Сусветная арганізацыя аховы здароўя прагназуе новую хвалю COVІD-19 восенню-зімой бягучага года. Беларускія медыкі згодныя з гэтым і чакаюць уздыму захваральнасці ўжо ў канцы жніўня —- пачатку верасня. Як падрыхтавацца да яго? Каму варта рабіць бустарную прышчэпку? Ці варта перад гэтым вымяраць узровень антыцелаў? Якімі вакцынамі робяцца такія прышчэпкі? Пра гэта і іншае гутарым з урачом-эпідэміёлагам, загадчыкам аддзялення імунапрафілактыкі аддзела эпідэміялогіі Мінскага абласнога цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Марынай Качкан.
— Марына Віктараўна, растлумачце, што такое бустарная прышчэпка? Якой вакцынай яна можа выконвацца? Ці можна прышчапіцца кітайскай вакцынай?
— Бустарная прышчэпка — гэта дадатковае (паўторнае) увядзенне вакцыны праз нейкі пэўны час пасля атрымання асноўнага або папярэдняга дадатковага курса вакцынацыі. Гэта робіцца для заахвочвання імуннай сістэмы і прымушае яе зноў выпрацоўваць антыцелы да інфекцыйнага агента.
У дачыненні да каранавіруснай інфекцыі бустарная вакцынацыя праводзіцца праз 6 і больш месяцаў пасля скончанай першаснай вакцынацыі і (або) раней праведзенай бустарнай вакцынацыі. У адпаведнасці з нарматыўнымі дакументамі Міністэрства аховы здароўя бустарная прышчэпка можа быць выканана вакцынамі «Гам-КОВІД-Вак» або «Спадарожнік Лайт» у залежнасці ад таго, якая вакцына была ўведзена папярэдні раз. У перыяд цяжарнасці і груднога кармлення бустарная прышчэпка праводзіцца вакцынай SІNOPHARM вытворчасці КНР.
Наяўнасць вакцын неабходна ўдакладняць у арганізацыі аховы здароўя, у якой вы плануеце прышчапляцца.
— Каму паказана бустарная вакцынацыя? Праз які перыяд пасля асноўнага курса яе варта рабіць і ці трэба яе паўтараць кожныя паўгода?
— Бустарная вакцынацыя праводзіцца асобам з 18 гадоў і старэйшым праз 6 і больш месяцаў пасля асноўнага курса, а затым — кожныя паўгода.
— Калі вакцынаваўся, а потым перахварэў на COVІD-19, праз які час пасля выздараўлення рабіць бустарную прышчэпку?
— Вакцынацыя пасля перанесенага захворвання можа быць зроблена праз 2-8 тыдняў пасля выздараўлення. Гэты перыяд вызначаецца цяжарам захворвання: пры адносна лёгкім ходзе прышчэпку можна зрабіць ужо праз 2 тыдні. А калі захворванне было ў цяжкай форме з ускладненнямі, варта вытрымаць не менш за 8 тыдняў.
— А ці трэба правяраць узровень антыцелаў перад бустарнай прышчэпкай?
— Не. Мэтазгоднасць абследавання перад правядзеннем бустарнай вакцынацыі на наяўнасць антыгена або антыцелаў да віруса SARS-CoV-2 адсутнічае, бо не нясе ў сабе ніякай канкрэтнай інфармацыі для прыняцця рашэння аб вакцынацыі.
— Калі антыцелы прысутнічаюць, але ўжо прайшло шэсць месяцаў пасля асноўнага курса, ці трэба прышчапляцца?
— Так. Наяўнасць антыцелаў да COVІD-19 не з'яўляецца крытэрыем для ўвядзення вакцыны. Невядома, як доўга антыцелы пратрымаюцца на ахоўным узроўні. Бустарная доза вакцыны не перашкаджае фарміраванню імунітэту, а, наадварот, яшчэ ў большай меры павялічвае эфектыўнасць імуннай аховы арганізма.
— Калі чалавек прайшоў асноўны курс і адну бустарную прышчэпку, і пасля таго прайшло шэсць месяцаў, ці трэба зноў прышчэплівацца і якой вакцынай?
— Так. Вакцына вызначаецца ўчастковым урачом у залежнасці ад таго, якімі вакцынамі чалавек прышчапляўся раней. Напрыклад: калі ён прышчэплены любой вакцынай, а першы бустар быў выкананы вакцынай «Спадарожнік Лайт», то другі бустар робіцца другім кампанентам вакцыны «Гам-КОВІД-Вак». Калі першасная вакцынацыя выканана вакцынай «Спадарожнік Лайт», першы бустар — другім кампанентам вакцыны «Гам-КОВІД-Вак», то другі бустар робіцца першым кампанентам вакцыны «Гам-КОВІД-Вак».
— То-бок першая і другая бустарная прышчэпкі павінны рабіцца рознымі вакцынамі?
— Могуць быць выкананы рознымі вакцынамі або рознымі кампанентамі вакцыны «Гам-КОВІД-Вак».
— Калі пасля кожнай прышчэпкі асноўнага курса былі пабочныя эфекты, напрыклад, падымалася тэмпература, ці будуць яны пасля бустарнай?
— Магчыма, будуць, але не абавязкова. Прадбачыць рэакцыю арганізма немагчыма.
— За які час фарміруюцца антыцелы? За які тэрмін да ўздыму захваральнасці трэба паспець вакцынавацца?
— Для выпрацоўкі ахоўнага цітру антыцелаў арганізму неабходна звычайна два-тры тыдні пасля завяршэння першаснай серыі прышчэпак. Таму неабходна паспець прышчапіцца за месяц да ўздыму захваральнасці, улічваючы той факт, што па заканчэнні вызначанага часу, як правіла, звыш 6-12 месяцаў, напружанасць імунітэту змяншаецца. Таму лепш прытрымлівацца ўстаноўленых Міністэрствам аховы здароўя аптымальных інтэрвалаў вакцынацыі.
Алена КРАВЕЦ
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
