Веру Данілаўну Міцкевіч усе, хто цікавіцца гісторыяй беларускай літаратуры, добра ведаюць як дасведчанага коласазнаўца. Унучка народнага песняра Беларусі, яна шмат зрабіла для ўшанавання памяці стваральніка «Новай зямлі», «На ростанях» і іншых неўміручых твораў. Вера Міцкевіч таксама з’яўляецца аўтарам многіх адметных артыкулаў пра атачэнне Якуба Коласа, мясціны, звязаныя з жыццём і творчасцю класіка беларускай літаратуры.
Можа быць, якраз па гэтай прычыне і неспадзяванай падалася яе кніга «Сядзіба Качэрычы: шляхамі Ланеўскіх-Ваўкоў, фон Гоераў і іх нашчадкаў», якая пабачыла свет на дзвюх мовах — беларускай і рускай. Сядзіба Качэрычы Бабруйскага павета Мінскай губерні (цяпер — на тэрыторыі сучаснага горада Кіраўска Магілёўскай вобласці) звязана з дваранскімі родамі Ланеўскіх-Воўкаў і фон Гоераў — продкамі літаратараў, сярод якіх была вядомая расійская пісьменніца-гумарыстка Надзея Тэфі. Заўважым, што назву Кіраўск напрыканцы 1934 года атрымалі хутары каля вёскі Старцы і сяло Качэрычы. На пачатку 1935 года быў утвораны Кіраўскі раён.
Інфармацыя пра гаспадароў маёнтка Качэрычы адсутнічае нават у такім грунтоўным выданні, як энцыклапедычны шматтомнік «Гарады і вёскі Беларусі». Хаця старадаўні парк на тэрыторыі колішняга маёнтка часткова захаваўся. Цяпер тут працуе санаторый імя К. П. Арлоўскага, ураджэнца гэтых мясцін, Героя Савецкага Саюза і Героя Сацыялістычнай Працы, чалавека ў Беларусі і ў Савецкім Саюзе добра вядомага. Санаторый пасля рэканструкцыі 2011 года мае новы выгляд і сучасную лячэбную базу. І вось што піша на першых старонках кнігі Вера Міцкевіч: «Кіраўнік санаторыя, выдатны арганізатар сваёй справы Вольга Усеваладаўна Гаршкова расказвала мне, што акрамя прозвішча апошняга гаспадара былога маёнтка Качэрычы — фон Гоер, — пра гэтыя мясціны невядома, а хацелася б ведаць болей і стварыць невялікі экскурс для тых, хто тут адпачывае. Шчыра кажучы, добразычлівыя адносіны ўсяго персаналу санаторыя, прафесійнае выкананне абавязкаў, зацікаўленасць, а таксама захаванасць і таямнічасць велічнага парку падштурхнулі мяне адгукнуцца і распачаць пошукі».
Аўтар кнігі прасачыла радаводную лінію Ланеўскіх-Ваўкоў. Сярод іх — вельмі цікавыя асобы. У тым ліку — і Даніэль, які атрымаў у спадчыну маёнтак Нястанавічы Мазырскага павета, меў у пажыццёвым валоданні маёнтак Некрашы Мазырскага павета, служыў у войску літоўскім, быў дэпутатам Галоўнага трыбунала ВКЛ (1702), паслом ад навагарудскага ваяводства да караля Станіслава Ляшчынскага і караля шведскага Карла XII, падчас Паўночнай вайны шматразова абіраўся на пасады паслоў, суддзяў у Мазырскім павеце. Таксама Мікалай, палкоўнік, шамбялян. Валодаў маёнткам Косічы Быхаўскага павета, рагачоўскі павятовы маршалак (1797–1799). Ды і іншыя, не меней цікавыя асобы. Што да фон Гоераў, то даследчыцы асобныя факты іх жыцця на беларускіх землях удалося адкрыць дзякуючы ўнучцы Аляксандра і Надзеі фон Гоераў — Надзеі Лахвіцкай (дачка Варвары), якая стала пісьменніцай — «...непараўнальнай Тэфі». Выходзіць, што Надзея Тэфі (Надзея Аляксандраўна Бучынская. Дзявочае прозвішча Лохвіцкая, 1872, Санкт-Пецярбург — 1952, Парыж), як і яе сёстры, па лініі маці паходзіць не толькі з нямецкага роду фон Гоер, але і з беларускага шляхетнага роду Ланеўскіх-Ваўкоў. З Качэрычаў родам іх бабуля Надзея Феліцыянаўна. Дарэчы, вядома, што пасля нараджэння першай дачкі Тэфі разам са сваім першым мужам Уладзіславам Бучынскім пасялілася ў яго маёнтку пад Магілёвам. У 1910 годзе ў выдавецтве «Шиповник» выйшла першая кніга вершаў Тэфі — «Семь огней». Пісьменніца ўваходзіла ў штат пастаянных супрацоўнікаў славутага часопіса «Сатирикон». Прыхільнікам Тэфі быў імператар Мікалай II. Імя пісьменніцы было выяўлена на цукерках. Надзею Тэфі называлі першай рускай гумарысткай пачатку XX стагоддзя. Сястра Тэфі — паэтэса Марыя Лахвіцкая (1869–1905), заснавальніца рускай «жаночай паэзіі», якая адкрыла шлях да чытача Ганне Ахматавай і Марыне Цвятаевай. У 1897 і 1905 гадах — двойчы! — атрымала Пушкінскую прэмію. Крытыкі пісалі пра Лахвіцкую: «...Яна была адна з першых жанчын, якая так адкрыта гаварыла пра каханне з жаночага пункту гледжання, як раней гаварылі пра яго, са свайго боку, толькі паэты...» Так, паэтэса парушыла межы паэзіі, дазволіла сабе тое, што было адно толькі пад уладай пісьменнікаў-мужчын...
Са славутага роду фон Гоераў, і пра гэта піша Вера Міцкевіч, — Соф’я Аляксандраўна Давыдава (1842–1915). Яна з’яўляецца аўтарам многіх прац, прысвечаных рускаму карункаваму мастацтву. У тым ліку і даследавання «Рускія карункі і рускія каруначніцы» (1892 год).
Шукаючы розныя архіўныя, крыніцазнаўчыя матэрыялы, Вера Міцкевіч высветліла, што ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі знаходзіцца рарытэтны экзэмпляр зборніка Тэфі «Книга Июнь» (1931 года выдання) з аўтографам пісьменніцы, адрасаваным Міхаілу Асаргіну (1878–1942), расійскаму пісьменніку, масону.
Брат пісьменніцы — Мікалай Аляксандравіч Лохвіцкі (1867–1933), рускі генерал, георгіеўскі кавалер, падчас Першай сусветнай вайны камандаваў Рускім экспедыцыйным корпусам у Францыі і быў узнагароджаны крыжам Ганаровага легіёна. Адзін з апошніх уладальнікаў Качэрычаў — Леў Віктаравіч фон Гоер (1875, Мінск — 1939, Парыж). Юрыст, фінансіст, сапраўдны стацкі саветнік, пісьменнік, масон, банкір, ранцье. Быў членам Праўлення Руска-Кітайскага банка, працаваў фінансавым агентам Міністэрства фінансаў Расійскай імперыі ў Кітаі і Японіі. З 1920 года — у эміграцыі ў Кітаі. Займаў пасаду дырэктара Руска-Азіяцкага банка ў Манчжурыі і Шанхаі. Аўтар работ, прысвечаных Далёкаму Усходу. У Парыжы выйшаў шэраг кніг Льва фон Гоера масонскай тэматыкі. Адно з выданняў з аўтографам пісьменніка знаходзіцца ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі. Не чужым для мастацкага слова быў і апошні гаспадар Качэрычаў — Уладзімір Віктаравіч фон Гоер (1874—?). У 1909 годзе ў Бабруйскай друкарні выйшла яго п’еса «Акультысты» ў чатырох дзеях на 189 старонках.
Выдатна, што кніга В. Міцкевіч дапоўнена перакладам на рускую мову. Тэму Качэрычаў і іх гаспадароў даследуюць у розных краінах свету. Магчыма, і ў працы Веры Данілаўны будзе болей шырокі працяг. Кніга пра сядзібу на тэрыторыі сучаснага райцэнтра Кіраўск нагадвае, што па-за ўвагай мясцовых краязнаўцаў знаходзяцца многія і многія тэмы, як патрэбны асобныя выданні пра многія старадаўнія сядзібы. Будзем спадзявацца на руплівасць аўтараў, даследчыкаў гісторыі роднага краю, якія працуюць у рэгіёнах. Тым больш што многія адрасы, у прыватнасці, на Гродзеншчыне, Берасцейшчыне, Міншчыне, ім падкажуць грунтоўныя кнігі доктара біялагічных навук Анатоля Тарасавіча Федарука, прысвечаныя старадаўнім сядзібам.
Кнігу «Сядзіба Качэрыцы...» можна набыць у Мінску па адрасе: праспект Незалежнасці, 72, кнігарня «Акадэмкніга».
Раман СЭРВАЧ
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».