальніка УУС, іх супрацоўнікі пастаянна распавядаюць жыхарам рэгіёна аб тым, як не трапіць на вуду ашуканцаў, у тым ліку і ў інтэрнэце. «Усе намаганні накіраваны на тое, каб ліквідаваць лічбавую неадукаванасць людзей, зберагчы іх ад злачынных замахаў», — сказаў ён.
«Галоўнае, што можна параіць грамадзянам, — быць пільнымі. Так, трэба выкарыстоўваць новыя тэхналогіі, яны ўжо ўвайшлі ў наша паўсядзённае жыццё, але заўсёды важна памятаць аб мерах бяспекі. Калі ёсць пэўныя сумневы, то не трэба пераходзіць ні па якіх інтэрнэт-спасылках, паведамляць персанальныя даныя, звесткі аб сваіх рахунках, пін-коды і іншую інфармацыю», — рэкамендаваў Аляксандр Шастайла.
Сяргей КУРКАЧ
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
